Ungt fólk notar frekar samfélagsmiðla en hefðbundna fréttamiðla Rafn Ágúst Ragnarsson skrifar 9. júlí 2025 08:45 Ný skýrsla frá Fjölmiðlanefnd varpar ljósi á breytingar í fréttaneyslu landans. Getty Flestir á aldrinum 18 til 29 ára nota samfélagsmiðla frekar en hefðbundna fréttamiðla, netmiðla og sjónvarp, til að nálgast fréttir. Þrátt fyrir þetta segjast aðeins um sjö prósent þátttakenda í nýrri könnun á vegum Fjölmiðlanefndar bera mikið traust til samfélagsmiðla. Í nýrri skýrslu Fjölmiðlanefndar sem ber yfirskriftina Fjölmiðlar og traust kemur fram að aðeins um þriðjungur þjóðarinnar beri mikið traust til fjölmiðla. alls urðu 71 prósent vör við falsfréttir á netinu á síðustu tólf mánuðum og jókst hlutfallið um 12,3 samanborið við 2022. Á smaa tíma hækkaði hlutfall þeirra sem brugðust við falsfréttum eða röngum upplýsingum á netinu með því að kanna aðrar heimildir, slá upp efni þeirra í leitarvél og fleira. Fjölmiðlanefnd Yngsti hópur svarenda sagðist nota fréttamiðla á netinu til að nálgast fréttir minnst allra aldurshópa. Aðeins 74,5 prósent þeirra kváðust hafa notað slíkan miðil síðast deginum fyrir könnun. Hlutfall hinna aldurshópanna sem nálguðust fréttir á slíkum miðlum deginum fyrir könnun var hins vegar að meðaltali 91,8 prósent. Líkt og fyrr segir sögðust rúmlega tveir þriðju þátttakenda, 75,8 prósent, hafa rekist á upplýsingar á netinu síðastliðna tólf mánuði sem þeir voru ekki vissir um að væru sannar. Fjórðungur sagðist jafnframt hafa myndað sér ranga skoðun á opinberri persónu, stjórnmálamanni eða frægri manneskju, vegna villandi upplýsinga um hana á ýmsum miðlun sem er hækkun frá árinu 2022. Hlutfall þeirra sem bera saman heimildir hækkar Aftur á móti hækkar hlutfall þeirra sem bregðast við falsfréttum og röngum upplýsingum með því að kanna efni fréttanna á öðrum miðlum. Tæpur helmingur kannaði aðrar heimildir sem hann treysti og tæpur þriðjungur sló efni fréttarinnar inn í leitarvél til að kanna hvort hún væri sönn. Fjölmiðlanefnd Rúmur fjórðungur skoðaði aðrar fréttir sem birtar höfðu verið á vefmiðlinum en 16,7 prósent lokuðu á vefsíðuna eða þann sem sendi fréttina og deildi henni. Alls könnuðu 11,8% vefslóð/URL, https eða IP-tölu viðkomandi vefmiðils, 9,5% könnuðu upplýsingar um eigendur/ritstjórn vefmiðilsins, 9,2% leituðu ráða hjá öðrum og 7,9% könnuðu hvort fréttin væri sönn með aðstoð staðreyndarvaktar. Þá var fjórðungur (25,6%) sem gerði ekkert en það er töluverð fækkun frá árinu 2022 þegar 43,2% kváðust ekki hafa gert neitt. „Aukinn fjöldi falsfrétta er vissulega áhyggjuefni en jákvætt er að fleiri bregðast nú við þegar þeir verða varir við slíkt en áður,“ segir í tilkynningu Fjölmiðlanefndar. Fjölmiðlanefnd Yfir helmingur þátttakenda sagðist vera annað hvort nokkuð eða mjög sammála því að miðlar Ríkisútvarpsins og miðlar Sýnar, þar undir Vísir, sjónvarpsfréttir Sýnar og Bylgjan, væru óháðir pólitískum, efnhagslegum eða öðrum sérhagsmunum þegar þeir fjalla um samfélagið og umheiminn. Töluverður munur er á milli hægri- og vinstrisinnaðra þátttakenda. Vinstrisinnaðir eru líklegri til að telja miðla Ríkisútvarpsins og Heimildarinnar óháða í sinni umfjöllun en hægrisinnaðir miðla Árvakurs, Morgunblaðið og mbl.is, og Viðskiptablaðsins óháða í sinni umfjöllun. Rúm 70 prósent ánægð með lýðræðið Þátttakendur voru spurðir hversu sammála þeir væru fullyrðingunni „verið er að grafa undan norrænum og kristnum gildum með því að beina hingað vísvitandi straumi flóttamanna frá Miðausturlöndum“. Alls voru 39,7% þátttakenda annað hvort að hluta til eða mjög sammála fullyrðingunni en hlutfallið hefur hækkað um 16,3% frá árinu 2022 þegar aðeins 23,4% tóku sömu afstöðu. Fjölmiðlanefnd Skýr munur er á afstöðu hægri- og vinstrisinnaðra til fullyrðingarinnar en 69,2% hægrisinnaðra sögðust vera annað hvort að hluta til eða mjög sammála fullyrðingunni en tæplega sjöfalt færri, eða 10%, vinstrisinnaðra tóku sömu afstöðu. Þá voru þrír af hverjum fjórum (75,3%) vinstrimönnum alls ekki sammála fullyrðingunni en aðeins 14,9% hægrimanna. Alls sögðust 71,2% fremur ánægð eða mjög ánægð með hvernig lýðræðið virkar á Íslandi. Mikil fjölgun var á milli ára á meðal þeirra sem sögðust mjög ánægð en hlutfallið var 42% samanborið við einungis 11,4% árið 2022. Skoðanakannanir Fjölmiðlar Mest lesið Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Innlent Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Innlent Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Innlent Trump hrósaði forsetanum fyrir færni í eigin móðurmáli Erlent „Þjóðin þarf að fá að vita hvernig þau hafa hagað sér á bak við tjöldin“ Innlent Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Innlent Kvarta yfir því að reykur frá Kanada sé að skemma sumarið Erlent Þykir leitt að hafa valdið uppnámi Innlent Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Innlent „Alvarleg yfirlýsing frá formanni flokks“ Innlent Fleiri fréttir „Það er orrustan um Ísland“ „Þetta er alvarleg yfirlýsing frá formanni flokks“ „Þjóðin þarf að fá að vita hvernig þau hafa hagað sér á bak við tjöldin“ Þykir leitt að hafa valdið uppnámi Ávarp forsætisráðherra og kjarnorkukafbátur við Grundartanga Minnihlutinn hafi lagt fram eigið veiðigjaldamál: „Þetta er skrumskæling á lýðræðinu“ Spyr hvort draga eigi valdhafa undir húsvegg og skjóta Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Jökulhlaup úr Mýrdalsjökli í Leirá Syðri og Skálm enn í gangi Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Borgarbúar frekar hlynntir kílómetragjaldi en landsbyggðin Aðilar „einfaldlega ekki tilbúnir að teygja sig nógu langt“ Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Pilturinn er fundinn „Skýr vísbending um að gera þurfi betur í málefnum erlendra barna“ Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja „Það er engin ástæða til að gefast upp“ Reiðarslag fyrir Landsvirkjun, kjarnorkukafbátur og heimsfræg íslensk kisa „Í næstu umferð fara hlutirnir í gegn“ Tilkynnt um buxnalausan mann og stolinn pizzaofn „Það er enginn svartur listi hjá okkur“ Davíð hafi lagt Golíat Hlaup er hafið úr Mýrdalsjökli Ökumaður bifhjólsins látinn Dettifoss vélarvana úti á ballarhafi Sjá meira
Í nýrri skýrslu Fjölmiðlanefndar sem ber yfirskriftina Fjölmiðlar og traust kemur fram að aðeins um þriðjungur þjóðarinnar beri mikið traust til fjölmiðla. alls urðu 71 prósent vör við falsfréttir á netinu á síðustu tólf mánuðum og jókst hlutfallið um 12,3 samanborið við 2022. Á smaa tíma hækkaði hlutfall þeirra sem brugðust við falsfréttum eða röngum upplýsingum á netinu með því að kanna aðrar heimildir, slá upp efni þeirra í leitarvél og fleira. Fjölmiðlanefnd Yngsti hópur svarenda sagðist nota fréttamiðla á netinu til að nálgast fréttir minnst allra aldurshópa. Aðeins 74,5 prósent þeirra kváðust hafa notað slíkan miðil síðast deginum fyrir könnun. Hlutfall hinna aldurshópanna sem nálguðust fréttir á slíkum miðlum deginum fyrir könnun var hins vegar að meðaltali 91,8 prósent. Líkt og fyrr segir sögðust rúmlega tveir þriðju þátttakenda, 75,8 prósent, hafa rekist á upplýsingar á netinu síðastliðna tólf mánuði sem þeir voru ekki vissir um að væru sannar. Fjórðungur sagðist jafnframt hafa myndað sér ranga skoðun á opinberri persónu, stjórnmálamanni eða frægri manneskju, vegna villandi upplýsinga um hana á ýmsum miðlun sem er hækkun frá árinu 2022. Hlutfall þeirra sem bera saman heimildir hækkar Aftur á móti hækkar hlutfall þeirra sem bregðast við falsfréttum og röngum upplýsingum með því að kanna efni fréttanna á öðrum miðlum. Tæpur helmingur kannaði aðrar heimildir sem hann treysti og tæpur þriðjungur sló efni fréttarinnar inn í leitarvél til að kanna hvort hún væri sönn. Fjölmiðlanefnd Rúmur fjórðungur skoðaði aðrar fréttir sem birtar höfðu verið á vefmiðlinum en 16,7 prósent lokuðu á vefsíðuna eða þann sem sendi fréttina og deildi henni. Alls könnuðu 11,8% vefslóð/URL, https eða IP-tölu viðkomandi vefmiðils, 9,5% könnuðu upplýsingar um eigendur/ritstjórn vefmiðilsins, 9,2% leituðu ráða hjá öðrum og 7,9% könnuðu hvort fréttin væri sönn með aðstoð staðreyndarvaktar. Þá var fjórðungur (25,6%) sem gerði ekkert en það er töluverð fækkun frá árinu 2022 þegar 43,2% kváðust ekki hafa gert neitt. „Aukinn fjöldi falsfrétta er vissulega áhyggjuefni en jákvætt er að fleiri bregðast nú við þegar þeir verða varir við slíkt en áður,“ segir í tilkynningu Fjölmiðlanefndar. Fjölmiðlanefnd Yfir helmingur þátttakenda sagðist vera annað hvort nokkuð eða mjög sammála því að miðlar Ríkisútvarpsins og miðlar Sýnar, þar undir Vísir, sjónvarpsfréttir Sýnar og Bylgjan, væru óháðir pólitískum, efnhagslegum eða öðrum sérhagsmunum þegar þeir fjalla um samfélagið og umheiminn. Töluverður munur er á milli hægri- og vinstrisinnaðra þátttakenda. Vinstrisinnaðir eru líklegri til að telja miðla Ríkisútvarpsins og Heimildarinnar óháða í sinni umfjöllun en hægrisinnaðir miðla Árvakurs, Morgunblaðið og mbl.is, og Viðskiptablaðsins óháða í sinni umfjöllun. Rúm 70 prósent ánægð með lýðræðið Þátttakendur voru spurðir hversu sammála þeir væru fullyrðingunni „verið er að grafa undan norrænum og kristnum gildum með því að beina hingað vísvitandi straumi flóttamanna frá Miðausturlöndum“. Alls voru 39,7% þátttakenda annað hvort að hluta til eða mjög sammála fullyrðingunni en hlutfallið hefur hækkað um 16,3% frá árinu 2022 þegar aðeins 23,4% tóku sömu afstöðu. Fjölmiðlanefnd Skýr munur er á afstöðu hægri- og vinstrisinnaðra til fullyrðingarinnar en 69,2% hægrisinnaðra sögðust vera annað hvort að hluta til eða mjög sammála fullyrðingunni en tæplega sjöfalt færri, eða 10%, vinstrisinnaðra tóku sömu afstöðu. Þá voru þrír af hverjum fjórum (75,3%) vinstrimönnum alls ekki sammála fullyrðingunni en aðeins 14,9% hægrimanna. Alls sögðust 71,2% fremur ánægð eða mjög ánægð með hvernig lýðræðið virkar á Íslandi. Mikil fjölgun var á milli ára á meðal þeirra sem sögðust mjög ánægð en hlutfallið var 42% samanborið við einungis 11,4% árið 2022.
Skoðanakannanir Fjölmiðlar Mest lesið Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Innlent Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Innlent Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Innlent Trump hrósaði forsetanum fyrir færni í eigin móðurmáli Erlent „Þjóðin þarf að fá að vita hvernig þau hafa hagað sér á bak við tjöldin“ Innlent Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Innlent Kvarta yfir því að reykur frá Kanada sé að skemma sumarið Erlent Þykir leitt að hafa valdið uppnámi Innlent Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Innlent „Alvarleg yfirlýsing frá formanni flokks“ Innlent Fleiri fréttir „Það er orrustan um Ísland“ „Þetta er alvarleg yfirlýsing frá formanni flokks“ „Þjóðin þarf að fá að vita hvernig þau hafa hagað sér á bak við tjöldin“ Þykir leitt að hafa valdið uppnámi Ávarp forsætisráðherra og kjarnorkukafbátur við Grundartanga Minnihlutinn hafi lagt fram eigið veiðigjaldamál: „Þetta er skrumskæling á lýðræðinu“ Spyr hvort draga eigi valdhafa undir húsvegg og skjóta Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Jökulhlaup úr Mýrdalsjökli í Leirá Syðri og Skálm enn í gangi Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Borgarbúar frekar hlynntir kílómetragjaldi en landsbyggðin Aðilar „einfaldlega ekki tilbúnir að teygja sig nógu langt“ Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Pilturinn er fundinn „Skýr vísbending um að gera þurfi betur í málefnum erlendra barna“ Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja „Það er engin ástæða til að gefast upp“ Reiðarslag fyrir Landsvirkjun, kjarnorkukafbátur og heimsfræg íslensk kisa „Í næstu umferð fara hlutirnir í gegn“ Tilkynnt um buxnalausan mann og stolinn pizzaofn „Það er enginn svartur listi hjá okkur“ Davíð hafi lagt Golíat Hlaup er hafið úr Mýrdalsjökli Ökumaður bifhjólsins látinn Dettifoss vélarvana úti á ballarhafi Sjá meira