Í aðdraganda hrunsins gengu menn óvarlega um gleðinnar dyr. Fyrirtæki, heimili og fjármálastofnanir skuldsettu sig um of með afleiðingum, sem óþarft er að rekja hér. Dómskerfið er önnum kafið við að dæma suma helstu bankamenn og viðskiptajöfra landsins fyrir hrun í fangelsi.
Þeim er gefið að sök að hafa með skipulögðum hætti reynt að halda uppi verði hlutabréfa og þannig misnotað markaðinn og blekkt. Þeim er gefið að sök að hafa með lánveitingum og öðrum viðskiptagjörningum valdið fjártjónshættu og jafnvel beinu fjártjóni fyrir bankana og eigendur þeirra.
Víðtæk samstaða virðist ríkja um það milli ákæruvalds og dómstóla að sú krafa almennings að bankamenn skuli dregnir til ábyrgðar fyrir hrunið sé réttmæt og að við henni skuli orðið með öllum ráðum.
Lítið hefur hins vegar verið hróflað við því regluverki og eftirlitskerfi sem brugðust fyrir hrun en þeim mun meira kapp lagt á að koma bankamönnum í fangelsi með prýðilegum árangri.
Þessi forgangsröðun er röng þótt hún slái eflaust á „réttláta“ reiði í samfélaginu um stund.
Viðskipti með hlutabréf Símans hefjast í Kauphöllinni á næstu dögum að loknu hlutafjárútboði. Arion banki, stærsti hluthafi Símans, sér um útboðið. Bankinn sá líka um sölu í ágúst á 5 prósenta hlut í Símanum til stjórnenda fyrirtækisins og valinna vildarvina bankans. Þeir hlutir voru seldir á sérstöku afsláttarverði, mun lægra en útboðsgenginu. Á örfáum vikum nemur gróði hinna útvöldu 720 milljónum.
Íslenska ríkið á 13 prósenta hlut í Arion banka og því hefur þessi afsláttarsala til vildarvina rýrt eignarhluta ríkisins um hátt í hundrað milljónir. Bankinn hefur gefið þá skýringu á afsláttarsölunni að hún hafi verið gerð til að koma í veg fyrir verðfall á hlutabréfum í bankanum, sem bankinn taldi að gæti orðið ef öll bréfin yrðu seld í opnu útboði.
Ekki verður annað séð en að sala Símabréfanna til vildarvina uppfylli þannig lykilskilyrði sem íslenskir dómstólar hafa vísað til við uppkvaðningu þungra fangelsisdóma yfir bankamönnum að undanförnu – hún felur í sér fjártjón fyrir bankann og eigendur hans og skipulega markaðsmisnotkun til að halda uppi verði hlutabréfa.
Þá gengur það gegn öllum góðum reglum að fjármálafyrirtæki, sem jafnframt er stór hluthafi í fyrirtæki sem sett er á markað, annist útboð og skráningu þess sjálft. Víða eru í gildi lög sem banna slíkt.
Dæmin um sérkjör til vildarvina á eignum sem bankarnir leystu til sín eftir hrunið eru fleiri og allir stóru bankarnir leika þennan leik. Þjóföld er gengin í garð.
Skjóðan skrifar í Markaðinn í Fréttablaðinu. Hún er frekju- og leiðindaskjóða, sem lætur ekkert mannlegt sér óviðkomandi.
Þjóföld er gengin í garð
