Sigurganga Guðrúnar frá Lundi 13. júní 2004 00:01 Andlegt líf - Guðbergur Bergsson Um þessar mundir er drjúg hreyfingin kringum Guðrúnu frá Lundi. Ungar skáldkonur eru svo æstar yfir hvernig var farið með hana að ef hún væri á lífi myndu þær kasta tölvunum sínum í tunnuna og fara norður í land á reiðhjóli af einskærri fórnarlund til að skúra, elda og hella upp á könnuna svo hún gæti helgað sig ritstörfum og indælu molakaffi. Sumar vilja hafa manninn með og hann gæti þá smurt ofan í hana tíukorna heilsubrauðið. Ekki eru ungir menntamenn síðri. Og jafnvel eldri, viðurkenndir og gráhærðir ólátabelgir síns tíma, játa núna að þeir hafi bara verið róttækir á pappírnum en innilega hrifnir af Guðrúnu, sem þeir telja að hafi verið píslarvott stalínstímans á Íslandi, eins og þeir líka sem urðu að liggja í Dalalífi í felum niðri í kjallara. Því ef komist hefði upp um þá hefði kommaafinn rotað þá með Kiljani. Maður gæti haldið að öld væri liðin frá dauða Guðrúnar og bókmenntasinna með sektarkenndarsár langi að græða þau og má út syndir feðranna með hátíð sem hreinsar bókmenntasöguna af svívirðu. Varla hittir maður karl eða konu af menntaðri millistétt, kjósendur Vinstri grænna eða Samfylkingarinnar, án þess að Guðrúnu beri ekki á góma eftir tvær mínútur. Því er óhætt að segja að ef allir vildu Lilju kveðið hafa eftir kaþólskan sið á Íslandi, vildu nú allir hafa borið Guðrúnu á höndum sér eftir andlát Kiljans. Hrifningin er mest hjá ættmönnum úr gæðingaflokki sósíalista, sem áttu rauða afa af prestaættum og sovétsinnaða pabba kringum Kristinn E. Andrésson, versta kommúnista í sögunni. Sumir ganga með Dalalíf á sér í vasabroti, prentað hjá sameiningarútgáfu sósíalista og sjálfstæðismanna, Eddunni. Ástin á Guðrúnu fer einkennilega en eðlilega saman við áhuga þannig sambandssinna á glæpasögum og reyfurum, sem mátti ekki minnast á þegar maðurinn sem kæfði Kristmann réð öllu í bókmenntum með dólgslegum orðum, stofnaði Mál og menningu, hamaðist gegn Ellery Queen og hefði langað að brenna bók hans Double, Double. En þá bregður svo við á mótsagnakenndum vængjum samfélags okkar, að hið gagnstæða gerist. Afkomendur hins sauðsvarta almennings, sem las á sínum tíma ekkert nema bækur Guðrúnar, vita varla hver hún var eða að hún sé framúrstefnu-feministakerling fyrir háskólafólk. Sem er á vissan hátt rétt í ljósi smekks þess tíma sem við lifum á. Svipað gerist hjá afkomendum kanasinnaðra kvenna og karla sem var "gott í enskunni" og áttu svo troðfull herbergi af amerískum glæpasögum að varla var hægt að komast inn, en tækist það kafnaði maður næstum í dauni af kiljupappír. Þetta íhaldspakk, mömmudrengir, kerlingasubbur eða dægurlagafólk, lá alla daga í reyfurunum meðan aðrir lásu róttæka höfunda. Nú hefur allt snúist við. Annað hvort lesa afkomendur almennings eða kanaleppa ekkert eða bækur innan stefnu sem heitir lyklastraumurinn: DaVincilyklinn, Dantelyklinn, Stúlkuna með perlueyrnalokkana, þótt þeir hafi ekki hugmynd um hver Leonardo da Vinci var, enn síður Dante og alls ekki Vermeer. Að þeirra viti eru þetta bara bækur sem eru mikið "teknar". Allir hóparnir eiga eitt sameiginlegt: Uppstrílaðan áhuga sem einkennist af þykjastþekkingu á stjórnmálum og menningarsögu. Í lesefni þeirra er nóg af henni og þeir ræða um reyfara, fléttur, lykla og Guðrúnu yfir hvítvíni kringum ostabakka og spyrja með R-listalegum lausnasvip hvort ekki væri spennandi að púsla sama kertafleytingu og flöskuskeytum á næstu listahátíð í Reykjavík. Enginn greinarmunur er gerður á athafnasemi og listsköpun. Svo bráðum skrifar einhver Snorralykilinn með kvikmynd í huga. Á síðustu síðunum leysist fléttan í göngunum í Reykholti þar sem saman fer dularfullt völundarhús í anda Snorra Sturlusonar og þéttriðið net þeirra sem vilja hann feigan. Í lokin er honum drekkt í lauginni og hann flýtur þar uppbelgdur þegar börn koma til að baða á sér tærnar. Myndrænt séð er réttara að drekkja Snorra en láta höggva hann. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geymsla Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Auðlindarentan heim í hérað Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Setjum kraft í íslenskukennslu fullorðinna Anna Linda Sigurðardóttir skrifar Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir skrifar Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar Skoðun RÚV - ljósritunarstofa ríkisins? Birgir Finnsson skrifar Skoðun Að vera hvítur og kristinn Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta í heimabyggð – loksins orðin að veruleika Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Komum heil heim eftir hvítasunnuhelgina Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Leiðin til Parísar (bókstaflega) Ólafur St. Arnarsson skrifar Skoðun Ósnertanlegir eineltisseggir og óhæfir starfsmenn Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Opinber skýring til Sigurjóns Þórðarsonar Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert kerfi lifir af pólitískan geðþótta Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar Skoðun Hoppað yfir girðingarnar Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Þegar ég fékk séns Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Verður greinilega að vera Ísrael Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Sjá meira
Andlegt líf - Guðbergur Bergsson Um þessar mundir er drjúg hreyfingin kringum Guðrúnu frá Lundi. Ungar skáldkonur eru svo æstar yfir hvernig var farið með hana að ef hún væri á lífi myndu þær kasta tölvunum sínum í tunnuna og fara norður í land á reiðhjóli af einskærri fórnarlund til að skúra, elda og hella upp á könnuna svo hún gæti helgað sig ritstörfum og indælu molakaffi. Sumar vilja hafa manninn með og hann gæti þá smurt ofan í hana tíukorna heilsubrauðið. Ekki eru ungir menntamenn síðri. Og jafnvel eldri, viðurkenndir og gráhærðir ólátabelgir síns tíma, játa núna að þeir hafi bara verið róttækir á pappírnum en innilega hrifnir af Guðrúnu, sem þeir telja að hafi verið píslarvott stalínstímans á Íslandi, eins og þeir líka sem urðu að liggja í Dalalífi í felum niðri í kjallara. Því ef komist hefði upp um þá hefði kommaafinn rotað þá með Kiljani. Maður gæti haldið að öld væri liðin frá dauða Guðrúnar og bókmenntasinna með sektarkenndarsár langi að græða þau og má út syndir feðranna með hátíð sem hreinsar bókmenntasöguna af svívirðu. Varla hittir maður karl eða konu af menntaðri millistétt, kjósendur Vinstri grænna eða Samfylkingarinnar, án þess að Guðrúnu beri ekki á góma eftir tvær mínútur. Því er óhætt að segja að ef allir vildu Lilju kveðið hafa eftir kaþólskan sið á Íslandi, vildu nú allir hafa borið Guðrúnu á höndum sér eftir andlát Kiljans. Hrifningin er mest hjá ættmönnum úr gæðingaflokki sósíalista, sem áttu rauða afa af prestaættum og sovétsinnaða pabba kringum Kristinn E. Andrésson, versta kommúnista í sögunni. Sumir ganga með Dalalíf á sér í vasabroti, prentað hjá sameiningarútgáfu sósíalista og sjálfstæðismanna, Eddunni. Ástin á Guðrúnu fer einkennilega en eðlilega saman við áhuga þannig sambandssinna á glæpasögum og reyfurum, sem mátti ekki minnast á þegar maðurinn sem kæfði Kristmann réð öllu í bókmenntum með dólgslegum orðum, stofnaði Mál og menningu, hamaðist gegn Ellery Queen og hefði langað að brenna bók hans Double, Double. En þá bregður svo við á mótsagnakenndum vængjum samfélags okkar, að hið gagnstæða gerist. Afkomendur hins sauðsvarta almennings, sem las á sínum tíma ekkert nema bækur Guðrúnar, vita varla hver hún var eða að hún sé framúrstefnu-feministakerling fyrir háskólafólk. Sem er á vissan hátt rétt í ljósi smekks þess tíma sem við lifum á. Svipað gerist hjá afkomendum kanasinnaðra kvenna og karla sem var "gott í enskunni" og áttu svo troðfull herbergi af amerískum glæpasögum að varla var hægt að komast inn, en tækist það kafnaði maður næstum í dauni af kiljupappír. Þetta íhaldspakk, mömmudrengir, kerlingasubbur eða dægurlagafólk, lá alla daga í reyfurunum meðan aðrir lásu róttæka höfunda. Nú hefur allt snúist við. Annað hvort lesa afkomendur almennings eða kanaleppa ekkert eða bækur innan stefnu sem heitir lyklastraumurinn: DaVincilyklinn, Dantelyklinn, Stúlkuna með perlueyrnalokkana, þótt þeir hafi ekki hugmynd um hver Leonardo da Vinci var, enn síður Dante og alls ekki Vermeer. Að þeirra viti eru þetta bara bækur sem eru mikið "teknar". Allir hóparnir eiga eitt sameiginlegt: Uppstrílaðan áhuga sem einkennist af þykjastþekkingu á stjórnmálum og menningarsögu. Í lesefni þeirra er nóg af henni og þeir ræða um reyfara, fléttur, lykla og Guðrúnu yfir hvítvíni kringum ostabakka og spyrja með R-listalegum lausnasvip hvort ekki væri spennandi að púsla sama kertafleytingu og flöskuskeytum á næstu listahátíð í Reykjavík. Enginn greinarmunur er gerður á athafnasemi og listsköpun. Svo bráðum skrifar einhver Snorralykilinn með kvikmynd í huga. Á síðustu síðunum leysist fléttan í göngunum í Reykholti þar sem saman fer dularfullt völundarhús í anda Snorra Sturlusonar og þéttriðið net þeirra sem vilja hann feigan. Í lokin er honum drekkt í lauginni og hann flýtur þar uppbelgdur þegar börn koma til að baða á sér tærnar. Myndrænt séð er réttara að drekkja Snorra en láta höggva hann.
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar
Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun