Vísbendingar um að eldstöðin Katla sé nálægt brotmörkum Kristján Már Unnarsson skrifar 22. ágúst 2019 21:42 Horft til Kötlu úr austri. Lengi vel var talið að hún gysi reglulega á hálfrar aldar fresti. Stöð 2/Þorsteinn Magnússon. Merki eru um að Katla sé að undirbúa gos og vísbendingar um að eldfjallið sé komið nálægt brotmörkum. Jarðeðlisfræðingur treysir sér þó ekki til að segja um hvort eitt ár eða tugir ára séu í næsta Kötlugos. Þetta kom fram í fréttum Stöðvar 2. Kannski er þetta sú spurning sem áhugamenn um íslensk eldfjöll hafa oftast spurt sig: Hvenær kemur Katla eiginlega? Enda er hún sú eldstöð sem menn héldu lengi vel að væri reglusömust þeirra allra. Halldór Geirsson, jarðeðlisfræðingur og dósent við jarðvísindadeild Háskóla Íslands, er í hópi þeirra jarðvísindamanna sem taka reglulega púlsinn á Kötlu. Til þess nota þeir fjölda jarðskjálftamæla og gps-tækja í kringum eldstöðina, meðal annars undan Hrífunesi í Skaftártungu, þar sem við hittum hann að störfum. Litlar jarðskorpuhreyfingar sjást þó í nágrenni Mýrdalsjökuls utan sjálfrar Kötlu.Halldór Geirsson, jarðeðlisfræðingur við Háskóla Íslands.Stöð 2/Þorsteinn Magnússon.„Aftur á móti eru mælar sem eru uppi á öskjubarminum, þeir sýna svona vísbendingar um að það sé þensla, hæg þensla í eldstöðinni, en hún sé væntanlega á grunnu dýpi," segir Halldór. „Það er mjög áhugavert hvað það er mikil jarðskjálftavirkni í Kötlu, miðað við hvað það eru litlar jarðskorpuhreyfingar. Ein leið til þess að túlka það er að eldfjallið sé í raun bara komið nálægt brotmörkum. Þannig að þegar kemur bara lítið magn af kviku inn þá kemur mikið af jarðskjálftum. Það er ein af ástæðunum fyrir því að við erum með alla þessa mæla ennþá í gangi hérna í kringum Kötlu og erum virkilega að fylgjast með henni,“ segir hann. En þýðir þetta að aðdragandi eldgoss gæti orðið stuttur? „Ja, það gæti einmitt verið ef kvikuhólfið liggur grunnt. Það þarf ekki endilega að vera mikill aðdragandi. En það geta líka verið allskonar önnur gos sem geta komið úr Kötlu. Það er svo fjölbreytt gossaga, eins og Eldgjá. Eldgjárgosið er náttúrlega risavaxið. Það kemur úr Kötlu.“Halldór hugar að gps-mælistöð sem staðsett er sunnan Hrífuness í Skaftártungu.Stöð 2/Þorsteinn Magnússon.Þá hafa menn spurt sig hvort jökulhlaup, meðal annars í Múlakvísl, megi rekja til eldgosa undir jöklinum. „Hugsanlega voru smágos, til dæmis 1955, þegar komu stór hlaup undan Kötlu. Og það hafa verið ýmsar hugmyndir um að stundum séu svona örgos.“ Sjá nánar hér: Segir rannsóknir styðja að Katla gaus árið 2011. En svo mikið er víst, jarðvísindamaðurinn sér merki þess að Katla sé að undirbúa gos. „Já, ég mundi halda að Katla væri að undirbúa sig undir gos. Við sjáum að það er smávegis þensla í eldstöðinni og mjög mikil jarðskjálftavirkni ef við lítum til langs tíma. Þótt hún sé mismunandi frá ári til árs þá er viðvarandi frekar mikil jarðskjálftavirkni og það bendir til þess eldstöðin sé svona hægt og rólega að undirbúa sig. En hvort það sé eitt ár eða tíu eða fimmtíu ár í næsta gos, það er bara voðalega erfitt að segja til um,“ segir Halldór Geirsson, jarðeðlisfræðingur við Háskóla Íslands. Hér má sjá frétt Stöðvar 2: Eldgos og jarðhræringar Katla Mýrdalshreppur Skaftárhreppur Tengdar fréttir Íbúar í Vík í Mýrdal óttast ekki eldgos í Kötlu Um 350 manns komu saman í Vík í dag til að minnast þess að ein öld er frá Kötlugosinu 1918. 12. október 2018 21:00 Katla til í hvað sem er eftir lengsta hlé milli stórra gosa frá landnámi Páll Einarsson jarðfræðingur rakti hvernig Katla hefur reynst vísindamönnum hið mesta vandræðabarn í gegnum árin. 30. mars 2018 09:00 Stórbýli sem Katla eyddi grafið upp úr sandinum Fornleifafræðingar grafa nú upp fornt stórbýli á Mýrdalssandi sem talið er að hafi eyðst fyrir sexhundruð árum af völdum Kötluhlaupa. 19. júlí 2018 22:00 Segir rannsóknir styðja að Katla gaus árið 2011 Síðasta Kötlugos var ekki árið 1918 heldur að öllum líkindum árið 2011, þegar brúin yfir Múlakvísl sópaðist burt. Jarðeðlisfræðingur segir frekari rannsóknir á atburðinum fyrir sex árum styðja að þá hafi orðið lítið eldgos í Kötlu. 2. desember 2017 23:40 Hungursneyð í Evrópu á 9. öld rakin til Kötlugoss Eldgos í Kötlu fyrir tólfhundruð árum er nú talið geta skýrt hungursneyð sem varð í Evrópu hálfri öld áður en Ísland byggðist. 9. ágúst 2017 21:00 Mest lesið Vaktin: Bandaríkin gera árásir á Íran Erlent Vara við því að ölvuðu fólki sé boðið að sitja að sumbli í Lystigarðinum Innlent Árás Bandaríkjanna á Íran: „Íran, yfirgangsseggur Miðausturlandanna, verður að boða til friðar“ Erlent Bíll við bíl frá Ártúnsbrekku upp í Mosfellsbæ Innlent Sagt að hann gæti ekki klárað námið en gerði það samt Innlent Hvalfjarðargöng eru lokuð Innlent Trump hellir sér yfir flokksbróður sinn: „MAGA ætti að losa sig við þennan aumkunarverða aumingja“ Erlent Bíll valt eftir aftanákeyrslu Innlent Maðurinn er fundinn Innlent Átta látnir hið minnsta eftir að kviknaði í loftbelg Erlent Fleiri fréttir Sjálfboðaliðar að bugast: Mikil örvænting meðal gæludýraeigenda Kjarnavopnvædd klerkastjórn sé ógn við Norðurlönd Álftapar með fjóra unga við Hótel Rangá vekur athygli Sagt að hann gæti ekki klárað námið en gerði það samt Bíll við bíl frá Ártúnsbrekku upp í Mosfellsbæ Enn annað innbrot í Laugardalnum Ráðherra um árásir, lögblindur sjúkraþjálfari og álftarungar á hóteli Hvalfjarðargöng eru lokuð Bíll valt eftir aftanákeyrslu Símasambands- og netlaust fyrir austan Metfjöldi með doktorspróf úr HR „Við lifum ekki á friðartímum“ Krísa í Kattholti: Fólk losar sig við ketti á sumrin Íranir án bandamanna, svimandi hátt verðlag og krísa í Kattholti Sögulega lítið fylgi Framsóknar, veiðigjöld og Íran Vara við því að ölvuðu fólki sé boðið að sitja að sumbli í Lystigarðinum Tveir handteknir grunaðir um eignaspjöll Tókst að leysa alla hvalina úr fjörunni Mikilvægt að fólk þurfi ekki að flýja húsnæði vegna ofnæmis Þriðjungur þjóðarinnar á Chess.com „Glæpsamlegar árásir,“ gæludýr í fjölbýli og gleði með Messi Fjörutíu grindhvalir fastir í Ólafsfirði Braust inn í íbúð í Laugardalnum og allir voru heima Lakasta þátttakan meðal kynsegin fólks Stunda njósnir og hafa athafnað sig á Íslandi Sigríður fannst heil á húfi Úrskurðaður í gæsluvarðhald vegna alvarlegrar stunguárásar Þyrlan send út vegna göngumanns í sjálfheldu Samningur í höfn: „Búið að skemma ansi mikið fyrir okkur“ Ógnarhópar með tengsl við Kína, Aþena og hinseginhátíð í Hrísey Sjá meira
Merki eru um að Katla sé að undirbúa gos og vísbendingar um að eldfjallið sé komið nálægt brotmörkum. Jarðeðlisfræðingur treysir sér þó ekki til að segja um hvort eitt ár eða tugir ára séu í næsta Kötlugos. Þetta kom fram í fréttum Stöðvar 2. Kannski er þetta sú spurning sem áhugamenn um íslensk eldfjöll hafa oftast spurt sig: Hvenær kemur Katla eiginlega? Enda er hún sú eldstöð sem menn héldu lengi vel að væri reglusömust þeirra allra. Halldór Geirsson, jarðeðlisfræðingur og dósent við jarðvísindadeild Háskóla Íslands, er í hópi þeirra jarðvísindamanna sem taka reglulega púlsinn á Kötlu. Til þess nota þeir fjölda jarðskjálftamæla og gps-tækja í kringum eldstöðina, meðal annars undan Hrífunesi í Skaftártungu, þar sem við hittum hann að störfum. Litlar jarðskorpuhreyfingar sjást þó í nágrenni Mýrdalsjökuls utan sjálfrar Kötlu.Halldór Geirsson, jarðeðlisfræðingur við Háskóla Íslands.Stöð 2/Þorsteinn Magnússon.„Aftur á móti eru mælar sem eru uppi á öskjubarminum, þeir sýna svona vísbendingar um að það sé þensla, hæg þensla í eldstöðinni, en hún sé væntanlega á grunnu dýpi," segir Halldór. „Það er mjög áhugavert hvað það er mikil jarðskjálftavirkni í Kötlu, miðað við hvað það eru litlar jarðskorpuhreyfingar. Ein leið til þess að túlka það er að eldfjallið sé í raun bara komið nálægt brotmörkum. Þannig að þegar kemur bara lítið magn af kviku inn þá kemur mikið af jarðskjálftum. Það er ein af ástæðunum fyrir því að við erum með alla þessa mæla ennþá í gangi hérna í kringum Kötlu og erum virkilega að fylgjast með henni,“ segir hann. En þýðir þetta að aðdragandi eldgoss gæti orðið stuttur? „Ja, það gæti einmitt verið ef kvikuhólfið liggur grunnt. Það þarf ekki endilega að vera mikill aðdragandi. En það geta líka verið allskonar önnur gos sem geta komið úr Kötlu. Það er svo fjölbreytt gossaga, eins og Eldgjá. Eldgjárgosið er náttúrlega risavaxið. Það kemur úr Kötlu.“Halldór hugar að gps-mælistöð sem staðsett er sunnan Hrífuness í Skaftártungu.Stöð 2/Þorsteinn Magnússon.Þá hafa menn spurt sig hvort jökulhlaup, meðal annars í Múlakvísl, megi rekja til eldgosa undir jöklinum. „Hugsanlega voru smágos, til dæmis 1955, þegar komu stór hlaup undan Kötlu. Og það hafa verið ýmsar hugmyndir um að stundum séu svona örgos.“ Sjá nánar hér: Segir rannsóknir styðja að Katla gaus árið 2011. En svo mikið er víst, jarðvísindamaðurinn sér merki þess að Katla sé að undirbúa gos. „Já, ég mundi halda að Katla væri að undirbúa sig undir gos. Við sjáum að það er smávegis þensla í eldstöðinni og mjög mikil jarðskjálftavirkni ef við lítum til langs tíma. Þótt hún sé mismunandi frá ári til árs þá er viðvarandi frekar mikil jarðskjálftavirkni og það bendir til þess eldstöðin sé svona hægt og rólega að undirbúa sig. En hvort það sé eitt ár eða tíu eða fimmtíu ár í næsta gos, það er bara voðalega erfitt að segja til um,“ segir Halldór Geirsson, jarðeðlisfræðingur við Háskóla Íslands. Hér má sjá frétt Stöðvar 2:
Eldgos og jarðhræringar Katla Mýrdalshreppur Skaftárhreppur Tengdar fréttir Íbúar í Vík í Mýrdal óttast ekki eldgos í Kötlu Um 350 manns komu saman í Vík í dag til að minnast þess að ein öld er frá Kötlugosinu 1918. 12. október 2018 21:00 Katla til í hvað sem er eftir lengsta hlé milli stórra gosa frá landnámi Páll Einarsson jarðfræðingur rakti hvernig Katla hefur reynst vísindamönnum hið mesta vandræðabarn í gegnum árin. 30. mars 2018 09:00 Stórbýli sem Katla eyddi grafið upp úr sandinum Fornleifafræðingar grafa nú upp fornt stórbýli á Mýrdalssandi sem talið er að hafi eyðst fyrir sexhundruð árum af völdum Kötluhlaupa. 19. júlí 2018 22:00 Segir rannsóknir styðja að Katla gaus árið 2011 Síðasta Kötlugos var ekki árið 1918 heldur að öllum líkindum árið 2011, þegar brúin yfir Múlakvísl sópaðist burt. Jarðeðlisfræðingur segir frekari rannsóknir á atburðinum fyrir sex árum styðja að þá hafi orðið lítið eldgos í Kötlu. 2. desember 2017 23:40 Hungursneyð í Evrópu á 9. öld rakin til Kötlugoss Eldgos í Kötlu fyrir tólfhundruð árum er nú talið geta skýrt hungursneyð sem varð í Evrópu hálfri öld áður en Ísland byggðist. 9. ágúst 2017 21:00 Mest lesið Vaktin: Bandaríkin gera árásir á Íran Erlent Vara við því að ölvuðu fólki sé boðið að sitja að sumbli í Lystigarðinum Innlent Árás Bandaríkjanna á Íran: „Íran, yfirgangsseggur Miðausturlandanna, verður að boða til friðar“ Erlent Bíll við bíl frá Ártúnsbrekku upp í Mosfellsbæ Innlent Sagt að hann gæti ekki klárað námið en gerði það samt Innlent Hvalfjarðargöng eru lokuð Innlent Trump hellir sér yfir flokksbróður sinn: „MAGA ætti að losa sig við þennan aumkunarverða aumingja“ Erlent Bíll valt eftir aftanákeyrslu Innlent Maðurinn er fundinn Innlent Átta látnir hið minnsta eftir að kviknaði í loftbelg Erlent Fleiri fréttir Sjálfboðaliðar að bugast: Mikil örvænting meðal gæludýraeigenda Kjarnavopnvædd klerkastjórn sé ógn við Norðurlönd Álftapar með fjóra unga við Hótel Rangá vekur athygli Sagt að hann gæti ekki klárað námið en gerði það samt Bíll við bíl frá Ártúnsbrekku upp í Mosfellsbæ Enn annað innbrot í Laugardalnum Ráðherra um árásir, lögblindur sjúkraþjálfari og álftarungar á hóteli Hvalfjarðargöng eru lokuð Bíll valt eftir aftanákeyrslu Símasambands- og netlaust fyrir austan Metfjöldi með doktorspróf úr HR „Við lifum ekki á friðartímum“ Krísa í Kattholti: Fólk losar sig við ketti á sumrin Íranir án bandamanna, svimandi hátt verðlag og krísa í Kattholti Sögulega lítið fylgi Framsóknar, veiðigjöld og Íran Vara við því að ölvuðu fólki sé boðið að sitja að sumbli í Lystigarðinum Tveir handteknir grunaðir um eignaspjöll Tókst að leysa alla hvalina úr fjörunni Mikilvægt að fólk þurfi ekki að flýja húsnæði vegna ofnæmis Þriðjungur þjóðarinnar á Chess.com „Glæpsamlegar árásir,“ gæludýr í fjölbýli og gleði með Messi Fjörutíu grindhvalir fastir í Ólafsfirði Braust inn í íbúð í Laugardalnum og allir voru heima Lakasta þátttakan meðal kynsegin fólks Stunda njósnir og hafa athafnað sig á Íslandi Sigríður fannst heil á húfi Úrskurðaður í gæsluvarðhald vegna alvarlegrar stunguárásar Þyrlan send út vegna göngumanns í sjálfheldu Samningur í höfn: „Búið að skemma ansi mikið fyrir okkur“ Ógnarhópar með tengsl við Kína, Aþena og hinseginhátíð í Hrísey Sjá meira
Íbúar í Vík í Mýrdal óttast ekki eldgos í Kötlu Um 350 manns komu saman í Vík í dag til að minnast þess að ein öld er frá Kötlugosinu 1918. 12. október 2018 21:00
Katla til í hvað sem er eftir lengsta hlé milli stórra gosa frá landnámi Páll Einarsson jarðfræðingur rakti hvernig Katla hefur reynst vísindamönnum hið mesta vandræðabarn í gegnum árin. 30. mars 2018 09:00
Stórbýli sem Katla eyddi grafið upp úr sandinum Fornleifafræðingar grafa nú upp fornt stórbýli á Mýrdalssandi sem talið er að hafi eyðst fyrir sexhundruð árum af völdum Kötluhlaupa. 19. júlí 2018 22:00
Segir rannsóknir styðja að Katla gaus árið 2011 Síðasta Kötlugos var ekki árið 1918 heldur að öllum líkindum árið 2011, þegar brúin yfir Múlakvísl sópaðist burt. Jarðeðlisfræðingur segir frekari rannsóknir á atburðinum fyrir sex árum styðja að þá hafi orðið lítið eldgos í Kötlu. 2. desember 2017 23:40
Hungursneyð í Evrópu á 9. öld rakin til Kötlugoss Eldgos í Kötlu fyrir tólfhundruð árum er nú talið geta skýrt hungursneyð sem varð í Evrópu hálfri öld áður en Ísland byggðist. 9. ágúst 2017 21:00
Árás Bandaríkjanna á Íran: „Íran, yfirgangsseggur Miðausturlandanna, verður að boða til friðar“ Erlent
Trump hellir sér yfir flokksbróður sinn: „MAGA ætti að losa sig við þennan aumkunarverða aumingja“ Erlent
Árás Bandaríkjanna á Íran: „Íran, yfirgangsseggur Miðausturlandanna, verður að boða til friðar“ Erlent
Trump hellir sér yfir flokksbróður sinn: „MAGA ætti að losa sig við þennan aumkunarverða aumingja“ Erlent