Útganga Breta gæti leitt til endaloka Evrópusambandsins sunna karen sigurþórsdóttir skrifar 23. júní 2016 14:15 Kjörklefar voru opnaðir í Bretlandi í klukkan sjö að staðartíma í morgun þar sem almenningur mun kjósa um framtíð landsins innan Evrópusambandsins. Gert er ráð fyrir að 46,5 milljónir manna muni greiða atkvæði í dag en á kjörseðlinum eru kjósendur spurðir hvort Bretland eigi að vera áfram aðildarríki að Evrópusambandinu eða ganga úr því. Um er að ræða þriðju þjóðaratkvæðagreiðslu í sögu landsins og hefur kosningabaráttan nú staðið yfir í fjóra mánuði. Talsmenn úr báðum herbúðum hafa ferðast um landið þvert og endilangt og reynt að sannfæra fólk um að ganga í sitt lið.Sögulegar kosningar Guðmundur Hálfdánarson, prófessor í sagnfræði, segir að um sé að ræða sögulegar kosningar, en hann telur að þegar upp verði staðið muni Bretland kjósa áframhaldandi veru í sambandinu. „Þetta eru mjög sögulegar kosningar því þetta er í fyrsta sinn sem reynir á eiginlega útgöngumöguleika úr Evrópusambandinu, að minnsta kosti þegar heilt stórt ríki ákveður þetta. Grænlendingar gengu úr sambandinu á sínum tíma en þeir eru ekki sjálfstætt fullvalda ríki, þannig að þetta er í fyrsta sinn sem þetta gerist á þetta,” segir Guðmundur.David Cameron, forsætisráðherra Bretlands, og Boris Johnson, fyrrverandi borgarstjóri Lundúna, eru á öndverðum meiði. Cameron talar fyrir áframhaldandi veru á meðan Johnson vill út.vísir/epaHann segir erfitt að spá fyrir um hvað útganga Breta myndi þýða fyrir Evrópusambandið. „Það er mjög óljóst hvað mun gerast ef þeir ákveða að ganga út úr því og það svona stangast á yfirlýsingar og eiginlega spádómar. Ég myndi halda að til að byrja með þá muni Evrópusambandið og forystumenn þar reyna að láta áhrifin verða dálítið mikil af því það er þeim til hagsbóta þær dómsdagsspár sem heyrst hafa rætist að einhverju leyti. Kannski ekki að allt fari á hliðina en að minnsta kosti að Bretar finni fyrir þessu.”Fleiri íhugi að segja sig úr sambandinu sem gæti markað endalok þess Guðmundur segir flest benda til að fleiri muni íhuga að ganga úr sambandinu, hverfi Bretar á brott. „Alveg örugglega munu fleiri hugsa um það. Það mun ýta undir slíkar kröfur í ýmsum ríkjum Evrópusambandsins. Það er ekkert leyndarmál að Evrópusambandið er mjög umdeilt. Það er mjög misjafnt eftir ríkjum Evrópusambandsins hvað andstaðan er mikil en í löndum eins Póllandi og Norðurlöndunum er mjög áberandi andstaða við veruna í ESB. Þannig að slíkar hugmyndir munu örugglega fá byr undir báða vængi með þessu,” segir hann. Hins vegar gæti möguleg útganga Breta opna á fleiri möguleika, líkt og tveggja þrepa samband. „Það er ekkert ljóst hvað verður af þessu. Mun þá verða til einhvers konar tveggja þrepa samband þar sem ríki hafa aðild að sumum hlutum þess sem Evrópusambandið hefur snúist um eða mun þetta þýða það að þessi ríki sem ákveða að ganga út muni einfaldlega vera þar algjörlega fyrir utan.” Aðspurður hvort útganga Breta gæti leitt til endaloka Evrópusambandsins segir hann: „Já það getur alveg leitt til þess. Evrópusambandið hefur undanfarin 20-30 ár verið rekið á þeirri stefnu að sambandið eigi að vera inklúsívt, þar eigi flest Evrópuríki að vera þar inni, það skuli vera stórt, vera þétt og samstarfið mjög náið. Þetta hefur verið megin stefnan. Það eru mjög margir Bretar óánægðir með þessa dýpkun samstarfsins, þeir eru hrifnir af sumum hlutum samstarfsins, sérstaklega efnahagssamstarfsins. Þeir eru minna hrifnir af öðrum hlutum sem snúa ekki síst að félagsmálum. Þannig að ef þau ríki sem hafa slíkar efasemdir að þau ákveða að það sé best að yfirgefa sambandið að þá mun sambandið í þeirri mynd sem það er í núna leysast upp.”Flest bendir til hnífjafnra úrslita, bæði í skoðanakönnunum og hjá veðbönkum.vísir/afpTogstreitan alltaf verið til staðar Bretar gengu formlega í Evrópusambandið árið 1975 eftir þjóðaratkvæðagreiðslu. Guðmundur bendir á að fyrir þann tíma hafi það lengi verið metnaðarmál Breta að komast inn í sambandið, en fyrst og fremst hafi það verið vegna efnahagsmála og frekari viðskipta við önnur Evrópuríki. „Einnig vildu þeir gera sig gildandi í álfunni. Það er ástæða þess að þeir eru ekki hrifnir af EES-lausninni, þeir hafa ekki áhuga á þessu samstarfi öðruvísi en að þeir hafi raunveruleg áhrif. En Frakkar höfðu staðið mjög eindregið á móti og gegn inngöngu Breta nokkuð lengi þannig að þetta varð dálítið metnaðarmál fyrir Breta að komast inn,“ segir Guðmundur. „Þessar mismunandi skoðanir á hvernig Evrópusambandið ætti að vera hafa alla tíð verið til staðar. Bretar hafa fyrst og fremst viljað einblína að efnahagslega samstarfinu á meðan þjóðirnar á meginlandinu, þá Frakkar og Þjóðverjar, hafa hins vegar staðið fyrir dýpkun samstarfsins. Þannig að þessi togstreita er gömul.“ Flest bendir til hnífjafnra úrslita, bæði í skoðanakönnunum og hjá veðbönkum. Samkvæmt meðaltali skoðanakannanna sem The Financial Times gerði munar einu prósentustigi; fjörutíu og fimm prósent myndu kjósa áframhaldandi veru í Evropusambandinu en fjörutíu og fjögur prósent aðskilnað. Breska ríkisútvarpið gefur sömu niðurstöðu á meðan meðaltal Bloomberg sýnir öfuga niðurstöðu.Kristjana Guðbrandsdóttir fréttamaður sem stödd er í Lundúnum fór yfir stöðu mála í hádegisfréttum Bylgjunnar í dag. Hlusta má á viðtalið við hana í spilaranum hér fyrir neðan. Brexit Tengdar fréttir Þúsundir komu saman á Trafalgar-torgi til að minnast Jo Cox Þúsundir Breta tóku þátt í minningarathöfn um þingkonuna Jo Cox á Trafalgar-torgi í Lundúnum í dag sem hefði verið afmælisdagur hennar. 22. júní 2016 20:18 Bretar ganga að kjörborðinu í dag Kosið verður um úrsögn Bretlands úr Evrópusambandinu í dag. Hart var barist á lokametrum kosningabaráttunnar og hamrað var á málstaðnum. Afar lítill munur mælist í skoðanakönnunum en skoðanakannanir í Bretlandi hafa ekki reynst áreiðanlegar. 23. júní 2016 07:30 Mest lesið „Algjörlega alveg út í hött“ Innlent Skipar Ísraelum að hætta að sprengja Erlent Umferðin færist inn á íbúðagötur Innlent Diddy í fimmtíu mánaða fangelsisvist Erlent Vann á öllum deildum leikskólans Innlent Andar sem eru ekki hér en voru í myndinni þeir sveima og fylgjast með Innlent Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Innlent Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Innlent Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Erlent Hamasliðar tilbúnir að sleppa gíslum og láta völd af hendi Erlent Fleiri fréttir Skipar Ísraelum að hætta að sprengja Hamasliðar tilbúnir að sleppa gíslum og láta völd af hendi Hótar helvíti á jörð samþykki Hamas ekki tillögurnar Vísa frá máli á hendur skipverjum sem voru taldir hafa slitið sæstrengi „Það vill enginn spila eftir reglum sem eru samdar annars staðar“ Rekja andlát dóttur að hluta til samsæriskenninga móður Fyrsta konan sem verður erkibiskupinn af Kantaraborg Diddy í fimmtíu mánaða fangelsisvist Einn hinna látnu skotinn af lögreglu og annar særður Finna mikla nálykt frá rústunum Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Segist breyttur maður og biðlar til dómarans Hamas liðar vilja ekki afvopnast Flugvellinum í München lokað vegna drónaumferðar Nafngreina árásarmanninn í Manchester Segist eiga í vopnuðum átökum við eiturlyfjasmyglara Árásin í Manchester skilgreind sem hryðjuverk Leiðtogafundur í Danmörku: „Rússar munu ekki stoppa fyrr en tilneyddir“ Tveir látnir og þrír alvarlega særðir eftir árás í Manchester Afganir fagna því að vera aftur komnir í samband við umheiminn Thunberg meðal 500 handtekinna aðgerðasinna Demókrötum kennt um og uppsögnum hótað Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Jane Goodall látin Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Brýnt að koma rafmagni aftur á kjarnorkuverið „Dimmur dagur“ í sögu Slóvakíu Völdu tveggja ára stúlku sem nýja jómfrúargyðju Höfuðpaur tælingarhóps dæmdur í þrjátíu og fimm ára fangelsi Sjá meira
Kjörklefar voru opnaðir í Bretlandi í klukkan sjö að staðartíma í morgun þar sem almenningur mun kjósa um framtíð landsins innan Evrópusambandsins. Gert er ráð fyrir að 46,5 milljónir manna muni greiða atkvæði í dag en á kjörseðlinum eru kjósendur spurðir hvort Bretland eigi að vera áfram aðildarríki að Evrópusambandinu eða ganga úr því. Um er að ræða þriðju þjóðaratkvæðagreiðslu í sögu landsins og hefur kosningabaráttan nú staðið yfir í fjóra mánuði. Talsmenn úr báðum herbúðum hafa ferðast um landið þvert og endilangt og reynt að sannfæra fólk um að ganga í sitt lið.Sögulegar kosningar Guðmundur Hálfdánarson, prófessor í sagnfræði, segir að um sé að ræða sögulegar kosningar, en hann telur að þegar upp verði staðið muni Bretland kjósa áframhaldandi veru í sambandinu. „Þetta eru mjög sögulegar kosningar því þetta er í fyrsta sinn sem reynir á eiginlega útgöngumöguleika úr Evrópusambandinu, að minnsta kosti þegar heilt stórt ríki ákveður þetta. Grænlendingar gengu úr sambandinu á sínum tíma en þeir eru ekki sjálfstætt fullvalda ríki, þannig að þetta er í fyrsta sinn sem þetta gerist á þetta,” segir Guðmundur.David Cameron, forsætisráðherra Bretlands, og Boris Johnson, fyrrverandi borgarstjóri Lundúna, eru á öndverðum meiði. Cameron talar fyrir áframhaldandi veru á meðan Johnson vill út.vísir/epaHann segir erfitt að spá fyrir um hvað útganga Breta myndi þýða fyrir Evrópusambandið. „Það er mjög óljóst hvað mun gerast ef þeir ákveða að ganga út úr því og það svona stangast á yfirlýsingar og eiginlega spádómar. Ég myndi halda að til að byrja með þá muni Evrópusambandið og forystumenn þar reyna að láta áhrifin verða dálítið mikil af því það er þeim til hagsbóta þær dómsdagsspár sem heyrst hafa rætist að einhverju leyti. Kannski ekki að allt fari á hliðina en að minnsta kosti að Bretar finni fyrir þessu.”Fleiri íhugi að segja sig úr sambandinu sem gæti markað endalok þess Guðmundur segir flest benda til að fleiri muni íhuga að ganga úr sambandinu, hverfi Bretar á brott. „Alveg örugglega munu fleiri hugsa um það. Það mun ýta undir slíkar kröfur í ýmsum ríkjum Evrópusambandsins. Það er ekkert leyndarmál að Evrópusambandið er mjög umdeilt. Það er mjög misjafnt eftir ríkjum Evrópusambandsins hvað andstaðan er mikil en í löndum eins Póllandi og Norðurlöndunum er mjög áberandi andstaða við veruna í ESB. Þannig að slíkar hugmyndir munu örugglega fá byr undir báða vængi með þessu,” segir hann. Hins vegar gæti möguleg útganga Breta opna á fleiri möguleika, líkt og tveggja þrepa samband. „Það er ekkert ljóst hvað verður af þessu. Mun þá verða til einhvers konar tveggja þrepa samband þar sem ríki hafa aðild að sumum hlutum þess sem Evrópusambandið hefur snúist um eða mun þetta þýða það að þessi ríki sem ákveða að ganga út muni einfaldlega vera þar algjörlega fyrir utan.” Aðspurður hvort útganga Breta gæti leitt til endaloka Evrópusambandsins segir hann: „Já það getur alveg leitt til þess. Evrópusambandið hefur undanfarin 20-30 ár verið rekið á þeirri stefnu að sambandið eigi að vera inklúsívt, þar eigi flest Evrópuríki að vera þar inni, það skuli vera stórt, vera þétt og samstarfið mjög náið. Þetta hefur verið megin stefnan. Það eru mjög margir Bretar óánægðir með þessa dýpkun samstarfsins, þeir eru hrifnir af sumum hlutum samstarfsins, sérstaklega efnahagssamstarfsins. Þeir eru minna hrifnir af öðrum hlutum sem snúa ekki síst að félagsmálum. Þannig að ef þau ríki sem hafa slíkar efasemdir að þau ákveða að það sé best að yfirgefa sambandið að þá mun sambandið í þeirri mynd sem það er í núna leysast upp.”Flest bendir til hnífjafnra úrslita, bæði í skoðanakönnunum og hjá veðbönkum.vísir/afpTogstreitan alltaf verið til staðar Bretar gengu formlega í Evrópusambandið árið 1975 eftir þjóðaratkvæðagreiðslu. Guðmundur bendir á að fyrir þann tíma hafi það lengi verið metnaðarmál Breta að komast inn í sambandið, en fyrst og fremst hafi það verið vegna efnahagsmála og frekari viðskipta við önnur Evrópuríki. „Einnig vildu þeir gera sig gildandi í álfunni. Það er ástæða þess að þeir eru ekki hrifnir af EES-lausninni, þeir hafa ekki áhuga á þessu samstarfi öðruvísi en að þeir hafi raunveruleg áhrif. En Frakkar höfðu staðið mjög eindregið á móti og gegn inngöngu Breta nokkuð lengi þannig að þetta varð dálítið metnaðarmál fyrir Breta að komast inn,“ segir Guðmundur. „Þessar mismunandi skoðanir á hvernig Evrópusambandið ætti að vera hafa alla tíð verið til staðar. Bretar hafa fyrst og fremst viljað einblína að efnahagslega samstarfinu á meðan þjóðirnar á meginlandinu, þá Frakkar og Þjóðverjar, hafa hins vegar staðið fyrir dýpkun samstarfsins. Þannig að þessi togstreita er gömul.“ Flest bendir til hnífjafnra úrslita, bæði í skoðanakönnunum og hjá veðbönkum. Samkvæmt meðaltali skoðanakannanna sem The Financial Times gerði munar einu prósentustigi; fjörutíu og fimm prósent myndu kjósa áframhaldandi veru í Evropusambandinu en fjörutíu og fjögur prósent aðskilnað. Breska ríkisútvarpið gefur sömu niðurstöðu á meðan meðaltal Bloomberg sýnir öfuga niðurstöðu.Kristjana Guðbrandsdóttir fréttamaður sem stödd er í Lundúnum fór yfir stöðu mála í hádegisfréttum Bylgjunnar í dag. Hlusta má á viðtalið við hana í spilaranum hér fyrir neðan.
Brexit Tengdar fréttir Þúsundir komu saman á Trafalgar-torgi til að minnast Jo Cox Þúsundir Breta tóku þátt í minningarathöfn um þingkonuna Jo Cox á Trafalgar-torgi í Lundúnum í dag sem hefði verið afmælisdagur hennar. 22. júní 2016 20:18 Bretar ganga að kjörborðinu í dag Kosið verður um úrsögn Bretlands úr Evrópusambandinu í dag. Hart var barist á lokametrum kosningabaráttunnar og hamrað var á málstaðnum. Afar lítill munur mælist í skoðanakönnunum en skoðanakannanir í Bretlandi hafa ekki reynst áreiðanlegar. 23. júní 2016 07:30 Mest lesið „Algjörlega alveg út í hött“ Innlent Skipar Ísraelum að hætta að sprengja Erlent Umferðin færist inn á íbúðagötur Innlent Diddy í fimmtíu mánaða fangelsisvist Erlent Vann á öllum deildum leikskólans Innlent Andar sem eru ekki hér en voru í myndinni þeir sveima og fylgjast með Innlent Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Innlent Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Innlent Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Erlent Hamasliðar tilbúnir að sleppa gíslum og láta völd af hendi Erlent Fleiri fréttir Skipar Ísraelum að hætta að sprengja Hamasliðar tilbúnir að sleppa gíslum og láta völd af hendi Hótar helvíti á jörð samþykki Hamas ekki tillögurnar Vísa frá máli á hendur skipverjum sem voru taldir hafa slitið sæstrengi „Það vill enginn spila eftir reglum sem eru samdar annars staðar“ Rekja andlát dóttur að hluta til samsæriskenninga móður Fyrsta konan sem verður erkibiskupinn af Kantaraborg Diddy í fimmtíu mánaða fangelsisvist Einn hinna látnu skotinn af lögreglu og annar særður Finna mikla nálykt frá rústunum Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Segist breyttur maður og biðlar til dómarans Hamas liðar vilja ekki afvopnast Flugvellinum í München lokað vegna drónaumferðar Nafngreina árásarmanninn í Manchester Segist eiga í vopnuðum átökum við eiturlyfjasmyglara Árásin í Manchester skilgreind sem hryðjuverk Leiðtogafundur í Danmörku: „Rússar munu ekki stoppa fyrr en tilneyddir“ Tveir látnir og þrír alvarlega særðir eftir árás í Manchester Afganir fagna því að vera aftur komnir í samband við umheiminn Thunberg meðal 500 handtekinna aðgerðasinna Demókrötum kennt um og uppsögnum hótað Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Jane Goodall látin Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Brýnt að koma rafmagni aftur á kjarnorkuverið „Dimmur dagur“ í sögu Slóvakíu Völdu tveggja ára stúlku sem nýja jómfrúargyðju Höfuðpaur tælingarhóps dæmdur í þrjátíu og fimm ára fangelsi Sjá meira
Þúsundir komu saman á Trafalgar-torgi til að minnast Jo Cox Þúsundir Breta tóku þátt í minningarathöfn um þingkonuna Jo Cox á Trafalgar-torgi í Lundúnum í dag sem hefði verið afmælisdagur hennar. 22. júní 2016 20:18
Bretar ganga að kjörborðinu í dag Kosið verður um úrsögn Bretlands úr Evrópusambandinu í dag. Hart var barist á lokametrum kosningabaráttunnar og hamrað var á málstaðnum. Afar lítill munur mælist í skoðanakönnunum en skoðanakannanir í Bretlandi hafa ekki reynst áreiðanlegar. 23. júní 2016 07:30