Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Kristján Már Unnarsson skrifar 14. nóvember 2025 15:04 Gunnar Gunnarsson rithöfundur í upplestrarferð í Þýskalandi. Gunnarsstofnun Meirihluti Nóbelsnefndarinnar árið 1955 mælti með sem fyrsta valkosti að bókmenntaverðlaununum yrði deilt milli íslensku rithöfundanna Gunnars Gunnarssonar og Halldórs Laxness. Í lokaatkvæðagreiðslu innan akademíunnar varð niðurstaðan hins vegar sú að Halldór skyldi einn fá verðlaunin. Þetta er rifjað upp núna í tilefni þess að á morgun, laugardag, verður þess minnst að fimmtíu ár eru frá andláti Gunnars. Gunnarsstofnun, í samstarfi við Bókmenntaborgina og fleiri aðila, stendur þá fyrir minningardagskrá í Veröld, húsi Vigdísar, og Eddu, húsi íslenskunnar. Á vef Gunnarsstofnunar, Skriðuklaustur, kemur fram að samkvæmt heimildum í skjalasafni sænsku akademíunnar hafi Gunnar Gunnarsson verið tilnefndur til Nóbelsverðlaunanna átta sinnum: 1918, 1921, 1922, 1955, 1960, 1961, 1965 og 1969. Næst því að hljóta hin eftirsóttu verðlaun hafi hann komist árið 1955 þegar til stóð að deila þeim milli íslensku rithöfundanna. Gunnar Gunnarsson og Halldór Laxness á Laugum í Sælingsdal árið 1940.Örnólfur Thorlacius/Gunnarsstofnun „Leiddar hafa verið líkur að því að það hafi komið Gunnari í koll að hafa ritað flest sín verk á dönsku en ekki móðurmálinu og að vinsældir verka hans í Þýskalandi á valdatíma nasista hafi einnig haft sitt að segja,“ segir á vef Gunnarsstofnunar en á endanum hlaut Halldór Laxness afgerandi stuðning innan akademíunnar. „Að tilheyra engum bókmenntum“ er heiti dagskrárinnar á morgun í tilefni 50 ára ártíðar Gunnars. Hún samanstendur af opnu málþingi og upplestri á Aðventu á tuttugu tungum, einu frægasta verki Gunnars. Dagskráin hefst í Auðarsal klukkan 9:15 með setningarávarpi Loga Einarssonar menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðherra. Fyrsta erindið á málþinginu flytur svo ævisöguritari Gunnars, Jón Yngvi Jóhannsson, bókmenntafræðingur og dósent við Háskóla Íslands. Fjallað verður um Gunnar, bókmenntir innflytjenda og Aðventu með þátttöku fræðimanna og rithöfunda. Varpað verður ljósi á hvernig Gunnar var á vissan hátt innflytjendahöfundur bæði í Danmörku og á Íslandi og rætt um stöðu höfunda af erlendum uppruna í dag. Eftir hádegi munu um þrjátíu manns lesa Aðventu á yfir tuttugu tungumálum vítt og breitt um byggingarnar tvær. Vera Illugadóttir les íslensku útgáfuna en aðrir lesarar eru sendiherrar, þýðendur, rithöfundar, fræðimenn og áhugafólk um bókmenntir. Aðventa verður lesin í heild sinni og gefst gestum færi á að ganga milli málheima eða sitja og njóta á sama stað þá rúmu tvo klukkutíma sem lesturinn tekur. Aðgangur er ókeypis á báða viðburði. Bókmenntir Nóbelsverðlaun Halldór Laxness Mest lesið „Það er hægt að búa til alvöru hasarmyndir á Íslandi“ Bíó og sjónvarp „Ég er pínu meyr í dag“ Lífið Stjórnmálamenn stigu trylltan dans í kjaftfullum Austurbæ Lífið Hafði leitað árangurslaust að blóðföður sínum í áratugi Lífið Ísraelar fá að vera með í Eurovision Tónlist Forritararnir borðuðu sveppina til að ná að vera aðeins lengur en hinir Lífið Örlög Ísrael í Eurovision ráðast á aðalfundi sem hefst í dag Lífið Chanel og Snorri eiga von á syni Lífið Erum við of heimsk til að nota gervigreind? Lífið Halda aðra tónleika á Íslandi fyrir þá sem misstu af Tónlist Fleiri fréttir Einn heitasti listamaður landsins heldur þræði Sýnilegri í senunni á meðgöngunni Það skrítnasta á djamminu: Amfetamín inni á klósetti og fólk að ríða Þetta er fólkið sem fær listamannalaun 2026 Björk og James Merry opna sýningar á Listahátíð í Reykjavík Bjó hjá Trumpara í búddistabæ í Kaliforníu Lyktarlítill dans, Lux og „metnaðarlaus stefna í íslensku“ Skilaði Kommúnistaávarpinu hálfri öld of seint en sleppur við sekt „Mér líður eins og plottið í bókinni sé að raungerast“ Helgi snýr heim: „Laus við leiðindin sem bjuggu þetta til“ Jón Ásgeirsson tónskáld er látinn Fimm fáránlegar biðraðir Íslendinga Þrír metnir hæfir til að stýra Óperunni Frumsýning á Vísi: Skoppa og Skrítla bjóða krökkunum í jólapartý Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Bubba svarað og „barnaleg vitleysa“ í Borgó George R. R. Martin á Íslandi: „Það er smá svalt hérna“ Skálað fyrir glæsilegustu dönsurum landsins og Jónsa úr Sigur Rós Krafa um betri ensku en íslensku reyndust mistök Magnús nýr formaður stjórnar Leikfélags Reykjavíkur „Erfiðasti skóli sem ég hef farið í“ Floppin í haust og sjónvarpslaus sjónvarpsverðlaun Fyrrverandi ráðherra Dana: „Þið voruð aldrei nýlenda“ Samkeppnin í New York minnti á X-Factor keppni Sjá meira
Þetta er rifjað upp núna í tilefni þess að á morgun, laugardag, verður þess minnst að fimmtíu ár eru frá andláti Gunnars. Gunnarsstofnun, í samstarfi við Bókmenntaborgina og fleiri aðila, stendur þá fyrir minningardagskrá í Veröld, húsi Vigdísar, og Eddu, húsi íslenskunnar. Á vef Gunnarsstofnunar, Skriðuklaustur, kemur fram að samkvæmt heimildum í skjalasafni sænsku akademíunnar hafi Gunnar Gunnarsson verið tilnefndur til Nóbelsverðlaunanna átta sinnum: 1918, 1921, 1922, 1955, 1960, 1961, 1965 og 1969. Næst því að hljóta hin eftirsóttu verðlaun hafi hann komist árið 1955 þegar til stóð að deila þeim milli íslensku rithöfundanna. Gunnar Gunnarsson og Halldór Laxness á Laugum í Sælingsdal árið 1940.Örnólfur Thorlacius/Gunnarsstofnun „Leiddar hafa verið líkur að því að það hafi komið Gunnari í koll að hafa ritað flest sín verk á dönsku en ekki móðurmálinu og að vinsældir verka hans í Þýskalandi á valdatíma nasista hafi einnig haft sitt að segja,“ segir á vef Gunnarsstofnunar en á endanum hlaut Halldór Laxness afgerandi stuðning innan akademíunnar. „Að tilheyra engum bókmenntum“ er heiti dagskrárinnar á morgun í tilefni 50 ára ártíðar Gunnars. Hún samanstendur af opnu málþingi og upplestri á Aðventu á tuttugu tungum, einu frægasta verki Gunnars. Dagskráin hefst í Auðarsal klukkan 9:15 með setningarávarpi Loga Einarssonar menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðherra. Fyrsta erindið á málþinginu flytur svo ævisöguritari Gunnars, Jón Yngvi Jóhannsson, bókmenntafræðingur og dósent við Háskóla Íslands. Fjallað verður um Gunnar, bókmenntir innflytjenda og Aðventu með þátttöku fræðimanna og rithöfunda. Varpað verður ljósi á hvernig Gunnar var á vissan hátt innflytjendahöfundur bæði í Danmörku og á Íslandi og rætt um stöðu höfunda af erlendum uppruna í dag. Eftir hádegi munu um þrjátíu manns lesa Aðventu á yfir tuttugu tungumálum vítt og breitt um byggingarnar tvær. Vera Illugadóttir les íslensku útgáfuna en aðrir lesarar eru sendiherrar, þýðendur, rithöfundar, fræðimenn og áhugafólk um bókmenntir. Aðventa verður lesin í heild sinni og gefst gestum færi á að ganga milli málheima eða sitja og njóta á sama stað þá rúmu tvo klukkutíma sem lesturinn tekur. Aðgangur er ókeypis á báða viðburði.
Bókmenntir Nóbelsverðlaun Halldór Laxness Mest lesið „Það er hægt að búa til alvöru hasarmyndir á Íslandi“ Bíó og sjónvarp „Ég er pínu meyr í dag“ Lífið Stjórnmálamenn stigu trylltan dans í kjaftfullum Austurbæ Lífið Hafði leitað árangurslaust að blóðföður sínum í áratugi Lífið Ísraelar fá að vera með í Eurovision Tónlist Forritararnir borðuðu sveppina til að ná að vera aðeins lengur en hinir Lífið Örlög Ísrael í Eurovision ráðast á aðalfundi sem hefst í dag Lífið Chanel og Snorri eiga von á syni Lífið Erum við of heimsk til að nota gervigreind? Lífið Halda aðra tónleika á Íslandi fyrir þá sem misstu af Tónlist Fleiri fréttir Einn heitasti listamaður landsins heldur þræði Sýnilegri í senunni á meðgöngunni Það skrítnasta á djamminu: Amfetamín inni á klósetti og fólk að ríða Þetta er fólkið sem fær listamannalaun 2026 Björk og James Merry opna sýningar á Listahátíð í Reykjavík Bjó hjá Trumpara í búddistabæ í Kaliforníu Lyktarlítill dans, Lux og „metnaðarlaus stefna í íslensku“ Skilaði Kommúnistaávarpinu hálfri öld of seint en sleppur við sekt „Mér líður eins og plottið í bókinni sé að raungerast“ Helgi snýr heim: „Laus við leiðindin sem bjuggu þetta til“ Jón Ásgeirsson tónskáld er látinn Fimm fáránlegar biðraðir Íslendinga Þrír metnir hæfir til að stýra Óperunni Frumsýning á Vísi: Skoppa og Skrítla bjóða krökkunum í jólapartý Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Bubba svarað og „barnaleg vitleysa“ í Borgó George R. R. Martin á Íslandi: „Það er smá svalt hérna“ Skálað fyrir glæsilegustu dönsurum landsins og Jónsa úr Sigur Rós Krafa um betri ensku en íslensku reyndust mistök Magnús nýr formaður stjórnar Leikfélags Reykjavíkur „Erfiðasti skóli sem ég hef farið í“ Floppin í haust og sjónvarpslaus sjónvarpsverðlaun Fyrrverandi ráðherra Dana: „Þið voruð aldrei nýlenda“ Samkeppnin í New York minnti á X-Factor keppni Sjá meira