Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar 28. maí 2025 08:32 Ég man vel þegar ég keypti mína fyrstu íbúð. Ég og kærastinn minn vorum ótrúlega stressuð áður en við fórum í gegnum greiðslumatið því okkur dreymdi um að byrja búa sjálf í stað þess að vera í kjallaranum hjá tengdaforeldrum mínum, eins frábær og þau eru. Það er frekar yfirþyrmandi að standa frammi fyrir því að taka tugmilljóna króna lán fyrir stærstu fjárfestingu lífsins en skilja ekki lánavalmöguleikana. Hversu langt á lánið að vera? Verðtryggt eða óverðtryggt? Fasta eða breytilega vexti? Eins vitum við ekki hvað gerist í framtíðinni. Fer verðbólga upp eða niður? Hver verða launin okkar eftir fimm ár? Hvað ef eitthvað kemur upp á? Margar stórar spurningar sem við þurftum að finna svör við áður en lánið var loks tekið. Greiðslumatið var á endanum samþykkt og við fluttum inn þremur mánuðum seinna, skuldbundin næstu 40 árin. Það fylgir því ábyrgð að vera eigandi fasteignar. Það að kunna og skilja allt sem því fylgir tekur tíma. Einn nauðsynlegur hluti af því er að tryggja fasteignina fyrir því óvænta sem getur komið upp. Hvað þarf eiginlega að tryggja? Rétt eins og lánin getur heimur trygginga verið flókinn. Ég skil vel að fólk sé meira með hugann við að innrétta nýju íbúðina sína heldur en að eyða tíma í að pæla í tryggingum en ég hvet öll til að kynna sér vel sínar tryggingar og hvað stendur til boða. Það er nefnilega gríðarlega mikilvægt að vera rétt upplýst þar sem tjón tengd fasteigninni geta verið mjög dýr. Þegar við eignumst fasteign þá þurfum við, lögum samkvæmt, að brunatryggja hana. Nafn tryggingarinnar er mjög lýsandi, hún bætir tjón á fasteigninni vegna bruna. Þú ert hins vegar einnig að greiða gjald til Náttúruhamfaratryggingar Íslands, í ofanflóðasjóð, byggingaröryggisgjald, matsgjald og forvarnargjald. Brunatryggingin og þeir sjóðir og gjöld sem þú greiðir í ná þó ekki nærri því yfir öll þau tjón sem geta átt sér stað. Í raun eru algengustu tjónin greidd úr húseigendatryggingu. Húseigendatrygging bætir tjón á eigninni sjálfri, eins og brunatryggingin. Hún er þó ekki bundin í lög þannig þú þarft að ganga úr skugga um að hún sé til staðar. Hún bætir meðal annars tjón vegna vatnsleka frá lögnum og hreinlætistækjum, vegna óveðurs, ef rúður, hreinlætistæki, helluborð og borðplötur brotna og tjón vegna innbrots eða innbrotstilraunar. Tjón sem bætt eru úr þessari tryggingu eru töluvert algengari en fólk grunar og aðstæðurnar sem fólk stendur frammi fyrir geta verið erfiðar. Segjum til dæmis að lögn springi um miðjan dag og enginn er heima. Vatn flæðir um alla íbúðina, eyðileggur parketið og aðra hluti sem komast í snertingu við vatnið. Það fer undir gólfefnið og flísarnar, lekur niður til nágrannans, eyðileggur jafnvel steypuna. Slík tjón eru því miður algeng og hleypur kostnaður vegna slíkra tjóna á mörgum milljónum. Það er á höndum fárra að geta ráðið við slíkt án þess að vera með húseigendatryggingu. Sjálf þekki ég fólk sem hefur lent í slíkum tjónum og fór þannig að þau gátu ekki búið inni á heimilinu sínu í nokkrar vikur á meðan verið var að laga skemmdir en þau voru sem betur fer með húseigendatryggingu. En hér erum við bara búin að tala um eignina sjálfa. Hvað með alla hlutina? Það er algengt að fólk telji sig ekki hafa þörf fyrir að tryggja innbúið sitt. Helst vegna þess að það telur það ekki vera mikils virði, bara nokkrar mublur úr sænskri húsgagnaverslun. En þar liggur misskilningurinn. Innbú er auðvitað ekki bara stóru húsgögnin heldur allt sem þú myndir taka með þér ef þú myndir flytja. Hver einasta flík í skápnum, skópörin, borðbúnaður, allur eldhúsbúnaður, maturinn í skápunum, sængur, rúm og hver einasti púði, sjónvarpið, leikjatölvan og öll hin raftækin. Þetta er allt sem þú átt – allt sem þú þyrftir að kaupa ef allt hyrfi á einni nóttu. Ef þú átt eitthvað af því sem ég taldi upp, eigið heimili, þá mæli ég með að vera með heimilistrygginguna – hvort sem þú átt fasteignina eða ekki. Ef það allra versta gerist Þegar þú ert orðinn lántakandi upp á tugi milljóna þarftu að vera viss um að geta staðið undir þeim skuldbindingum. Öruggar tekjur þarf til að reikningsdæmið gangi hreinlega upp. Þess vegna skiptir jafnmiklu máli að tryggja okkur sjálf, rétt eins og eigur okkar. Líf- og sjúkdómatryggingar eru hugsaðar til að grípa þig og ástvini þína ef það versta gerist. Ef þú veikist alvarlega og getur þar af leiðandi ekki unnið, hleypur sjúkdómatryggingin undir bagga svo þú getir einbeitt þér að því að ná upp heilsunni. Líftryggingin er svo hugsuð til að grípa ástvini þína, svo þau standi ekki uppi með miklar skuldbindingar eins og fasteignalán, auk þess að hjálpa þeim sem eru að ganga í gegnum erfiða tíma. Ég fer nánar yfir allt saman, á mannamáli, á sameiginlegum fræðslufundi VÍS og Íslandsbanka þann 2. júní í Norðurturni. Heiti fundarins er „Hvað viltu vita? Íbúðalán og tryggingar við fyrstu kaup“ þar sem farið verður yfir það helsta sem þú þarft að vita þegar þú kaupir þína fyrstu eign, hvað bíður þín og hvernig þú tryggir þig rétt. Höfundur greinar er sérfræðingur í þjónustuupplifun hjá VÍS og þar áður þjónusturáðgjafi í einstaklingsviðskiptum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjármál heimilisins Mest lesið Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson Skoðun Skoðun Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Villa um fyrir bæjarbúum Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Olíufyrirtækin vissu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Sjá meira
Ég man vel þegar ég keypti mína fyrstu íbúð. Ég og kærastinn minn vorum ótrúlega stressuð áður en við fórum í gegnum greiðslumatið því okkur dreymdi um að byrja búa sjálf í stað þess að vera í kjallaranum hjá tengdaforeldrum mínum, eins frábær og þau eru. Það er frekar yfirþyrmandi að standa frammi fyrir því að taka tugmilljóna króna lán fyrir stærstu fjárfestingu lífsins en skilja ekki lánavalmöguleikana. Hversu langt á lánið að vera? Verðtryggt eða óverðtryggt? Fasta eða breytilega vexti? Eins vitum við ekki hvað gerist í framtíðinni. Fer verðbólga upp eða niður? Hver verða launin okkar eftir fimm ár? Hvað ef eitthvað kemur upp á? Margar stórar spurningar sem við þurftum að finna svör við áður en lánið var loks tekið. Greiðslumatið var á endanum samþykkt og við fluttum inn þremur mánuðum seinna, skuldbundin næstu 40 árin. Það fylgir því ábyrgð að vera eigandi fasteignar. Það að kunna og skilja allt sem því fylgir tekur tíma. Einn nauðsynlegur hluti af því er að tryggja fasteignina fyrir því óvænta sem getur komið upp. Hvað þarf eiginlega að tryggja? Rétt eins og lánin getur heimur trygginga verið flókinn. Ég skil vel að fólk sé meira með hugann við að innrétta nýju íbúðina sína heldur en að eyða tíma í að pæla í tryggingum en ég hvet öll til að kynna sér vel sínar tryggingar og hvað stendur til boða. Það er nefnilega gríðarlega mikilvægt að vera rétt upplýst þar sem tjón tengd fasteigninni geta verið mjög dýr. Þegar við eignumst fasteign þá þurfum við, lögum samkvæmt, að brunatryggja hana. Nafn tryggingarinnar er mjög lýsandi, hún bætir tjón á fasteigninni vegna bruna. Þú ert hins vegar einnig að greiða gjald til Náttúruhamfaratryggingar Íslands, í ofanflóðasjóð, byggingaröryggisgjald, matsgjald og forvarnargjald. Brunatryggingin og þeir sjóðir og gjöld sem þú greiðir í ná þó ekki nærri því yfir öll þau tjón sem geta átt sér stað. Í raun eru algengustu tjónin greidd úr húseigendatryggingu. Húseigendatrygging bætir tjón á eigninni sjálfri, eins og brunatryggingin. Hún er þó ekki bundin í lög þannig þú þarft að ganga úr skugga um að hún sé til staðar. Hún bætir meðal annars tjón vegna vatnsleka frá lögnum og hreinlætistækjum, vegna óveðurs, ef rúður, hreinlætistæki, helluborð og borðplötur brotna og tjón vegna innbrots eða innbrotstilraunar. Tjón sem bætt eru úr þessari tryggingu eru töluvert algengari en fólk grunar og aðstæðurnar sem fólk stendur frammi fyrir geta verið erfiðar. Segjum til dæmis að lögn springi um miðjan dag og enginn er heima. Vatn flæðir um alla íbúðina, eyðileggur parketið og aðra hluti sem komast í snertingu við vatnið. Það fer undir gólfefnið og flísarnar, lekur niður til nágrannans, eyðileggur jafnvel steypuna. Slík tjón eru því miður algeng og hleypur kostnaður vegna slíkra tjóna á mörgum milljónum. Það er á höndum fárra að geta ráðið við slíkt án þess að vera með húseigendatryggingu. Sjálf þekki ég fólk sem hefur lent í slíkum tjónum og fór þannig að þau gátu ekki búið inni á heimilinu sínu í nokkrar vikur á meðan verið var að laga skemmdir en þau voru sem betur fer með húseigendatryggingu. En hér erum við bara búin að tala um eignina sjálfa. Hvað með alla hlutina? Það er algengt að fólk telji sig ekki hafa þörf fyrir að tryggja innbúið sitt. Helst vegna þess að það telur það ekki vera mikils virði, bara nokkrar mublur úr sænskri húsgagnaverslun. En þar liggur misskilningurinn. Innbú er auðvitað ekki bara stóru húsgögnin heldur allt sem þú myndir taka með þér ef þú myndir flytja. Hver einasta flík í skápnum, skópörin, borðbúnaður, allur eldhúsbúnaður, maturinn í skápunum, sængur, rúm og hver einasti púði, sjónvarpið, leikjatölvan og öll hin raftækin. Þetta er allt sem þú átt – allt sem þú þyrftir að kaupa ef allt hyrfi á einni nóttu. Ef þú átt eitthvað af því sem ég taldi upp, eigið heimili, þá mæli ég með að vera með heimilistrygginguna – hvort sem þú átt fasteignina eða ekki. Ef það allra versta gerist Þegar þú ert orðinn lántakandi upp á tugi milljóna þarftu að vera viss um að geta staðið undir þeim skuldbindingum. Öruggar tekjur þarf til að reikningsdæmið gangi hreinlega upp. Þess vegna skiptir jafnmiklu máli að tryggja okkur sjálf, rétt eins og eigur okkar. Líf- og sjúkdómatryggingar eru hugsaðar til að grípa þig og ástvini þína ef það versta gerist. Ef þú veikist alvarlega og getur þar af leiðandi ekki unnið, hleypur sjúkdómatryggingin undir bagga svo þú getir einbeitt þér að því að ná upp heilsunni. Líftryggingin er svo hugsuð til að grípa ástvini þína, svo þau standi ekki uppi með miklar skuldbindingar eins og fasteignalán, auk þess að hjálpa þeim sem eru að ganga í gegnum erfiða tíma. Ég fer nánar yfir allt saman, á mannamáli, á sameiginlegum fræðslufundi VÍS og Íslandsbanka þann 2. júní í Norðurturni. Heiti fundarins er „Hvað viltu vita? Íbúðalán og tryggingar við fyrstu kaup“ þar sem farið verður yfir það helsta sem þú þarft að vita þegar þú kaupir þína fyrstu eign, hvað bíður þín og hvernig þú tryggir þig rétt. Höfundur greinar er sérfræðingur í þjónustuupplifun hjá VÍS og þar áður þjónusturáðgjafi í einstaklingsviðskiptum.
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun