Við Paul Þorvaldur Gylfason skrifar 20. desember 2018 07:00 Reykjavík – Fundum okkar Pauls McCartney bar fyrst saman haustið 1971 eins og ég lýsti hér á þessum stað í vetur leið (Minning frá Manchester, 15. febrúar 2018). Hann kom í mötuneyti okkar stúdentanna í Manchester án þess að gera boð á undan sér. Hann spurði hvort þau mættu syngja og spila fyrir okkur í hádeginu, þau voru þrjú eða fjögur saman. Sumir matargestanna litu varla upp.Nýgild og nákvæm tónlist Bítlarnir voru þá nýskildir að skiptum. Margir kenndu Paul um skilnaðinn (hann ber sökina af sér) og sýndu nýja bandinu hans, það hét Wings, lítinn áhuga líkt og börn nýskilinna hjóna eiga það til að taka nýjum fósturforeldrum fálega. John Lennon gerði gys að fyrstu plötu Pauls eftir skilnaðinn. Þeir fornvinirnir sættust síðar. Paul minnist fallins félaga síns oft og með mikilli hlýju, samdi fallegan minningarsöng um hann og flytur stundum lögin hans á tónleikum. Ég kynntist tónlist þeirra félaga fyrir fermingu líkt og flestir jafnaldrar mínir og hef fylgzt með henni síðan. Paul var og er minn maður í bransanum, nánar tiltekið í því sem Jakob Frímann Magnússon kallar nýgilda tónlist til aðgreiningar frá sígildri tónlist en hana vildi Leonard Bernstein heldur kalla nákvæma tónlist af því að hún er skrifuð niður tón fyrir tón. Paul kann hvorki að lesa né skrifa nótur. Það er ekkert sérlega sígilt við sígilda tónlist, sumt af henni gengur úr sér eins og annað, sagði Bernstein sem hefði orðið 100 ára í ár.Samvizka eða súkkulaði? Á unglingsárum mínum mátti með nokkurri einföldun skipta ungu fólki í tvo flokka, þau sem tóku Bítlana fram yfir Rolling Stones og hin. Fyrri flokknum mátti svo aftur skipta í tvo undirflokka, þau sem tóku John fram yfir Paul og okkur hin. Ég tilheyrði sem sagt flokki 1B. Flokkarnir töluðust við. Ég gaf Gesti Guðmundssyni, nú prófessor í félagsfræði, plöturnar mínar með Rolling Stones. Hann átti löngu síðar eftir að rita Rokksögu Íslands. Þau sem voru í flokki 1A virtust sum líta á John sem samvizku heimsins; hinn var bara súkkulaði, sögðu þau sum, og áttu þá við útlitið, málflutninginn og músíkina. Þau tóku ekki eftir því, og það gerði ég ekki heldur fyrr en nýlega, að þegar bandarískir blaðamenn spurðu Bítlana nýkomna til Bandaríkjanna 1964 hvað þeim fyndist um stríðsrekstur Bandaríkjamanna í Víetnam, þá var það ekki John heldur Paul sem tók af skarið og sagðist vera andvígur stríðinu. Bandarískir mótmælasöngvarar stigu um líkt leyti fram af fullum þunga – Bob Dylan, Joan Baez, Peter, Paul og Mary o.fl. – og beittu sér gegn Víetnamstríðinu líkt og þau studdu réttindabaráttu blökkumanna. Nokkru síðar samdi Paul lagið Blackbird til stuðnings blökkumönnum. Hann er grænmetisæta. Hann segir: Ef sláturhús hefðu glerveggi værum við öll grænmetisætur.600 sönglög Við vorum á ferð um Suðurland hjónin fyrir mörgum árum, komum á Hvolsvöll undir kvöld og sáum þar handskrifað skilti neglt á ljósastaur: Hljómar skemmta í kvöld, húsið opnar kl. 11. Við vorum mest hissa á því hvað þeir ætluðu sér að vaka, menn á miðjum aldri. Paul McCartney þeysist nú um heiminn ásamt félögum sínum til að halda 34 tónleika á 30 stöðum í 13 löndum. Við heyrðum hann í Vín í byrjun desember. Hvort hann gat vakað! Hann er 76 ára, söng 36 lög af lífs og sálar kröftum á þrem klukkustundum og dró hvergi af sér tvö kvöld í röð. Hann þarf ekki á þessu flandri að halda. Hann er ríkasti tónlistarmaður Bretlandseyja, þrisvar til fjórum sinnum ríkari en Mick Jagger og Ringo Starr. Hann er skráður höfundur tæplega 600 sönglaga. Franz Schubert er til samanburðar skráður höfundur 1.500 tónverka, þ.m.t. um 600 sönglög, og hann féll frá á 32. aldursári.Frá Rauða torginu til Grand Central Station Paul McCartney hélt fyrstur manna rokktónleika á Rauða torginu í Moskvu. Til hans að tjaldabaki kom einn ráðherrann í ríkisstjórninni í Kreml eftir konsertinn og sagði: Þakka þér fyrir. Við lærðum ensku með því að hlusta á bítlaplöturnar. Hann hefði getað bætt því við að þær voru bannaðar á valdatíma kommúnista, menn þurftu að smygla þeim milli kjallara til að komast í þær. Fyrir fáeinum vikum gerðist það á Grand Central Station á miðri Manhattan-eyju í New York að glaðlegur maður bankaði í hljóðnema og sagði við fólksmergðina á stöðinni líkt og okkur stúdentana í Manchester forðum: Ég heiti Paul McCartney. Megum við félagarnir taka fyrir ykkur nokkur lög? – m.a. af nýju plötunni okkar, Egypt Station. Hófst svo söngurinn. Diskurinn fær góða dóma og selst vel. Mér finnst hann fínn. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Þorvaldur Gylfason Mest lesið Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir Skoðun Væri ekki bara hreinlegra að vísa manni úr landi? Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson Skoðun Halldór 21.09.2024 Halldór Skoðun Skoðun Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir skrifar Skoðun Gætum við verið betri hvert við annað? Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Sjá meira
Reykjavík – Fundum okkar Pauls McCartney bar fyrst saman haustið 1971 eins og ég lýsti hér á þessum stað í vetur leið (Minning frá Manchester, 15. febrúar 2018). Hann kom í mötuneyti okkar stúdentanna í Manchester án þess að gera boð á undan sér. Hann spurði hvort þau mættu syngja og spila fyrir okkur í hádeginu, þau voru þrjú eða fjögur saman. Sumir matargestanna litu varla upp.Nýgild og nákvæm tónlist Bítlarnir voru þá nýskildir að skiptum. Margir kenndu Paul um skilnaðinn (hann ber sökina af sér) og sýndu nýja bandinu hans, það hét Wings, lítinn áhuga líkt og börn nýskilinna hjóna eiga það til að taka nýjum fósturforeldrum fálega. John Lennon gerði gys að fyrstu plötu Pauls eftir skilnaðinn. Þeir fornvinirnir sættust síðar. Paul minnist fallins félaga síns oft og með mikilli hlýju, samdi fallegan minningarsöng um hann og flytur stundum lögin hans á tónleikum. Ég kynntist tónlist þeirra félaga fyrir fermingu líkt og flestir jafnaldrar mínir og hef fylgzt með henni síðan. Paul var og er minn maður í bransanum, nánar tiltekið í því sem Jakob Frímann Magnússon kallar nýgilda tónlist til aðgreiningar frá sígildri tónlist en hana vildi Leonard Bernstein heldur kalla nákvæma tónlist af því að hún er skrifuð niður tón fyrir tón. Paul kann hvorki að lesa né skrifa nótur. Það er ekkert sérlega sígilt við sígilda tónlist, sumt af henni gengur úr sér eins og annað, sagði Bernstein sem hefði orðið 100 ára í ár.Samvizka eða súkkulaði? Á unglingsárum mínum mátti með nokkurri einföldun skipta ungu fólki í tvo flokka, þau sem tóku Bítlana fram yfir Rolling Stones og hin. Fyrri flokknum mátti svo aftur skipta í tvo undirflokka, þau sem tóku John fram yfir Paul og okkur hin. Ég tilheyrði sem sagt flokki 1B. Flokkarnir töluðust við. Ég gaf Gesti Guðmundssyni, nú prófessor í félagsfræði, plöturnar mínar með Rolling Stones. Hann átti löngu síðar eftir að rita Rokksögu Íslands. Þau sem voru í flokki 1A virtust sum líta á John sem samvizku heimsins; hinn var bara súkkulaði, sögðu þau sum, og áttu þá við útlitið, málflutninginn og músíkina. Þau tóku ekki eftir því, og það gerði ég ekki heldur fyrr en nýlega, að þegar bandarískir blaðamenn spurðu Bítlana nýkomna til Bandaríkjanna 1964 hvað þeim fyndist um stríðsrekstur Bandaríkjamanna í Víetnam, þá var það ekki John heldur Paul sem tók af skarið og sagðist vera andvígur stríðinu. Bandarískir mótmælasöngvarar stigu um líkt leyti fram af fullum þunga – Bob Dylan, Joan Baez, Peter, Paul og Mary o.fl. – og beittu sér gegn Víetnamstríðinu líkt og þau studdu réttindabaráttu blökkumanna. Nokkru síðar samdi Paul lagið Blackbird til stuðnings blökkumönnum. Hann er grænmetisæta. Hann segir: Ef sláturhús hefðu glerveggi værum við öll grænmetisætur.600 sönglög Við vorum á ferð um Suðurland hjónin fyrir mörgum árum, komum á Hvolsvöll undir kvöld og sáum þar handskrifað skilti neglt á ljósastaur: Hljómar skemmta í kvöld, húsið opnar kl. 11. Við vorum mest hissa á því hvað þeir ætluðu sér að vaka, menn á miðjum aldri. Paul McCartney þeysist nú um heiminn ásamt félögum sínum til að halda 34 tónleika á 30 stöðum í 13 löndum. Við heyrðum hann í Vín í byrjun desember. Hvort hann gat vakað! Hann er 76 ára, söng 36 lög af lífs og sálar kröftum á þrem klukkustundum og dró hvergi af sér tvö kvöld í röð. Hann þarf ekki á þessu flandri að halda. Hann er ríkasti tónlistarmaður Bretlandseyja, þrisvar til fjórum sinnum ríkari en Mick Jagger og Ringo Starr. Hann er skráður höfundur tæplega 600 sönglaga. Franz Schubert er til samanburðar skráður höfundur 1.500 tónverka, þ.m.t. um 600 sönglög, og hann féll frá á 32. aldursári.Frá Rauða torginu til Grand Central Station Paul McCartney hélt fyrstur manna rokktónleika á Rauða torginu í Moskvu. Til hans að tjaldabaki kom einn ráðherrann í ríkisstjórninni í Kreml eftir konsertinn og sagði: Þakka þér fyrir. Við lærðum ensku með því að hlusta á bítlaplöturnar. Hann hefði getað bætt því við að þær voru bannaðar á valdatíma kommúnista, menn þurftu að smygla þeim milli kjallara til að komast í þær. Fyrir fáeinum vikum gerðist það á Grand Central Station á miðri Manhattan-eyju í New York að glaðlegur maður bankaði í hljóðnema og sagði við fólksmergðina á stöðinni líkt og okkur stúdentana í Manchester forðum: Ég heiti Paul McCartney. Megum við félagarnir taka fyrir ykkur nokkur lög? – m.a. af nýju plötunni okkar, Egypt Station. Hófst svo söngurinn. Diskurinn fær góða dóma og selst vel. Mér finnst hann fínn.
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun