Nýtt jökulsker skýtur upp kollinum á Breiðamerkurjökli Kjartan Kjartansson skrifar 30. apríl 2020 09:00 Jökulsker sem er komið undan ís við Mávabyggðarrönd á Breiðamerkurjökli. Myndin var tekin þriðjudaginn 28. apríl 2020. Náttúrustofa Suðausturlands/Snævarr Guðmundsson Um kílómetra langur kambur utan í Mávabyggðarrönd er nýjasta jökulskerið í Breiðamerkurjökli. Skerið hefur smám saman verið að birtast undanfarin þrjú til fjögur ár en það mun að öllum líkindum enda á að kljúfa jökulinn í tvo strauma á þessari öld. Nokkur svonefnd jökulsker hafa birst á Breiðamerkurjökli síðustu öldina. Kárasker er talið hafa komið fram upp úr ísnum á milli 1930 og 1940 en síðar skutu Bræðrasker, Systrasker og Maríusker upp kollinum. Ástæðan er sú að Breiðamerkujökull er að minnka, rýrna og þynnast eins og aðrir íslenskir jöklar vegna hnattrænnar hlýnunar af völdum manna. Aron Franklín Jónsson, annar eiganda jöklaleiðsögufyrirtækisins Local Guide í Freysnesi, var á leið upp í Esjufjöll á sunnudag þegar hann varð var við klettanibbu vestanmegin við Mávabyggðarrönd sem hann hafði ekki tekið eftir áður á ferðum sínum þar. Þar sem Aron vinnur meðal annars við það að finna íshella hugsaði hann sér gott til glóðarinnar að einn slíkur gæti myndast við hliðina á klettinum. Hann kom dróna á loft og kom þá í ljós að nibban var í raun risastór klettur. Vestan við hann var svo uppistöðulón sem Aron áætlar að séu um 400 metra langt. Hugboð hans um að íshelli væri að finna þar sem vatn rennur meðfram klettinum reyndist á rökum reist. Með Aroni í för var félagi hans Hlynur Axelsson. Þeir hafa báðir farið með börnin sín upp á jökulinn undanfarin ár og ákváðu þeir að nefna jökulskerið Krakkakamb. „Þetta er mjög stórt. Þegar þú ert búinn að standa á þessu þá geturðu auðveldlega séð þetta frá þjóðveginum frá vissum sjónarhornum,“ segir Aron og nefnir til dæmis afleggjarann að Fjallsárlóni. Loftmynd af jökulskerinu og lóni vestan við það á Breiðamerkurjökli sem Aron Franklín og Hlynur tóku á sunnudag.Aron Franklín Jónsson Hefur verið illsjáanlegt í röndinni Snævarr Guðmundsson, náttúrulandfræðingur hjá Náttúrustofu Suðausturlands sem hefur fylgst með Breiðamerkurjökli um árabil, segir að merkja hafi mátt jökulskerið á loftmyndum frá árinu 2016. Það hafi þó verið illsjáanlegt vegna þess að það er utan í urðarrananum í jöklinum sem nefnist Mávabyggðarrönd og fellur inn í hana. Röndin er bergurð ofan á ísnum sem jökullinn rífur með sér úr klettum. „Það sem hefur gerst núna er þegar jökullinn rýrnar frekar hækkar kamburinn og þá fer að sjást í klöppina og þá verður þetta auðvitað miklu skýrara að þarna sé um land að ræða en ekki urðarrana í jöklinum,“ segir Snævarr. Nýja jökulskerið er kambslaga samhliða Mávabyggðarrönd vestan við hana og um þrjá til fjóra kílómetra frá jaðri jökulsins. Það er nú um 1,1 kílómetri að lengd og um 150 metrar á breidd, að sögn Snævarr sem fór og skoðaði hana á þriðjudag. Aron og Hlynur áætluðu að kamburinn væri um 60 metrar á hæð. Líklegt er að kamburinn hafi síðast litið dagsins ljós fyrir nokkrum öldum, mögulega á 17. eða 18. öld, að mati Snævars. Lónið við skerið er um hektari að flatarmáli. Snævarr segir ekki hægt að segja hversu lengi það verði til staðar. Það eigi mögulega eftir að tæma sig. Aron Franklín Jónsson (t.v.) og Hlynur Axelsson (t.h.) á Breiðamerkurjökli sunnudaginn 26. apríl 2020.Aron Franklín Jónsson Mun skipta jöklinum upp í tvær tungur Breiðamerkurjökull hopar nú um 70-80 metra að meðaltali á ári og enn meira við Jökulsárlón. Því hefur verið spáð að með tímanum muni fjallsranar skipta honum upp í aðskildar tungur. Nýja jökulskerið mun þannig að líkindum skilja að tvo jökulstrauma einn daginn. „Kannski má segja að kambur eins og þessi sem er svona neðarlega í jöklinum eigi kannski fyrr eftir að aðskilja jökulinn í tungur,“ segir Snævarr. Hversu langt er í að það gerist er erfitt að segja. Miðað við hophraðann undanfarin tíu ár eru að minnsta kosti einhverjir áratugir og jafnvel hundrað ár í það, að mati Snævars. Sjálfur spáir hann því að skerið gæti skipt jöklinum upp eftir um fimmtíu ár. „En þegar maður spáir einhverju þá stenst það aldrei þannig að það er ekki gott að segja frá því,“ segir Snævarr kíminn. Loftslagsmál Hornafjörður Mest lesið Fagnar „hugrökkum hetjum“ Bandaríkjahers en skrifar um þarmaflóruna á sautjánda júní Innlent Tilkynnt um hóp pilta í grunsamlegum erindagjörðum Innlent Nítján ára ferðamaður fannst látinn Erlent Íbúðin í rúst eftir Airbnb-gesti Innlent Skæður hakkarahópur herjar á framlínustarfsmenn Innlent Hiti nær tuttugu stigum víða á morgun Veður Leynileg neyðarfjárveiting Dana til flugvallagerðar á Grænlandi Erlent Elon Musk stofnar nýjan stjórnmálaflokk Erlent Vill meira frá ríkinu, annars gætu nemar þurft að borga meira Innlent Fjörutíu og þrír látnir og umfangsmiklar leitarðagerðir standa yfir Erlent Fleiri fréttir Boltaleikir bannaðir á skólalóðinni eftir klukkan tíu Punga út 80 milljónum árlega í nýja líkbrennslu Hinn stungni á batavegi en stungumennirnir ófundnir Mikill áhugi á ræktun rabarbara með tilkomu Rabarbarafélags Íslands Málþófið endurspegli ráðaleysi minnihlutans gagnvart samstíga stjórn Vill meira frá ríkinu, annars gætu nemar þurft að borga meira Stutt í land í þinginu og spenna fyrir landsleik Yfirgangur hins opinbera, þrátefli á þinginu og fráleit þjóðaratkvæðagreiðsla Ætla að knýja Flatey með sólarorku Fagnar „hugrökkum hetjum“ Bandaríkjahers en skrifar um þarmaflóruna á sautjánda júní Tilkynnt um hóp pilta í grunsamlegum erindagjörðum Skæður hakkarahópur herjar á framlínustarfsmenn „Býsna margt orðið grænmerkt“ Fjarlægðu sprengju við Keflavíkurflugvöll Leitar að eiganda trúlofunarhrings sem fannst í fjöru Á þriðja tug látnir í Texas og netþrjótar herja á flugfélög Nikkurnar þandar á Reyðarfirði alla helgina Íbúðin í rúst eftir Airbnb-gesti Konan er fundin Þriggja leitað vegna stunguárásar í miðbænum Björguðu göngukonu í sjálfheldu við Hrafntinnusker Mótorhjólakappi fluttur á sjúkrahús eftir að hafa fipast við akstur Tuttugu þingmenn mættu ekki á þingfund Vilja að nemendur borgi allt að 180 þúsund til að skrá sig Búið að boða til nýs fundar Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Inga mundaði skófluna við Sóltún Sjá meira
Um kílómetra langur kambur utan í Mávabyggðarrönd er nýjasta jökulskerið í Breiðamerkurjökli. Skerið hefur smám saman verið að birtast undanfarin þrjú til fjögur ár en það mun að öllum líkindum enda á að kljúfa jökulinn í tvo strauma á þessari öld. Nokkur svonefnd jökulsker hafa birst á Breiðamerkurjökli síðustu öldina. Kárasker er talið hafa komið fram upp úr ísnum á milli 1930 og 1940 en síðar skutu Bræðrasker, Systrasker og Maríusker upp kollinum. Ástæðan er sú að Breiðamerkujökull er að minnka, rýrna og þynnast eins og aðrir íslenskir jöklar vegna hnattrænnar hlýnunar af völdum manna. Aron Franklín Jónsson, annar eiganda jöklaleiðsögufyrirtækisins Local Guide í Freysnesi, var á leið upp í Esjufjöll á sunnudag þegar hann varð var við klettanibbu vestanmegin við Mávabyggðarrönd sem hann hafði ekki tekið eftir áður á ferðum sínum þar. Þar sem Aron vinnur meðal annars við það að finna íshella hugsaði hann sér gott til glóðarinnar að einn slíkur gæti myndast við hliðina á klettinum. Hann kom dróna á loft og kom þá í ljós að nibban var í raun risastór klettur. Vestan við hann var svo uppistöðulón sem Aron áætlar að séu um 400 metra langt. Hugboð hans um að íshelli væri að finna þar sem vatn rennur meðfram klettinum reyndist á rökum reist. Með Aroni í för var félagi hans Hlynur Axelsson. Þeir hafa báðir farið með börnin sín upp á jökulinn undanfarin ár og ákváðu þeir að nefna jökulskerið Krakkakamb. „Þetta er mjög stórt. Þegar þú ert búinn að standa á þessu þá geturðu auðveldlega séð þetta frá þjóðveginum frá vissum sjónarhornum,“ segir Aron og nefnir til dæmis afleggjarann að Fjallsárlóni. Loftmynd af jökulskerinu og lóni vestan við það á Breiðamerkurjökli sem Aron Franklín og Hlynur tóku á sunnudag.Aron Franklín Jónsson Hefur verið illsjáanlegt í röndinni Snævarr Guðmundsson, náttúrulandfræðingur hjá Náttúrustofu Suðausturlands sem hefur fylgst með Breiðamerkurjökli um árabil, segir að merkja hafi mátt jökulskerið á loftmyndum frá árinu 2016. Það hafi þó verið illsjáanlegt vegna þess að það er utan í urðarrananum í jöklinum sem nefnist Mávabyggðarrönd og fellur inn í hana. Röndin er bergurð ofan á ísnum sem jökullinn rífur með sér úr klettum. „Það sem hefur gerst núna er þegar jökullinn rýrnar frekar hækkar kamburinn og þá fer að sjást í klöppina og þá verður þetta auðvitað miklu skýrara að þarna sé um land að ræða en ekki urðarrana í jöklinum,“ segir Snævarr. Nýja jökulskerið er kambslaga samhliða Mávabyggðarrönd vestan við hana og um þrjá til fjóra kílómetra frá jaðri jökulsins. Það er nú um 1,1 kílómetri að lengd og um 150 metrar á breidd, að sögn Snævarr sem fór og skoðaði hana á þriðjudag. Aron og Hlynur áætluðu að kamburinn væri um 60 metrar á hæð. Líklegt er að kamburinn hafi síðast litið dagsins ljós fyrir nokkrum öldum, mögulega á 17. eða 18. öld, að mati Snævars. Lónið við skerið er um hektari að flatarmáli. Snævarr segir ekki hægt að segja hversu lengi það verði til staðar. Það eigi mögulega eftir að tæma sig. Aron Franklín Jónsson (t.v.) og Hlynur Axelsson (t.h.) á Breiðamerkurjökli sunnudaginn 26. apríl 2020.Aron Franklín Jónsson Mun skipta jöklinum upp í tvær tungur Breiðamerkurjökull hopar nú um 70-80 metra að meðaltali á ári og enn meira við Jökulsárlón. Því hefur verið spáð að með tímanum muni fjallsranar skipta honum upp í aðskildar tungur. Nýja jökulskerið mun þannig að líkindum skilja að tvo jökulstrauma einn daginn. „Kannski má segja að kambur eins og þessi sem er svona neðarlega í jöklinum eigi kannski fyrr eftir að aðskilja jökulinn í tungur,“ segir Snævarr. Hversu langt er í að það gerist er erfitt að segja. Miðað við hophraðann undanfarin tíu ár eru að minnsta kosti einhverjir áratugir og jafnvel hundrað ár í það, að mati Snævars. Sjálfur spáir hann því að skerið gæti skipt jöklinum upp eftir um fimmtíu ár. „En þegar maður spáir einhverju þá stenst það aldrei þannig að það er ekki gott að segja frá því,“ segir Snævarr kíminn.
Loftslagsmál Hornafjörður Mest lesið Fagnar „hugrökkum hetjum“ Bandaríkjahers en skrifar um þarmaflóruna á sautjánda júní Innlent Tilkynnt um hóp pilta í grunsamlegum erindagjörðum Innlent Nítján ára ferðamaður fannst látinn Erlent Íbúðin í rúst eftir Airbnb-gesti Innlent Skæður hakkarahópur herjar á framlínustarfsmenn Innlent Hiti nær tuttugu stigum víða á morgun Veður Leynileg neyðarfjárveiting Dana til flugvallagerðar á Grænlandi Erlent Elon Musk stofnar nýjan stjórnmálaflokk Erlent Vill meira frá ríkinu, annars gætu nemar þurft að borga meira Innlent Fjörutíu og þrír látnir og umfangsmiklar leitarðagerðir standa yfir Erlent Fleiri fréttir Boltaleikir bannaðir á skólalóðinni eftir klukkan tíu Punga út 80 milljónum árlega í nýja líkbrennslu Hinn stungni á batavegi en stungumennirnir ófundnir Mikill áhugi á ræktun rabarbara með tilkomu Rabarbarafélags Íslands Málþófið endurspegli ráðaleysi minnihlutans gagnvart samstíga stjórn Vill meira frá ríkinu, annars gætu nemar þurft að borga meira Stutt í land í þinginu og spenna fyrir landsleik Yfirgangur hins opinbera, þrátefli á þinginu og fráleit þjóðaratkvæðagreiðsla Ætla að knýja Flatey með sólarorku Fagnar „hugrökkum hetjum“ Bandaríkjahers en skrifar um þarmaflóruna á sautjánda júní Tilkynnt um hóp pilta í grunsamlegum erindagjörðum Skæður hakkarahópur herjar á framlínustarfsmenn „Býsna margt orðið grænmerkt“ Fjarlægðu sprengju við Keflavíkurflugvöll Leitar að eiganda trúlofunarhrings sem fannst í fjöru Á þriðja tug látnir í Texas og netþrjótar herja á flugfélög Nikkurnar þandar á Reyðarfirði alla helgina Íbúðin í rúst eftir Airbnb-gesti Konan er fundin Þriggja leitað vegna stunguárásar í miðbænum Björguðu göngukonu í sjálfheldu við Hrafntinnusker Mótorhjólakappi fluttur á sjúkrahús eftir að hafa fipast við akstur Tuttugu þingmenn mættu ekki á þingfund Vilja að nemendur borgi allt að 180 þúsund til að skrá sig Búið að boða til nýs fundar Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Inga mundaði skófluna við Sóltún Sjá meira