Töldu svigrúm til að hinkra með AstraZeneca-bóluefni í ljósi fárra smita

Lyfjastofnun var samþykk ákvörðun sóttvarnalæknis um tímabundið hlé á notkun bóluefnisins vegna fregna af hugsanlegum aukaverkunum þess í Evrópu í síðustu viku..

Sóttvarnalæknir ákvað að fylgja fordæmi norskra yfirvalda og stöðva notkun bóluefnis AstraZeneca tímabundið í síðustu viku. Það var gert í kjölfar tilkynninga um blóðtappa hjá einstaklingum sem höfðu fengið bóluefnið. Tveir heilbrigðisstarfsmenn á Norðurlöndum hafa látist af völdum blóðtappa.

Fleiri Evrópuríki hafa fylgt í kjölfarið, þar á meðal Þýskaland, Frakkland, Spánn og Danmörk. Það gerðu þau þrátt fyrir að Alþjóðaheilbrigðisstofnunin (WHO) segði ekki ástæðu til þess og að Lyfjastofnun Evrópu teldi engar vísbendingar um orsakasamhengi á milli blóðtappa og bóluefnis AstraZeneca. Svíar bættust í hópinn í dag og segja að tilkynnt hafi verið um fleiri mögulegar aukaverkanir sem tengjast blóði þar.

Rúna Hauksdóttir Hvannberg, forstjóri Lyfjastofnunar, segir að sóttvarnalæknir hafi tekið ákvörðun sína í samráði við stofnunina og að hún hafi verið samþykk henni. Rannsókn á tilfellunum stæði yfir og því hafi ekki verið talin ástæða til annars en að doka við eftir niðurstöðum hennar, sérstaklega í ljósi þess að til stæði að bólusetja stóran hóp heilbrigðisstarfsmanna.

„Við horfum náttúrulega líka til þess hve lítið er hér af smitum. Því var talið að við hefðum alveg andrými til þess að bíða eftir því að þetta væri skoðað frekar,“ segir Rúna í samtali við Vísi en aðeins einstaka tilfelli kórónuveirusmita hafa greinst á Íslandi undanfarna daga.

Tilfellin hafa ekki komið upp á Íslandi

Ekki hafa borist neinar tilkynningar um sambærileg tilfelli á Íslandi og þau sem urðu til þess að Norðmenn og fleiri þjóðir kusu að stöðva notkun bóluefnisins tímabundið. Rúna segir að aðeins hafi borist þrjár tilkynningar um blóðtapa eftir bólusetningu hér á landi, ein fyrir hvert þeirra þriggja bóluefna sem eru í notkun hér.

Byrjað er að gefa hátt í 9.300 manns bóluefni AstraZeneca hér á landi samkvæmt tölum landlæknis og almannavarna.

Bóluefnin gegn kórónuveirunni eru öll með svokallað skilyrt markaðsleyfi frá Lyfjastofnun Evrópu. Það krefst þess að öllum upplýsingum um mögulegar aukaverkanir bóluefnanna sé safnað. Rúna segir það mikilvægt til að bera saman við niðurstöður klínískra rannsókna á bóluefnunum. Upplýsingarnar geti leitt til þess að gefnar séu út viðvaranir um notkun bóluefnis eða lyfja gagnvart ákveðnum hópnum.

Sumir erlendir sérfræðingar hafa deilt hart á ákvörðun Evrópuríkjanna um að stöðva notkun bóluefnisins. Hægt hefur gengið að bólusetja víða í Evrópu og tafir af þessum völdum geti leitt til enn fleiri dauðsfalla og þjáninga í faraldrinum. Þá geti uppákoman aukið efasemdir almennings um bóluefnið.

AP-fréttastofan hafði eftir Michael Head, lýðheilsusérfræðingi við Háskólann í Southampton á Englandi, í gær að ákvörðun ríkjanna væri torskiljanlega enda lægju ekki nægar upplýsingar fyrir til að réttlæta það að stöðva notkun bóluefnisins.

Telur viðbrögðin auka traust frekar en rýra það

Rúna segist ekki geta tjáð sig um hvort að Evrópuríki hafi brugðist of hart við tilkynningum um blóðtappa. Þar hafi komið upp andlát sem komu yfirvöldum á óvart. Það séu heilbrigðisyfirvöld sem beri ábyrgð á sóttvörnum en ekki lyfjastofnanir ríkjanna sem hafi tekið ákvörðunina um að stöðva notkunina tímabundið.

Hvað varðar tiltrú almennings á bóluefninu segist Rúna sjálf telja að skoðunin nú veki meira traust en hitt. Í tilkynningum um mögulegar aukaverkanir felist neytendavernd.

„Ef það kemur eitthvað upp er það skoðað ofan í grunninn. Svo koma kannski einhverjar leiðbeiningar og varnarorð út úr þessu. Þú veist þá að það er búið að velta við hverjum steini,“ segir hún.

Sérfræðingar Lyfjastofnunar Evrópu funda um notkun bóluefnis AstraZeneca í dag. Til stendur að stofnunin gefi út leiðbeiningar um framhaldið á fimmtudag en Rúna segir ekki loku fyrir það skotið að eitthvað berist frá henni strax í dag. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin fundar einnig um málið í dag.