Vilja alþjóðlegan dómstól til að rétta yfir ISIS-liðum

Sýrlenskir Kúrdar vilja að myndaður verði alþjóðadómstóll sem nota megi til að rétta yfir vígamönnum Íslamska ríkisins. Syrian Democratic Forces, regnhlífarsamtök Kúrda og bandamanna þeirra í norðausturhluta Sýrlands, eru með þúsundir ISIS-liða í haldi og þar af eru um þúsund erlendir vígamenn.

Þúsundir ISIS-liða, fjölskyldumeðlimir þeirra og stuðningsmenn hafa gefist upp í og nærri Baghouz í Sýrlandi. Það var síðasti bær kalífadæmis Íslamska ríkisins en féll í hendur SDF í síðustu viku. AFP fréttaveitan hafði eftir embættismönnum um helgina að rúmlega níu þúsund erlendir aðilar væru í haldi SDF. Þar af væru fjölmörg börn vígamanna og eiginkonur þeirra. 



Öllu þessu fólki er haldið í sérstökum búðum í norðurhluta Sýrlands. Aðstæður þar eru þó verulega slæmar og hafa versnað til muna á síðustu vikum. Kúdar eiga erfitt með að útvega þessu fólki nauðsynjar.

Búðirnar voru byggðar með tuttugu þúsund manns í huga en þar eru nú um 70 þúsund manns.

Hafa ekki burði til að rétta yfir vígamönnum

Yfirvöld Kúrda segja nauðsynlegt að mynda alþjóðadómstól til að rétta fyrir vígamönnunum. Kúrdar stjórna stórum hluta Sýrlands en eru ekki viðurkenndi af öðrum ríkjum og hafa ekki burði til að rétta yfir né fangelsa vígamenn til lengri tíma.

Því þurfi sérstakan dómstól svo hægt sé að tryggja þeim réttlæt réttarhöld í samræmi við alþjóðalög og mannréttindi.

Í samtali við BBC sagði Abdul Karim, yfirmaður utanríkismála sýrlenskra Kúrda að það að svo fá ríki hafi viljað taka á móti ríkisborgurum sínum sem gengu til liðs við ISIS hafi gert Kúrdum erfiðara fyrir.

Það eru nokkrar ástæður fyrir því að forsvarsmenn heimaríkja þessa manna og kvenna óttast að taka við þeim. Sú helsta er að þó að talið sé næsta víst að umræddir aðilar hafi gengið til liðs við Íslamska ríkið, er erfitt að sanna það fyrir dómi vegna skorts á sönnunargögnum. Reynslan sýnir að mjög erfitt er að sakfella menn fyrir voðaverk sem þeir frömdu mögulega í Sýrlandi og Írak og jafnvel er erfitt að sanna að þeir hafi í raun gengið til liðs við hryðjuverkasamtök. Það er ekki ólöglegt að fara til Sýrlands eða Írak.

Þar að auki er stundum ómögulegt að opinbera sönnunargögn sem hafa verið fengin með njósnum eða öðrum hætti, þar sem slíkar uppljóstranir gætu komið upp um heimildarmenn og aðferðir leyniþjónusta.

Þó hinir meintu vígamenn yrðu sakfelldir, er ekki vilji til til staðar til að halda þeim í almennum fangelsum þar sem þeir gætu dreift boðskap sínum og jafnvel fengið aðra fanga til að aðhyllast samtök eins og ISIS. Ríki um allan heim berjast nú gegn því að ríkisborgarar þeirra verði sendir aftur heim frá Sýrlandi. Lög hafa verið sett sem gerir yfirvöldum kleift að svipta vígamenn ríkisborgararétti, eins og til dæmis í Bretlandi.

Kúrdar sitja uppi með vandann

Þetta hefur valdið Kúrdum verulegum vonbrigðum sem kvarta yfir því að þeir sitji uppi með mikinn kostnað og vandræði og engin virðist vita hvað eigi að gera við þetta fólk.

Abdul Karim segir hættulegt að skilja ISIS-liða eftir á þessu óstöðuga svæði þar sem yfirvöld eiga erfitt með að halda þeim. Þar að auki sé ótækt að yfirgefa börn í höndum þessa fólks. Þau hafi fæðst inn í skaðsama hugmyndafræði og að halda þeim innan þeirrar hugmyndafræði muni leiða til vandræða seinna meir.

Erindreki Bandaríkjanna gagnvart Sýrlandi sagði BBC þó að ekki væri verið að íhuga alþjóðlegan dómstól til að rétta yfir ISIS-liðum og sérfræðingar sem blaðamenn ræddu við sögðu það óraunhæft.