Hringadróttinssaga Guðmundur Andri Thorsson skrifar 9. maí 2016 07:00 Ólafur Ragnar og Davíð telja að íslenska þjóðin muni ekki spjara sig án þeirra. Nærtækara væri að segja að íslenska þjóðin muni ekki spjara sig nema án þeirra. Það er ekki vegna þess að þeir séu gamlir skröggar. Gamlir skröggar eru oft ágætir og sjálfur hef ég verið einn slíkur frá að minnsta kosti sjö ára aldri. Og það eiga ekki að vera aldurstakmörk á því að bjóða fram krafta sína í opinberri þjónustu. Bæði Donald Trump og Hillary eru eldri en Davíð – að ekki sé talað um fulltrúa ungu kynslóðarinnar, Bernie Sanders, sem er enn eldri. Þetta segir að vísu sína sögu um ógöngur bandarískra stjórnmála en hins vegar er óvarlegt að útiloka fólk frá ábyrgðarstöðum á þeim forsendum að það sé á tilteknum aldri. Gott ef það er ekki einn vandi alþingis að þar vantar gamalt fólk – og raunar ungt líka; þar eru þau öll um fertugt og fimmtugt.Vald-aldur Þetta snýst ekki um aldur þessara manna heldur um feril þeirra, erindi þeirra við nútímann, eða öllu heldur framtíðina. Þetta snýst um það Ísland sem þeir standa fyrir þeir Davíð og Ólafur Ragnar – það Ísland sem þeir færðu okkur. Og hafa margt gert vel, mikil ósköp, og annað síður. Þetta snýst um vald. Þetta snýst um það hversu lengi þeir hafa setið að völdum – lengi lengi lengi. Þetta snýst ekki um aldur þessara manna heldur vald-aldur. Hversu ráðríkir þeir hafa verið nú um áratuga skeið, rúmfrekir, valdsæknir. Og hvernig þeir hafa farið með það vald sem þeim hefur verið falið – og þeir hafa sótt sér. Þetta snýst um eðli valdsins í lýðræðisríki. Það er ekki tilviljun að reglan er sú í lýðræðisríkjum að forsetar skuli ekki sitja lengur en tiltekinn tíma. Fyrir því eru ýmsar ástæður, meðal annars sú hugmynd að mikilvægt sé að samfélög endurnýi sig reglulega en staðni ekki, með því meðal annars að fela ólíkum einstaklingum úr ólíkum áttum vald. Það er líka almennt talið í lýðræðisríkjum að einstaklingum sé ekki hollt að vera í valdastöðum of lengi, valdið spilli þeim, brengli hugsunarhátt þeirra, verði að sjálfstæðu afli í þeim sem leitist við að viðhalda sjálfu sér. Á sama hátt er talið að það sé samfélagi hættulegt að tilteknir einstaklingar fái of mikil völd of lengi. Við höfum séð hvernig Ólafur Ragnar hefur alla sína forsetatíð leitast við að færa út valdsvið forsetaembættisins og hvernig hann notaði það og virðingu þess til að greiða götu fjárglæframanna víða um lönd – og reyndar manna sem Davíð hafði séð til þess að fengju bankana í sínar hendur. Við þekkjum skapferli Davíðs, heift hans og hefnigirni. Við þetta hefur svo bæst ný tilhneiging til hégómaskapar. Um daginn var Morgunblaðið, sem hann ritstýrir, notað undir margra blaðsíðna hyllingu á honum að norður-kóreskum hætti, sem skrifuð var af helsta skjallara hans gegnum tíðina, og hann meðal annars sagður hafa fært Íslendingum epli utan jólanna, aukinheldur önnur nútímagæði. Það væri skrýtin tilfinning að fá fyrir forseta mann sem lætur skrifa þvílíkt og annað eins um sjálfan sig.Hringurinn eftirsóknarverði Báðir eiga þeir Ólafur Ragnar og Davíð mikinn og merkilegan feril að baki en nú er löngu mál að linni; þeirra Ísland er samfélag kvótakerfis og kvótaframsals – þar sem þeir komu báðir við sögu – samfélag auðræðis og undanskota; þetta er samfélag valdhyggju og klíkuskapar þar sem gæðum var ótæpilega útdeilt til útvalinna samkvæmt ströngu en óskráðu kerfi. Þetta er samfélag karlræðis og bakherbergja, og báðir standa þeir vörð um óbreytt fyrirkomulag í flestum þeim málum sem varða mestu um kjör almennings og kannski framtíðarbyggð í landinu. Þeir eiga líka sameiginlega einkennilega óbeit á opinni umræðu og óháðri fréttamennsku. Kannski að það sé einn mælikvarðinn á það hvernig við veljum okkur forseta: hvort viðkomandi treysti sér í viðtal við fréttamenn RÚV. Og kannski er annar mælikvarði: þráin eftir valdinu. Um eitrað samspil valds og einstaklinga hafa verið skrifaðar ótal bækur, til dæmis Hringadróttinssaga Tolkiens: hringurinn eftirsóknarverði er einmitt forsetaembættið. Þegar við göngum að kjörborðinu þurfum við að sjá fyrir okkur hver er Hobbittinn hér sem við gætum treyst til að bera þennan hring næstu misserin – og láta hann sjálfviljugur af hendi eftir í mesta lagi tólf ár.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu þann 9. maí. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alþingi Birtist í Fréttablaðinu Donald Trump Guðmundur Andri Thorsson Mest lesið Er þetta alvöru? Bjarni Karlsson Skoðun Opið bréf til valkyrjanna þriggja Björn Sævar Einarsson Skoðun Alvotech og Arion banki stofna grunnskóla Haraldur Freyr Gíslason Skoðun Opið bréf til forystu Kennarasambands Íslands (KÍ): Endurskoðum aðferðafræði verkfallsins Valgerður Bára Bárðardóttir Skoðun „Forðastu múslímana,“ sögðu öfgahægrimenn mér Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Gagnaver auka hagkvæmni í fjarskiptum Íslands við umheiminn Þorvarður Sveinsson Skoðun Gott knatthús veldur deilum Stefán Már Gunnlaugsson Skoðun Hugum að loftgæðum, heilsu og sjálfbærni um jólin – eigum loftgæða jól! Heiða Mjöll Stefánsdóttir,Sylgja Dögg Sigurjónsdóttir Skoðun Halldór 22.12.2024 Halldór Baldursson Halldór Nýr kafli í sögu ESB Michael Mann Skoðun Skoðun Skoðun Skilaboð hátíðarinnar Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Er þetta alvöru? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Hugum að loftgæðum, heilsu og sjálfbærni um jólin – eigum loftgæða jól! Heiða Mjöll Stefánsdóttir,Sylgja Dögg Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Raforkunotkun gagnavera minnkað mikið Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Gott knatthús veldur deilum Stefán Már Gunnlaugsson skrifar Skoðun Göngum fyrir friði Guttormur Þorsteinsson skrifar Skoðun Skammtatölvur: Framtíð tölvunarfræði og bylting í útreikningum Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hamingjan sem leiðarljós menntakerfisins Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Gagnaver auka hagkvæmni í fjarskiptum Íslands við umheiminn Þorvarður Sveinsson skrifar Skoðun Aðildarviðræður Íslands og Evrópusambandsins Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun „Forðastu múslímana,“ sögðu öfgahægrimenn mér Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun 2027 væri hálfkák Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Hvað eru jólin fyrir þér? Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Landið helga? Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Að sinna orkuþörf almennings Kristín Linda Árnadóttir skrifar Skoðun Tímamót Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Menntun fyrir Hans Vögg Þuríður Magnúsína Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar Samtök verslunar og þjónustu vita betur Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Dans verkalýðsleiðtoga í kringum gullkálfinn Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Jól í sól versus jóla í dimmu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi samgöngusáttmála fyrir Vestfirði Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Unnar Hermannsson,Halldór Halldórsson skrifar Skoðun Opið bréf til valkyrjanna þriggja Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Kæri Grímur Grímsson – sakamaður gengur laus? Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Er janúar leiðinlegasti mánuður ársins? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Svar við hótunum Eflingar Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson skrifar Skoðun Manni verður kalt ef maður pissar í skóinn sinn Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Skautun eða tvíhyggja? Þóra Pétursdóttir skrifar Skoðun Egóið er í hégómanum Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Dæmalaus málflutningur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Ólafur Ragnar og Davíð telja að íslenska þjóðin muni ekki spjara sig án þeirra. Nærtækara væri að segja að íslenska þjóðin muni ekki spjara sig nema án þeirra. Það er ekki vegna þess að þeir séu gamlir skröggar. Gamlir skröggar eru oft ágætir og sjálfur hef ég verið einn slíkur frá að minnsta kosti sjö ára aldri. Og það eiga ekki að vera aldurstakmörk á því að bjóða fram krafta sína í opinberri þjónustu. Bæði Donald Trump og Hillary eru eldri en Davíð – að ekki sé talað um fulltrúa ungu kynslóðarinnar, Bernie Sanders, sem er enn eldri. Þetta segir að vísu sína sögu um ógöngur bandarískra stjórnmála en hins vegar er óvarlegt að útiloka fólk frá ábyrgðarstöðum á þeim forsendum að það sé á tilteknum aldri. Gott ef það er ekki einn vandi alþingis að þar vantar gamalt fólk – og raunar ungt líka; þar eru þau öll um fertugt og fimmtugt.Vald-aldur Þetta snýst ekki um aldur þessara manna heldur um feril þeirra, erindi þeirra við nútímann, eða öllu heldur framtíðina. Þetta snýst um það Ísland sem þeir standa fyrir þeir Davíð og Ólafur Ragnar – það Ísland sem þeir færðu okkur. Og hafa margt gert vel, mikil ósköp, og annað síður. Þetta snýst um vald. Þetta snýst um það hversu lengi þeir hafa setið að völdum – lengi lengi lengi. Þetta snýst ekki um aldur þessara manna heldur vald-aldur. Hversu ráðríkir þeir hafa verið nú um áratuga skeið, rúmfrekir, valdsæknir. Og hvernig þeir hafa farið með það vald sem þeim hefur verið falið – og þeir hafa sótt sér. Þetta snýst um eðli valdsins í lýðræðisríki. Það er ekki tilviljun að reglan er sú í lýðræðisríkjum að forsetar skuli ekki sitja lengur en tiltekinn tíma. Fyrir því eru ýmsar ástæður, meðal annars sú hugmynd að mikilvægt sé að samfélög endurnýi sig reglulega en staðni ekki, með því meðal annars að fela ólíkum einstaklingum úr ólíkum áttum vald. Það er líka almennt talið í lýðræðisríkjum að einstaklingum sé ekki hollt að vera í valdastöðum of lengi, valdið spilli þeim, brengli hugsunarhátt þeirra, verði að sjálfstæðu afli í þeim sem leitist við að viðhalda sjálfu sér. Á sama hátt er talið að það sé samfélagi hættulegt að tilteknir einstaklingar fái of mikil völd of lengi. Við höfum séð hvernig Ólafur Ragnar hefur alla sína forsetatíð leitast við að færa út valdsvið forsetaembættisins og hvernig hann notaði það og virðingu þess til að greiða götu fjárglæframanna víða um lönd – og reyndar manna sem Davíð hafði séð til þess að fengju bankana í sínar hendur. Við þekkjum skapferli Davíðs, heift hans og hefnigirni. Við þetta hefur svo bæst ný tilhneiging til hégómaskapar. Um daginn var Morgunblaðið, sem hann ritstýrir, notað undir margra blaðsíðna hyllingu á honum að norður-kóreskum hætti, sem skrifuð var af helsta skjallara hans gegnum tíðina, og hann meðal annars sagður hafa fært Íslendingum epli utan jólanna, aukinheldur önnur nútímagæði. Það væri skrýtin tilfinning að fá fyrir forseta mann sem lætur skrifa þvílíkt og annað eins um sjálfan sig.Hringurinn eftirsóknarverði Báðir eiga þeir Ólafur Ragnar og Davíð mikinn og merkilegan feril að baki en nú er löngu mál að linni; þeirra Ísland er samfélag kvótakerfis og kvótaframsals – þar sem þeir komu báðir við sögu – samfélag auðræðis og undanskota; þetta er samfélag valdhyggju og klíkuskapar þar sem gæðum var ótæpilega útdeilt til útvalinna samkvæmt ströngu en óskráðu kerfi. Þetta er samfélag karlræðis og bakherbergja, og báðir standa þeir vörð um óbreytt fyrirkomulag í flestum þeim málum sem varða mestu um kjör almennings og kannski framtíðarbyggð í landinu. Þeir eiga líka sameiginlega einkennilega óbeit á opinni umræðu og óháðri fréttamennsku. Kannski að það sé einn mælikvarðinn á það hvernig við veljum okkur forseta: hvort viðkomandi treysti sér í viðtal við fréttamenn RÚV. Og kannski er annar mælikvarði: þráin eftir valdinu. Um eitrað samspil valds og einstaklinga hafa verið skrifaðar ótal bækur, til dæmis Hringadróttinssaga Tolkiens: hringurinn eftirsóknarverði er einmitt forsetaembættið. Þegar við göngum að kjörborðinu þurfum við að sjá fyrir okkur hver er Hobbittinn hér sem við gætum treyst til að bera þennan hring næstu misserin – og láta hann sjálfviljugur af hendi eftir í mesta lagi tólf ár.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu þann 9. maí.
Opið bréf til forystu Kennarasambands Íslands (KÍ): Endurskoðum aðferðafræði verkfallsins Valgerður Bára Bárðardóttir Skoðun
Hugum að loftgæðum, heilsu og sjálfbærni um jólin – eigum loftgæða jól! Heiða Mjöll Stefánsdóttir,Sylgja Dögg Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Hugum að loftgæðum, heilsu og sjálfbærni um jólin – eigum loftgæða jól! Heiða Mjöll Stefánsdóttir,Sylgja Dögg Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Mikilvægi samgöngusáttmála fyrir Vestfirði Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Unnar Hermannsson,Halldór Halldórsson skrifar
Skoðun Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson skrifar
Opið bréf til forystu Kennarasambands Íslands (KÍ): Endurskoðum aðferðafræði verkfallsins Valgerður Bára Bárðardóttir Skoðun
Hugum að loftgæðum, heilsu og sjálfbærni um jólin – eigum loftgæða jól! Heiða Mjöll Stefánsdóttir,Sylgja Dögg Sigurjónsdóttir Skoðun