Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar 25. ágúst 2025 15:32 Auðvitað segir þetta enginn með fullu viti. Ég er bara að ná athygli þinni með fyrirsögninni. Heilbrigðisráðherra virðis ætla að setja alla sem selja nikótínvörur undir þann hatt að vilja selja börnu nikótín. Það á að banna bragðefni, netsölu – og helst að hafa allt ljótt í brúnum umbúðum sem enginn vill sjá. Af hverju? Vegna þess að börn gætu hugsanlega orðið fyrir áhrifum. Hver er raunverulega markmiðið og hver er tilganurinn – jú að samræma lög um nikótín og tóbak. Það er gott og vel, ég sé ekkert að því enda náskyldir frændur, nema auðvitað annar frændinn er ekki nálagt því jafn skaðlegur og hinn. Annar tilgangur er að börn kaupi ekki vörurnar og markmiðið þá væntnlega að börn neyti ekki tóbaks og nikótíns. En hvernig væri að hugsa í lausnum til að ná markmiðinu og hvernig mælum við árangurinn?Það eru nokkrar leiðir til þess. Það er til einföld lausn við því að börn kaupi nikótín: skyldum allar netverslanir til að auðkenna kaupendur með rafrænum skilríkjum. Verslanir geta auðveldlega komið upp sama formati. Öll kaup á tóbaki og nikótíni verða gerð með rafrænum skilríkjum. Frekar einfallt og málið leyst. Ef við ætlum að banna bragðefni sem "höfða til barna", þá þurfum við að fara í gegnum allskonar aðrar vörur líka. Það er risaeðlu hugsun að halda því fram að embættismenn geti ákveðið hvaða bragð börnum finnst gott.Skvísur, þær eru vinsælar hjá börnum – þannig jarðaber, banani og vanilla fara væntanlega á bannlista. Millimál og jógúrt – oft stútfull af sykri – með karmelu, eplum og perum bætast við listann.Kókómjólk með Klóa fremstan á fernunni er klárlega hönnuð fyrir börn – kakó bragðið beint á listan. Sama með Gotta glaðlega ostakrakkan – ég átta mig reyndar ekki alveg á hlutverkinu hans annað en að borða ost alla daga sem má deila um hversu holt það er.Allavega, ostabrað er out – sorry osta púða lovers. Skoðum aðeins betur skaðlega hluti sem höfða til barna – hvernig væri að banna hamborgara og franskar í girnilegum litríkum barnaboxum sem fylgir með dót á skyndibitastöðum landsins. Það er varla til óhollari máltíð fyrir barn. Eða hvað með að gera alla burgera bragðlausa? Minnka franskarnar í max 5cm og gera kokteilsósu ólöglega – beint á svarta markaðinn með hana, alla vega setja koktelsósu bragð á listan strax!Núna er ég farinn að snúa útúr en tilgangurinn er að lýsa hversu óljóst frumvarpið er orðað og markmiðið mitt að fá sem flesta til að skilja að hugmyndin að banna “barnabrögð” er ekki framkvæmanleg. Af hverju er verið að gera þetta svona snúið? Hver er tilgangurinn? Og hvert er markmiðið kæri heilbrigðisráðherra. Er heilbrigðisráðherra búin að setja sér einhvern mælanlegan árangur? Hver er hann og hvernig næst hann? Að útrýma allri nikótín- og tóbaksnotkun í landinu? Minnka stórlega nikótín notkun barna? Er búið að mæla hver sú notkun er?Ef svo, af hverju í veröldinni að fara hálfa leið með þessu frumvarpi?Hvað er svona flókið við að leggja bara blátt bann við sölu á nikótíni, tóbaki, áfengi, orkudrykkjum og skyndibita. Þetta er allt mis ávanabindandi og gæti skaðað heilsu barna og fullorna.En auðvitað er það ekki raunsætt – og þess vegna þarf að nálgast þetta með skynsemi, ekki bara pólitískum tilfinningum. Við verðum líka að vera heiðarleg. Þetta er bara refsing á eina atvinnugrein sem fólk hefur fordóma fyrir og mögulega réttilega svo. Þetta er óhollt og gæti skaðað heilsuna þína, það stendur stórum stöfum á vörunni. Það þarf að vera skýr lína hjá dómaranum. Reglurnar eiga að gilda jafnt. Það gengur ekki að ein grein sé tekinn fyrir og aðrar látnar sleppa. Ef við ætlum að banna eitthvað „sem höfðar til barna“ – þá tökum við orkudrykki, áfenga drykki, barnabox, og hvaðeina sem fullorðið fólk veit líka að er ekkert sérstaklega hollt og getur verið ávanabindandi. Annars er þetta bara ósanngjarnt. Og svo spyr maður: af hverju ekki að niðurgreiða vítamínpúða eða aðrar heilssamlegri vörur sem eru nikótínlausar í púðaformi? Eða bjóða upp á lausnir fyrir fólk sem vill hætta eða minnka við sig? Þetta snýst ekki um að banna – þetta snýst um að gera hlutina betur og ná markmiðum. Enginn í þessari atvinnugrein vill selja barni nikótín. Það er ekki vandamálið. Vandamálið er að umræðan er keyrð áfram af tortryggni í stað lausna. Finnum lausnir. Ekki selja börnum nikótín! Höfundur er eigandi bagg.is og áhugamaður um tilgang, markmið og mælanlegan árangur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Nikótínpúðar Tóbak Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Sjá meira
Auðvitað segir þetta enginn með fullu viti. Ég er bara að ná athygli þinni með fyrirsögninni. Heilbrigðisráðherra virðis ætla að setja alla sem selja nikótínvörur undir þann hatt að vilja selja börnu nikótín. Það á að banna bragðefni, netsölu – og helst að hafa allt ljótt í brúnum umbúðum sem enginn vill sjá. Af hverju? Vegna þess að börn gætu hugsanlega orðið fyrir áhrifum. Hver er raunverulega markmiðið og hver er tilganurinn – jú að samræma lög um nikótín og tóbak. Það er gott og vel, ég sé ekkert að því enda náskyldir frændur, nema auðvitað annar frændinn er ekki nálagt því jafn skaðlegur og hinn. Annar tilgangur er að börn kaupi ekki vörurnar og markmiðið þá væntnlega að börn neyti ekki tóbaks og nikótíns. En hvernig væri að hugsa í lausnum til að ná markmiðinu og hvernig mælum við árangurinn?Það eru nokkrar leiðir til þess. Það er til einföld lausn við því að börn kaupi nikótín: skyldum allar netverslanir til að auðkenna kaupendur með rafrænum skilríkjum. Verslanir geta auðveldlega komið upp sama formati. Öll kaup á tóbaki og nikótíni verða gerð með rafrænum skilríkjum. Frekar einfallt og málið leyst. Ef við ætlum að banna bragðefni sem "höfða til barna", þá þurfum við að fara í gegnum allskonar aðrar vörur líka. Það er risaeðlu hugsun að halda því fram að embættismenn geti ákveðið hvaða bragð börnum finnst gott.Skvísur, þær eru vinsælar hjá börnum – þannig jarðaber, banani og vanilla fara væntanlega á bannlista. Millimál og jógúrt – oft stútfull af sykri – með karmelu, eplum og perum bætast við listann.Kókómjólk með Klóa fremstan á fernunni er klárlega hönnuð fyrir börn – kakó bragðið beint á listan. Sama með Gotta glaðlega ostakrakkan – ég átta mig reyndar ekki alveg á hlutverkinu hans annað en að borða ost alla daga sem má deila um hversu holt það er.Allavega, ostabrað er out – sorry osta púða lovers. Skoðum aðeins betur skaðlega hluti sem höfða til barna – hvernig væri að banna hamborgara og franskar í girnilegum litríkum barnaboxum sem fylgir með dót á skyndibitastöðum landsins. Það er varla til óhollari máltíð fyrir barn. Eða hvað með að gera alla burgera bragðlausa? Minnka franskarnar í max 5cm og gera kokteilsósu ólöglega – beint á svarta markaðinn með hana, alla vega setja koktelsósu bragð á listan strax!Núna er ég farinn að snúa útúr en tilgangurinn er að lýsa hversu óljóst frumvarpið er orðað og markmiðið mitt að fá sem flesta til að skilja að hugmyndin að banna “barnabrögð” er ekki framkvæmanleg. Af hverju er verið að gera þetta svona snúið? Hver er tilgangurinn? Og hvert er markmiðið kæri heilbrigðisráðherra. Er heilbrigðisráðherra búin að setja sér einhvern mælanlegan árangur? Hver er hann og hvernig næst hann? Að útrýma allri nikótín- og tóbaksnotkun í landinu? Minnka stórlega nikótín notkun barna? Er búið að mæla hver sú notkun er?Ef svo, af hverju í veröldinni að fara hálfa leið með þessu frumvarpi?Hvað er svona flókið við að leggja bara blátt bann við sölu á nikótíni, tóbaki, áfengi, orkudrykkjum og skyndibita. Þetta er allt mis ávanabindandi og gæti skaðað heilsu barna og fullorna.En auðvitað er það ekki raunsætt – og þess vegna þarf að nálgast þetta með skynsemi, ekki bara pólitískum tilfinningum. Við verðum líka að vera heiðarleg. Þetta er bara refsing á eina atvinnugrein sem fólk hefur fordóma fyrir og mögulega réttilega svo. Þetta er óhollt og gæti skaðað heilsuna þína, það stendur stórum stöfum á vörunni. Það þarf að vera skýr lína hjá dómaranum. Reglurnar eiga að gilda jafnt. Það gengur ekki að ein grein sé tekinn fyrir og aðrar látnar sleppa. Ef við ætlum að banna eitthvað „sem höfðar til barna“ – þá tökum við orkudrykki, áfenga drykki, barnabox, og hvaðeina sem fullorðið fólk veit líka að er ekkert sérstaklega hollt og getur verið ávanabindandi. Annars er þetta bara ósanngjarnt. Og svo spyr maður: af hverju ekki að niðurgreiða vítamínpúða eða aðrar heilssamlegri vörur sem eru nikótínlausar í púðaformi? Eða bjóða upp á lausnir fyrir fólk sem vill hætta eða minnka við sig? Þetta snýst ekki um að banna – þetta snýst um að gera hlutina betur og ná markmiðum. Enginn í þessari atvinnugrein vill selja barni nikótín. Það er ekki vandamálið. Vandamálið er að umræðan er keyrð áfram af tortryggni í stað lausna. Finnum lausnir. Ekki selja börnum nikótín! Höfundur er eigandi bagg.is og áhugamaður um tilgang, markmið og mælanlegan árangur.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun