Hægagangur á rússneska hagkerfinu Samúel Karl Ólason skrifar 9. október 2025 18:41 Vladimír Pútín, forseti Rússlands. AP/Grigory Sysoyev, Sputnik Stór fyrirtæki í Rússlandi eru að draga saman seglin þar sem dregið hefur úr umsvifum stríðshagkerfisins svo kallaða. Á sama tíma hefur neysla dregist saman í Rússlandi og einnig útflutningur. Ekki er þó verið að segja upp fólki heldur fækka vinnustundum og beita öðrum leiðum til að lækka kostnað. Þykir þetta til marks um aukið álag á hagkerfi Rússlands vegna innrásarinnar í Úkraínu og refsiaðgerða sem ríkið hefur verið beitt vegna hennar. Undanfarin ár hefur hagvöxtur Rússlands að mestu byggst á gífurlegri aukningu í hergagnaframleiðslu en það ástand hefur valdið háum vöxtum. Hagvöxtur hefur dregist verulega saman en í nýjustu drögum að fjárlögum í Rússlandi virðist sem fjárútlát til varnarmála muni dragast lítillega saman á næsta ári. Þá hefur verið til umræðu í Rússlandi að hækka virðisaukaskatt til að auka tekjur ríkisins og fjármagna fjárútlát til varnarmála eins og fram kom í kynningu frá fjármálaráðuneyti Rússlands, samkvæmt frétt CNBC. Sjá einnig: „Það vill enginn spila eftir reglum sem eru samdar annars staðar“ Í frétt Reuters, sem byggir á viðtölum við heimildarmenn í Rússlandi, segir að blaðamenn fréttaveitunnar hafi fundið minnst sex stór rússnesk fyrirtæki þar sem búið er að stytta vinnuvikuna. Þannig vilja forsvarsmenn fyrirtækjanna draga úr launakostnaði án þess að auka atvinnuleysi í Rússlandi. Meðal þessara fyrirtækja er Cemros, stærsta sementfyrirtæki Rússlands, en þar hefur vinnuvikan verið stytt um einn dag vegna samdráttar í byggingargeiranum og aukins innflutnings á sementi frá Kína, Indlandi og Belarús. Fyrirtækið er með um þrettán þúsund starfsmenn í átján verksmiðjum víðsvegar um Rússland. Talsmaður fyrirtækisins sagði í svari við fyrirspurn Reuters að aðgerðirnar séu nauðsynleg krísuviðbrögð. Forsvarsmenn fyrirtækisins búist við því að eftirspurn muni dragast saman um sextíu milljónir tonna af sementi á árinu, sem er sambærilegur samdráttur og í upphafi faraldurs Covid. Svipað víða annarsstaðar Hjá öðrum stærðarinnar fyrirtækjum hefur verið gripið til sambærilegra aðgerða. Forsvarsmenn lestarfyrirtækis sem er með um sjö hundrað þúsund starfsmenn hafa beðið þá um að taka sér þrjá auka og launalausa frídaga í hverjum mánuði. Þá hefur vinnuvikan verið stytt í fjóra daga hjá þremur stórum bílaframleiðendum, Avtovaz, GAZ og Kamaz. Saman hafa þau um níutíu þúsund starfsmenn. Hjá Alrosa, einu stærsta demantafyrirtæki heims, hafa laun starfsmanna sem vinna ekki í námum verið lækkuð um tíu prósent og að hluta til með styttingu vinnuvikunnar. Svipaðar sögur er að segja af flestum sviðum rússneska hagkerfisins, samkvæmt greiningu Reuters. Í frétt Reuters er vísað í greiningu frá áhrifamiklu rússnesku greiningafyrirtæki, þar sem fram kemur að á þessu ári hafi samdráttur í þeim hluta hagkerfisins sem snýr ekki að hergagnaframleiðslu dregist saman um 5,4 prósent. Þrátt fyrir það er atvinnuleysi í Rússlandi í sögulegu lágmarki, eða 2,1 prósent. Segja stöðnun líklega Alþjóðabankinn varaði við því á dögunum að hagkerfi Rússlands stefndi í stöðnun og gera sérfræðingar stofnunarinnar ráð fyrir því að hagvöxtur þar muni líklega ekki fara yfir eitt prósent á næstu árum. Samkvæmt frétt Moscow Times spáir bankinn 0,9 prósenta hagvexti á þessu ári en spáin var 1,4 prósent í júní. Þá er spáð 0,8 prósentum á næsta ári og einu prósenti árið 2027. Meðal annars er vísað til lækkandi olíuverðs, en olíusala er helsta tekjulind rússneska ríkisins, samdráttar í útflutningi og hárra stýrivaxta. Þar að auki muni skortur á starfsfólki líklega koma niður á framleiðslu í Rússlandi. Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Vladimír Pútín Mest lesið Tókst ekki að sanna að Brim bæri ábyrgð á dauða sonar þeirra Innlent Ætlaði ekki að trúa því að sonurinn hefði sjálfur staðið upp úr bílnum Innlent Norðmenn uggandi vegna mögulegra viðbragða Trump Erlent Gummi reiður: „Kominn tími til að þeir sem ráða opni augun" Innlent Bein útsending: Hver hlýtur friðarverðlaun Nóbels? Erlent Annar andstæðingur Trumps ákærður Erlent Vopnahlé tekur gildi Erlent Taívanir vilja reisa varnarhjúp gegn Kína Erlent Harðar árásir á Kænugarð í nótt Erlent Hægagangur á rússneska hagkerfinu Erlent Fleiri fréttir Bein útsending: Hver hlýtur friðarverðlaun Nóbels? Taívanir vilja reisa varnarhjúp gegn Kína Harðar árásir á Kænugarð í nótt Norðmenn uggandi vegna mögulegra viðbragða Trump Vopnahlé tekur gildi Annar andstæðingur Trumps ákærður Hægagangur á rússneska hagkerfinu Sagðir skoða að færa Eurovision verði Ísraelum meinuð þátttaka Dómur þyngdur yfir nauðgara Pelicot Myndir: Hágrátið og hlegið þegar fréttir bárust af friðarsamkomulagi Von um frið en uggur um efndir Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Kenna Evrópu- og Bandaríkjamönnum um litlar líkur á friði Handtekinn fyrir að kveikja skæðasta eld Los Angeles Fá Nóbelsverðlaun fyrir þróun málmlífrænna grinda Tengdasonur Trumps mætir til Egyptalands Dularfull brotlending nærri Area 51 Trump og „maðurinn með ljáinn“ hóta að greiða ekki laun Engan óraði fyrir framhaldinu Súdanskur uppreisnarleiðtogi sakfelldur fyrir stríðsglæpi Nýkjörinn bæjarstjóri alvarlega særður eftir stunguárás Fá Nóbelinn fyrir rannsóknir sínar á sviði skammtafræði Tvö ár liðin frá árásum Hamas á Ísrael Vill vita hvað Úkraínumenn vilja gera við bandarískar stýriflaugar Hæstiréttur hafnar Maxwell Stofna rannsóknarnefnd um Afganistan sem Íslendingar kölluðu eftir Gretu Thunberg og félögum vísað úr landi Gisèle Pelicot aftur í réttarsal Fá Nóbelinn fyrir ónæmisrannsóknir sínar Bein útsending: Hver fær Nóbelsverðlaunin í læknisfræði? Sjá meira
Þykir þetta til marks um aukið álag á hagkerfi Rússlands vegna innrásarinnar í Úkraínu og refsiaðgerða sem ríkið hefur verið beitt vegna hennar. Undanfarin ár hefur hagvöxtur Rússlands að mestu byggst á gífurlegri aukningu í hergagnaframleiðslu en það ástand hefur valdið háum vöxtum. Hagvöxtur hefur dregist verulega saman en í nýjustu drögum að fjárlögum í Rússlandi virðist sem fjárútlát til varnarmála muni dragast lítillega saman á næsta ári. Þá hefur verið til umræðu í Rússlandi að hækka virðisaukaskatt til að auka tekjur ríkisins og fjármagna fjárútlát til varnarmála eins og fram kom í kynningu frá fjármálaráðuneyti Rússlands, samkvæmt frétt CNBC. Sjá einnig: „Það vill enginn spila eftir reglum sem eru samdar annars staðar“ Í frétt Reuters, sem byggir á viðtölum við heimildarmenn í Rússlandi, segir að blaðamenn fréttaveitunnar hafi fundið minnst sex stór rússnesk fyrirtæki þar sem búið er að stytta vinnuvikuna. Þannig vilja forsvarsmenn fyrirtækjanna draga úr launakostnaði án þess að auka atvinnuleysi í Rússlandi. Meðal þessara fyrirtækja er Cemros, stærsta sementfyrirtæki Rússlands, en þar hefur vinnuvikan verið stytt um einn dag vegna samdráttar í byggingargeiranum og aukins innflutnings á sementi frá Kína, Indlandi og Belarús. Fyrirtækið er með um þrettán þúsund starfsmenn í átján verksmiðjum víðsvegar um Rússland. Talsmaður fyrirtækisins sagði í svari við fyrirspurn Reuters að aðgerðirnar séu nauðsynleg krísuviðbrögð. Forsvarsmenn fyrirtækisins búist við því að eftirspurn muni dragast saman um sextíu milljónir tonna af sementi á árinu, sem er sambærilegur samdráttur og í upphafi faraldurs Covid. Svipað víða annarsstaðar Hjá öðrum stærðarinnar fyrirtækjum hefur verið gripið til sambærilegra aðgerða. Forsvarsmenn lestarfyrirtækis sem er með um sjö hundrað þúsund starfsmenn hafa beðið þá um að taka sér þrjá auka og launalausa frídaga í hverjum mánuði. Þá hefur vinnuvikan verið stytt í fjóra daga hjá þremur stórum bílaframleiðendum, Avtovaz, GAZ og Kamaz. Saman hafa þau um níutíu þúsund starfsmenn. Hjá Alrosa, einu stærsta demantafyrirtæki heims, hafa laun starfsmanna sem vinna ekki í námum verið lækkuð um tíu prósent og að hluta til með styttingu vinnuvikunnar. Svipaðar sögur er að segja af flestum sviðum rússneska hagkerfisins, samkvæmt greiningu Reuters. Í frétt Reuters er vísað í greiningu frá áhrifamiklu rússnesku greiningafyrirtæki, þar sem fram kemur að á þessu ári hafi samdráttur í þeim hluta hagkerfisins sem snýr ekki að hergagnaframleiðslu dregist saman um 5,4 prósent. Þrátt fyrir það er atvinnuleysi í Rússlandi í sögulegu lágmarki, eða 2,1 prósent. Segja stöðnun líklega Alþjóðabankinn varaði við því á dögunum að hagkerfi Rússlands stefndi í stöðnun og gera sérfræðingar stofnunarinnar ráð fyrir því að hagvöxtur þar muni líklega ekki fara yfir eitt prósent á næstu árum. Samkvæmt frétt Moscow Times spáir bankinn 0,9 prósenta hagvexti á þessu ári en spáin var 1,4 prósent í júní. Þá er spáð 0,8 prósentum á næsta ári og einu prósenti árið 2027. Meðal annars er vísað til lækkandi olíuverðs, en olíusala er helsta tekjulind rússneska ríkisins, samdráttar í útflutningi og hárra stýrivaxta. Þar að auki muni skortur á starfsfólki líklega koma niður á framleiðslu í Rússlandi.
Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Vladimír Pútín Mest lesið Tókst ekki að sanna að Brim bæri ábyrgð á dauða sonar þeirra Innlent Ætlaði ekki að trúa því að sonurinn hefði sjálfur staðið upp úr bílnum Innlent Norðmenn uggandi vegna mögulegra viðbragða Trump Erlent Gummi reiður: „Kominn tími til að þeir sem ráða opni augun" Innlent Bein útsending: Hver hlýtur friðarverðlaun Nóbels? Erlent Annar andstæðingur Trumps ákærður Erlent Vopnahlé tekur gildi Erlent Taívanir vilja reisa varnarhjúp gegn Kína Erlent Harðar árásir á Kænugarð í nótt Erlent Hægagangur á rússneska hagkerfinu Erlent Fleiri fréttir Bein útsending: Hver hlýtur friðarverðlaun Nóbels? Taívanir vilja reisa varnarhjúp gegn Kína Harðar árásir á Kænugarð í nótt Norðmenn uggandi vegna mögulegra viðbragða Trump Vopnahlé tekur gildi Annar andstæðingur Trumps ákærður Hægagangur á rússneska hagkerfinu Sagðir skoða að færa Eurovision verði Ísraelum meinuð þátttaka Dómur þyngdur yfir nauðgara Pelicot Myndir: Hágrátið og hlegið þegar fréttir bárust af friðarsamkomulagi Von um frið en uggur um efndir Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Kenna Evrópu- og Bandaríkjamönnum um litlar líkur á friði Handtekinn fyrir að kveikja skæðasta eld Los Angeles Fá Nóbelsverðlaun fyrir þróun málmlífrænna grinda Tengdasonur Trumps mætir til Egyptalands Dularfull brotlending nærri Area 51 Trump og „maðurinn með ljáinn“ hóta að greiða ekki laun Engan óraði fyrir framhaldinu Súdanskur uppreisnarleiðtogi sakfelldur fyrir stríðsglæpi Nýkjörinn bæjarstjóri alvarlega særður eftir stunguárás Fá Nóbelinn fyrir rannsóknir sínar á sviði skammtafræði Tvö ár liðin frá árásum Hamas á Ísrael Vill vita hvað Úkraínumenn vilja gera við bandarískar stýriflaugar Hæstiréttur hafnar Maxwell Stofna rannsóknarnefnd um Afganistan sem Íslendingar kölluðu eftir Gretu Thunberg og félögum vísað úr landi Gisèle Pelicot aftur í réttarsal Fá Nóbelinn fyrir ónæmisrannsóknir sínar Bein útsending: Hver fær Nóbelsverðlaunin í læknisfræði? Sjá meira