Ráðherra læsir úti læknana og kastar krónunni Ragnar Freyr Ingvarsson og Þórarinn Guðnason skrifar 26. júní 2018 07:00 Því hefur verið haldið fram að rammasamningur Sjúkratrygginga Íslands við sjálfstætt starfandi sérfræðinga sé ríkinu kostnaðarsamur og það langt umfram það sem gert hefur verið ráð fyrir í fjárlögum. Í nýlegri skýrslu Ríkisendurskoðunar er komist að þeirri niðurstöðu að kostnaðaraukning frá því árið 2012 hafi verið 60% á fimm ára tímabili og ýmsir hafa gripið þá tölu á lofti. Þegar grannt er skoðað væri hins vegar miklu nær lagi að tala um þessa aukningu sem 10% eða u.þ.b. 2% á ári. Á þessum tveimur tölum er mikill munur og hann skekkir verulega mikilvæga umræðu sem nauðsynlegt er að halda á vitrænum nótum.Þórarinn ?Guðnason hjartalæknir og formaður Læknafélags ReykjavíkurÞessi 60% tala sjálfs ríkisendurskoðanda er einfaldlega röng og leiðrétting með eftirgreindum hætti blasir við: Þegar tekið er tillit til verðlagsþróunar lækkar talan í 47%. Ríkisendurskoðandi viðurkennir þessi mistök og jafnframt að viðmiðunarárin 2011-2012 væru ekki marktæk því þá var enginn samningur við sérfræðilækna og stærri hluti gjaldsins kom beint frá sjúklingunum. Því var ekki reiknað með í skýrslunni en þegar það er leiðrétt fer talan niður um 20 prósentustig til viðbótar og 60% aukningin um leið niður í 27%, eða 5,4 % á ári í fimm ár. Fólksfjölgun var um 1,5% á ári og þegar öldrun þjóðarinnar er bætt við má reikna með 2% aukinni þjónustuþörf á ári. Þá stendur eftir rúmlega 2% hækkun á ári eða samtals 10% á fyrrnefndu fimm ára tímabili. Sú hækkun varð einfaldlega til vegna flutnings verka frá spítölunum í þetta ódýrara úrræði og auðvelt er að ímynda sér að með því sparist talsverðir fjármunir samhliða því að þjónusta við sjúklinga batnar. Verk hafa færst út frá Landspítala en mikið af því sem gert var á St. Jósefsspítala fluttist líka inn á samninginn á þessu tímabili. Vonandi er að nákvæmni ríkisendurskoðanda í álitsgjöf sinni og útreikningum sé að öllu jöfnu meiri en í þessu tilfelli.Innistæðulausar fullyrðingar Þeir sem horn hafa í síðu sérfræðilækna í stofurekstri, með núverandi heilbrigðisráðherra í broddi fylkingar, klifa á því að hann sé mun dýrari en sú læknisþjónusta sem ríkið starfrækir sjálft. Fullyrðingin er röng enda yfirleitt sett fram án alls rökstuðnings. Margir láta sér það þó því miður í léttu rúmi liggja. Erfitt er að nálgast tölur og gögn um kostnað í ríkisreknu læknisþjónustunni öfugt við það sem gerist um samninga Sjúkratrygginga Íslands. Þar er gerð grein fyrir hverri krónu í hverju unnu læknisverki. Vegna þessa skorts á upplýsingum um ríkisreknu þjónustuna getur reynst þrautin þyngri að hrekja þessar innistæðulausu fullyrðingarnar ráðamanna. Sumt liggur þó ljóst fyrir og talar skýru máli um mismunandi kostnað eftir því hver veitir þjónustuna. Dæmi: Læknisheimsókn ósjúkratryggðra einstaklinga (t.d. ferðamanna) sem borga fullt verð fyrir þjónustuna er mun hagkvæmari á stofu sérfræðings en bæði á heilsugæslu og á göngudeild Landspítalans. Heimsókn til sérfræðings á stofu kostar í heildina 8.700 krónur, á heilsugæslu 9.600 krónur og dýraust er hún, eða 13.200 krónur, á göngudeild spítala. Heimsóknin á stofu kostar þannig 4.500 krónum minna en á göngudeild Landspítalans, sem þýðir um 66% af kostnaðinum. Fyrir hverjar 100 þúsund komur á stofu sérfræðilækna (þær eru alls 500 þúsund á ári en 250 þúsund á Landspítala) sparast þannig 450 milljónir króna miðað við að veita þjónustuna á göngudeild spítala.Komur til sérfræðingaHagkvæmur samningur Margt bendir til þess að samningur Sjúkratrygginga Íslands við sjálfstætt starfandi sérfræðilækna sé jafnframt mjög hagkvæmur þegar borið er saman við nágrannalöndin. Tökum Svíþjóð, Stóra-Bretland og Bandaríkin sem dæmi: Í Halland í Svíþjóð er samningur við sjálfstætt starfandi gigtarlækna. Þar eru greiddar 44 þúsund krónur fyrir stofuheimsókn. Í Bretlandi er ekki ósvipað verð, eða 37 þúsund krónur fyrir heimsókn á göngudeild gigtarlæknis. Á einkarekinni stofu á Íslandi eru greiddar 8.700 krónur fyrir venjulega heimsókn til gigtarlæknis, en 12.800 krónur ef um flókna sérhæfða heimsókn er að ræða. Íslenska sérfræðiþjónustan kostar því aðeins 20-34% af sænsku og bresku gjaldskránum. Í Bandaríkjunum kostar fyrsta koma Parkinsonsjúklings til taugalæknis 50-60 þúsund krónur en á stofu á Íslandi 19 þúsund krónur eða 30-40% af gjaldinu í Bandaríkjunum. Af þessu má sjá að rammasamningur Sjúkratrygginga er ríkinu afar hagkvæmur. Í nýlegri rannsókn, sem birtist í hinu virta tímariti Lancet, voru heilbrigðiskerfi í heiminum skoðuð, m.a. aðgengi að þjónustunni og árangur af meðferðum mismunandi sjúkdóma. Þar kemur fram að íslenska heilbirgðiskerfið sé einfaldlega það besta í heimi. Meðal annars eru mestar líkur á því að ná 75 ára aldri á Íslandi óháð því hvaða sjúkdóm maður greinist með. Þessi árangur næst þó Íslendingar greiði mun minna hlutfall landsframleiðslunnar (ríflega 7%) til heilbrigðismála en nágrannaþjóðirnar (um 10-11%). Íslenska heilbrigðiskerfið er því ekki bara best heldur einnig með því ódýrasta í rekstri. Hagkvæmni, fjölbreytni og sveigjanleiki vegna samnings Sjúkratrygginga Íslands við sjálfstætt starfandi sérfræðilækna vegur þar afar þungt. Glórulaus kúrs Sitjandi heilbrigðisráðherra og tveir síðustu forverar hans hafa samt ítrekað brotið þennan góða samning, meðal annars með einhliða lokun á nýliðun lækna sem þar með eru læstir úti úr landinu. Samningurinn rennur út um næstu áramót og ráðherra hefur margoft lýst því yfir að nýr samningur verði aldrei gerður nema á gjörbreyttum grunni. Ódýrasta og besta heilbrigðiskerfi í heimi verður að víkja til að flytja þjónustuna inn í ríkisrekstur hvað sem það kostar. Og það verður dýrt því hvort sem aukning umsvifa sérfræðilækna á stofu mælist 12% á ári eða 2% leiðir sú aukning til mikils heildarsparnaðar í kerfinu. Sé farið í hina áttina og kerfið ríkisvætt eykst kostnaður verulega á sama hátt. Augljóst er að heilbrigðisyfirvöld eru á villigötum. Á meðan alþjóðleg þróun er í þá átt að þjónusta hefðbundinna spítala minnkar samhliða aukinni þekkingu og tækni sem einfaldar læknisverkin, rær íslenski heilbrigðisráðherrann á móti straumnum. Hann setur úrelt sjónarmið í öndvegi og setur stefnuna á að spara aurinn en kasta krónunni. Fjárhagslega er ekkert vit í því en alvarlegast er að með áformum sínum læsir hann líka unga lækna og nýja þekkingu úti úr landinu. Þennan glórulausa kúrs þarf að leiðrétta strax, opna samninginn, endurnýja hann og tryggja að þjónusta sérfræðilækna verði áfram innan opinbera kerfisins. Líðan og heilsa íslenskra sjúklinga og grunnstoðir heilbrigðiskerfisins eru í húfi.Höfundar Þórarinn Guðnason, hjartalæknir og formaður Læknafélags Reykjavíkur Ragnar Freyr Ingvarsson, gigtarlæknir Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Heilbrigðismál Mest lesið Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen Skoðun Sönnun um framlag hælisleitanda til íslensks samfélags Toshiki Toma Skoðun Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Sjá meira
Því hefur verið haldið fram að rammasamningur Sjúkratrygginga Íslands við sjálfstætt starfandi sérfræðinga sé ríkinu kostnaðarsamur og það langt umfram það sem gert hefur verið ráð fyrir í fjárlögum. Í nýlegri skýrslu Ríkisendurskoðunar er komist að þeirri niðurstöðu að kostnaðaraukning frá því árið 2012 hafi verið 60% á fimm ára tímabili og ýmsir hafa gripið þá tölu á lofti. Þegar grannt er skoðað væri hins vegar miklu nær lagi að tala um þessa aukningu sem 10% eða u.þ.b. 2% á ári. Á þessum tveimur tölum er mikill munur og hann skekkir verulega mikilvæga umræðu sem nauðsynlegt er að halda á vitrænum nótum.Þórarinn ?Guðnason hjartalæknir og formaður Læknafélags ReykjavíkurÞessi 60% tala sjálfs ríkisendurskoðanda er einfaldlega röng og leiðrétting með eftirgreindum hætti blasir við: Þegar tekið er tillit til verðlagsþróunar lækkar talan í 47%. Ríkisendurskoðandi viðurkennir þessi mistök og jafnframt að viðmiðunarárin 2011-2012 væru ekki marktæk því þá var enginn samningur við sérfræðilækna og stærri hluti gjaldsins kom beint frá sjúklingunum. Því var ekki reiknað með í skýrslunni en þegar það er leiðrétt fer talan niður um 20 prósentustig til viðbótar og 60% aukningin um leið niður í 27%, eða 5,4 % á ári í fimm ár. Fólksfjölgun var um 1,5% á ári og þegar öldrun þjóðarinnar er bætt við má reikna með 2% aukinni þjónustuþörf á ári. Þá stendur eftir rúmlega 2% hækkun á ári eða samtals 10% á fyrrnefndu fimm ára tímabili. Sú hækkun varð einfaldlega til vegna flutnings verka frá spítölunum í þetta ódýrara úrræði og auðvelt er að ímynda sér að með því sparist talsverðir fjármunir samhliða því að þjónusta við sjúklinga batnar. Verk hafa færst út frá Landspítala en mikið af því sem gert var á St. Jósefsspítala fluttist líka inn á samninginn á þessu tímabili. Vonandi er að nákvæmni ríkisendurskoðanda í álitsgjöf sinni og útreikningum sé að öllu jöfnu meiri en í þessu tilfelli.Innistæðulausar fullyrðingar Þeir sem horn hafa í síðu sérfræðilækna í stofurekstri, með núverandi heilbrigðisráðherra í broddi fylkingar, klifa á því að hann sé mun dýrari en sú læknisþjónusta sem ríkið starfrækir sjálft. Fullyrðingin er röng enda yfirleitt sett fram án alls rökstuðnings. Margir láta sér það þó því miður í léttu rúmi liggja. Erfitt er að nálgast tölur og gögn um kostnað í ríkisreknu læknisþjónustunni öfugt við það sem gerist um samninga Sjúkratrygginga Íslands. Þar er gerð grein fyrir hverri krónu í hverju unnu læknisverki. Vegna þessa skorts á upplýsingum um ríkisreknu þjónustuna getur reynst þrautin þyngri að hrekja þessar innistæðulausu fullyrðingarnar ráðamanna. Sumt liggur þó ljóst fyrir og talar skýru máli um mismunandi kostnað eftir því hver veitir þjónustuna. Dæmi: Læknisheimsókn ósjúkratryggðra einstaklinga (t.d. ferðamanna) sem borga fullt verð fyrir þjónustuna er mun hagkvæmari á stofu sérfræðings en bæði á heilsugæslu og á göngudeild Landspítalans. Heimsókn til sérfræðings á stofu kostar í heildina 8.700 krónur, á heilsugæslu 9.600 krónur og dýraust er hún, eða 13.200 krónur, á göngudeild spítala. Heimsóknin á stofu kostar þannig 4.500 krónum minna en á göngudeild Landspítalans, sem þýðir um 66% af kostnaðinum. Fyrir hverjar 100 þúsund komur á stofu sérfræðilækna (þær eru alls 500 þúsund á ári en 250 þúsund á Landspítala) sparast þannig 450 milljónir króna miðað við að veita þjónustuna á göngudeild spítala.Komur til sérfræðingaHagkvæmur samningur Margt bendir til þess að samningur Sjúkratrygginga Íslands við sjálfstætt starfandi sérfræðilækna sé jafnframt mjög hagkvæmur þegar borið er saman við nágrannalöndin. Tökum Svíþjóð, Stóra-Bretland og Bandaríkin sem dæmi: Í Halland í Svíþjóð er samningur við sjálfstætt starfandi gigtarlækna. Þar eru greiddar 44 þúsund krónur fyrir stofuheimsókn. Í Bretlandi er ekki ósvipað verð, eða 37 þúsund krónur fyrir heimsókn á göngudeild gigtarlæknis. Á einkarekinni stofu á Íslandi eru greiddar 8.700 krónur fyrir venjulega heimsókn til gigtarlæknis, en 12.800 krónur ef um flókna sérhæfða heimsókn er að ræða. Íslenska sérfræðiþjónustan kostar því aðeins 20-34% af sænsku og bresku gjaldskránum. Í Bandaríkjunum kostar fyrsta koma Parkinsonsjúklings til taugalæknis 50-60 þúsund krónur en á stofu á Íslandi 19 þúsund krónur eða 30-40% af gjaldinu í Bandaríkjunum. Af þessu má sjá að rammasamningur Sjúkratrygginga er ríkinu afar hagkvæmur. Í nýlegri rannsókn, sem birtist í hinu virta tímariti Lancet, voru heilbrigðiskerfi í heiminum skoðuð, m.a. aðgengi að þjónustunni og árangur af meðferðum mismunandi sjúkdóma. Þar kemur fram að íslenska heilbirgðiskerfið sé einfaldlega það besta í heimi. Meðal annars eru mestar líkur á því að ná 75 ára aldri á Íslandi óháð því hvaða sjúkdóm maður greinist með. Þessi árangur næst þó Íslendingar greiði mun minna hlutfall landsframleiðslunnar (ríflega 7%) til heilbrigðismála en nágrannaþjóðirnar (um 10-11%). Íslenska heilbrigðiskerfið er því ekki bara best heldur einnig með því ódýrasta í rekstri. Hagkvæmni, fjölbreytni og sveigjanleiki vegna samnings Sjúkratrygginga Íslands við sjálfstætt starfandi sérfræðilækna vegur þar afar þungt. Glórulaus kúrs Sitjandi heilbrigðisráðherra og tveir síðustu forverar hans hafa samt ítrekað brotið þennan góða samning, meðal annars með einhliða lokun á nýliðun lækna sem þar með eru læstir úti úr landinu. Samningurinn rennur út um næstu áramót og ráðherra hefur margoft lýst því yfir að nýr samningur verði aldrei gerður nema á gjörbreyttum grunni. Ódýrasta og besta heilbrigðiskerfi í heimi verður að víkja til að flytja þjónustuna inn í ríkisrekstur hvað sem það kostar. Og það verður dýrt því hvort sem aukning umsvifa sérfræðilækna á stofu mælist 12% á ári eða 2% leiðir sú aukning til mikils heildarsparnaðar í kerfinu. Sé farið í hina áttina og kerfið ríkisvætt eykst kostnaður verulega á sama hátt. Augljóst er að heilbrigðisyfirvöld eru á villigötum. Á meðan alþjóðleg þróun er í þá átt að þjónusta hefðbundinna spítala minnkar samhliða aukinni þekkingu og tækni sem einfaldar læknisverkin, rær íslenski heilbrigðisráðherrann á móti straumnum. Hann setur úrelt sjónarmið í öndvegi og setur stefnuna á að spara aurinn en kasta krónunni. Fjárhagslega er ekkert vit í því en alvarlegast er að með áformum sínum læsir hann líka unga lækna og nýja þekkingu úti úr landinu. Þennan glórulausa kúrs þarf að leiðrétta strax, opna samninginn, endurnýja hann og tryggja að þjónusta sérfræðilækna verði áfram innan opinbera kerfisins. Líðan og heilsa íslenskra sjúklinga og grunnstoðir heilbrigðiskerfisins eru í húfi.Höfundar Þórarinn Guðnason, hjartalæknir og formaður Læknafélags Reykjavíkur Ragnar Freyr Ingvarsson, gigtarlæknir
Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson Skoðun
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar
Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson Skoðun