Lækkandi fæðingartíðni ekki hundaflauta: „Ég bara hafna algjörlega forsendunum“ Bjarki Sigurðsson skrifar 26. maí 2025 21:31 Snorri Másson er þingmaður Miðflokksins. Vísir/Einar Fæðingartíðni á Íslandi hefur aldrei verið lægri og þingmaður segir fólk hér á landi þurfa að fjölga sér meira. Hann kallar eftir umræðu og vill að stjórnvöld ráðist í aðgerðir. Fæðingartíðni á Íslandi er nú 1,56 börn á konu, og hefur hún aldrei verið lægri síðan mælingar hófust um miðja nítjándu öld. Til að viðhalda mannfjölda til lengri tíma litið þarf frjósemi að vera um 2,1 barn á konu, en Ísland hefur ekki verið yfir þá tölu síðan árið 2012. Lága fæðingartíðni má ekki eingöngu sjá á Íslandi. Allar Norðurlandaþjóðirnar er undir viðmiðinu, Finnar neðst með 1,26 barn á hverja konu. Í raun er ekkert Evrópuland yfir viðmiðinu. Fæðingartíðni í flestum ríkjum heims fer lækkandi en í mörgum þeirra var hún fyrir hærri en viðmiðið og því ekki komin niður fyrir það. Fólk hafi ekki kraft í að eignast börn Snorri Másson, þingmaður Miðflokksins, segir það gríðarlega mikilvægt að fólk á Íslandi fari að eignast fleiri börn. „Þetta er grundvallar kerfislægt vandamál sem byggir á einhverjum djúpum, andlegum vanda á Íslandi. Sem er sá að fólk hefur ekki nægan kraft og þrótt til að hugsa: „Heyrðu, auðvitað fer ég að fjölga mér“, sem er það erfiðasta sem maður gerir og stóra áskorunin í lífi hvers og eins. Og stóra kraftaverkið á sama tíma,“ segir Snorri. Lág fæðingartíðni getur skapað mörg vandamál til lengri tíma. „Ef við ýtum því til hliðar að þetta gefi okkur til kynna að ungt fólk hafi ekki trú á framtíðinni og sjálfu sér og horfum bara á kerfislegu þættina, hvaða áhrif þetta hefur á samfélög. Að aldurspíramídinn sé kominn í svona mikla bjögun, þá er það risa kerfislegt vandamál. Í sambandi við velferðarkerfið og að halda uppi öllum kerfum,“ segir Snorri. Innflutt vinnuafl eingöngu plástur Hann kallar eftir því að stjórnvöld viðurkenni að þetta sé vandamál. Staðan sé orðin grafalvarleg og innflutt vinnuafl sé eingöngu plástur sem dugi skammt. „Ég held að fólk hugsi þá lausn ekki alveg til enda. Það er ekki án vandkvæða að leysa öll sín vandamál með innfluttu vinnuafli. Auðvitað leysir það ákveðin verkefni um ákveðinn tíma. En þegar kemur að því halda til lengri tíma í grundvallar samfélagslega samheldni á meðal þjóðarinnar, þá held ég að það sé ekki áhugi neins að við Íslendingar verðum hér til helminga á móti fólki sem er komið hingað til að vinna,“ segir Snorri. Fólk komi hingað á misjöfnum forsendum, sumir til að setjast að en aðrir koma og fara. „Sem lausn er þetta slík skammsýni að mér finnst hún vítaverð hjá stjórnmálamönnum. Því miður finnst mér hún ráðandi. Að þetta leysi sig sjálft og þetta snúist um að halda hagvexti meira og minna í lagi núna,“ segir Snorri. Hundaflauta eða raunverulegt vandamál? Áhyggjur vegna lækkandi fæðingartíðni hafa oft verið sagðar svokölluð hundaflauta frá þeim sem hafa áhyggjur af því að með fjöldaflutningum fólks frá Afríku og Mið-Austurlöndum til Evrópu og Bandaríkjanna, sé verið að skipta þeim sem eru hvítir á hörund út fyrir fólk frá öðrum menningarheimum. Þannig séu þeir sem kalla eftir hækkandi fæðingartíðni að reyna að koma í veg fyrir það að fólk frá öðrum ríkjum taki yfir þeirra land. Hvað segir þú við það fólk sem sakar þig um þjóðernishyggju? „Ég átta mig alveg í hvaða skotgröfum það fólk er fast. Ég bara hafna algjörlega forsendunum. Ég lýsi því sem fyrir augu ber. Við erum í stórfelldum vandræðum. Við erum að fara sömu leið og aðrar þjóðir, við héldumst aðeins betur en nú erum við að fara sömu leið. Það hringir öllum viðvörunarbjöllum fyrir mig. Mín ábyrgð er gagnvart Íslendingum og gagnvart því að fólk hafi trú á að það geti búið börnum sínum hérna betra líf og eignast börn yfirleitt. Upphrópanir eru kannski frá aðgerðarleysissinnum. Ég segi ekki að þeir vilji óbreytt ástand, en ef hlustað er á þá. Þá verður óbreytt ástand,“ segir Snorri. Gerir athugasemd við fyrirsögn mbl.is Snorri flutti ræðu á þingi fyrir helgi þar sem hann lýsti áhyggjum sínum af fæðingartíðninni. Í kjölfar birti mbl.is frétt með fyrirsögninni „Segir innfædda Íslendinga ekki eignast nógu mörg börn“ og var Snorri gagnrýndur verulega í kjölfarið. Hann segir mbl.is hafa dregið þá ályktun að hann vilji eingöngu að innfæddir Íslendingar fjölgi sér, sem sé ekki rétt. „Ég tók heildarfæðingartíðnina og prófaði að beita henni á hóp Íslendinga sem eru sirka 330 þúsund manns. Ég setti þetta svona fram í ljósi þess, eins og ég segi í ræðunni, að það er einfaldlega handhægt tölfræðilega, enda óljóst hve stór hluti af innflytjendum endar á að setjast að. Því þau eru ekki Íslendingar í vissum skilningi,“ segir Snorri. Breytt fyrirkomulag varðandi fæðingarorlof, algjör endurskipulagning í leikskólamálum og skattaafsláttur til foreldra væru mögulegar lausnir. „Auðvitað í orði kveðnu lýsir fólk því yfir að það vilji hjálpa með þetta. En mér finnst ekki hafa verið tónn frá ríkisstjórninni um að þetta sé sérstakt áherslumál. Kannski er það í ljósi þessarar undarlegu viðkvæmni sem ríkir í kringum þessa umræðu. Ég er alveg laus við þetta og skil alveg að fólk sé með upphrópanir, en ég ítreka að þetta á að vera forgangsmál númer eitt hjá Íslendingum og stjórnvöldum, að við eignumst fleiri börn,“ segir Snorri. Frjósemi Börn og uppeldi Miðflokkurinn Mannfjöldi Alþingi Mest lesið Níu sviptir leyfi meðan á annað hundrað kvartana hafa borist Innlent Ferðamaður neitaði að borga reikninginn og lét öllum illum látum Innlent Stungumanni í Bankastrætismálinu aftur stungið í steininn Innlent „Forsetinn var aldrei óviðeigandi við neinn“ Erlent Farþegar látnir sofa á gólfinu á hóteli í Keflavík Innlent Eigandi Sante segir málið gjörunnið: „Frelsið sigrar alltaf að lokum” Innlent „Beint frá býli dagurinn“ býður landsmönnum í heimsókn Innlent Útihátíð fyrir ungmenni gekk eins og í sögu Innlent Serena Williams opnar sig um notkun þyngdarstjórnunarlyfja Erlent Sjö ára hlaupari kemur hópnum yfir línuna í sjötta maraþoninu á morgun Innlent Fleiri fréttir Eigandi Sante segir málið gjörunnið: „Frelsið sigrar alltaf að lokum” 99 ára gömul tombóla á Borg í Grímsnesi og engin núll Vínsali býst við ákæru, kúnnalisti Epstein og stemming í bænum Reiðhjólabændur með vaktað hjólastæði í Traðarkoti til miðnættis Níu sviptir leyfi meðan á annað hundrað kvartana hafa borist „Beint frá býli dagurinn“ býður landsmönnum í heimsókn Útihátíð fyrir ungmenni gekk eins og í sögu Ferðamaður neitaði að borga reikninginn og lét öllum illum látum Stungumanni í Bankastrætismálinu aftur stungið í steininn Sjö ára hlaupari kemur hópnum yfir línuna í sjötta maraþoninu á morgun Skoða að flýta aðgerðum í húsnæðismálum til að ná tökum á verðbólgunni „Versti tíminn, allra versti tíminn“ Gamall þristur strand vegna skorts á bensíni Hátt í tveggja tíma veðmálaauglýsing í boði Rúv Hraðbankinn ófundinn, hungursneyð og skólar hefjast Farþegar látnir sofa á gólfinu á hóteli í Keflavík Grunaður hraðbankaþjófur í gæslu eftir allt saman Þurfa að bíða lengur eftir að komast í Sundhöllina Bíll konunnar sást á upptöku Þáttastjórnendum X-sins sagt upp Líta málið „mjög alvarlegum augum“ Hella áfenginu niður og hringja í foreldra Tuttugu milljónir í bankanum og kona í gæsluvarðhaldi Rigning og rok í methlaupi Sleppt úr gæsluvarðhaldi en málið enn til rannsóknar Hlaup hafið úr Hafrafellslóni Hungursneyð lýst yfir og forsætisráðherra segir alþjóðasamfélagið ráðalaust Aðstoðar allt að fimmtán ára gömul börn að hætta með bleyju Hungursneið á Gasa, strokulaxar og metþátttaka í Reykjavíkurmaraþoni Grjóthart nei hjá dúxinum í Yale Sjá meira
Fæðingartíðni á Íslandi er nú 1,56 börn á konu, og hefur hún aldrei verið lægri síðan mælingar hófust um miðja nítjándu öld. Til að viðhalda mannfjölda til lengri tíma litið þarf frjósemi að vera um 2,1 barn á konu, en Ísland hefur ekki verið yfir þá tölu síðan árið 2012. Lága fæðingartíðni má ekki eingöngu sjá á Íslandi. Allar Norðurlandaþjóðirnar er undir viðmiðinu, Finnar neðst með 1,26 barn á hverja konu. Í raun er ekkert Evrópuland yfir viðmiðinu. Fæðingartíðni í flestum ríkjum heims fer lækkandi en í mörgum þeirra var hún fyrir hærri en viðmiðið og því ekki komin niður fyrir það. Fólk hafi ekki kraft í að eignast börn Snorri Másson, þingmaður Miðflokksins, segir það gríðarlega mikilvægt að fólk á Íslandi fari að eignast fleiri börn. „Þetta er grundvallar kerfislægt vandamál sem byggir á einhverjum djúpum, andlegum vanda á Íslandi. Sem er sá að fólk hefur ekki nægan kraft og þrótt til að hugsa: „Heyrðu, auðvitað fer ég að fjölga mér“, sem er það erfiðasta sem maður gerir og stóra áskorunin í lífi hvers og eins. Og stóra kraftaverkið á sama tíma,“ segir Snorri. Lág fæðingartíðni getur skapað mörg vandamál til lengri tíma. „Ef við ýtum því til hliðar að þetta gefi okkur til kynna að ungt fólk hafi ekki trú á framtíðinni og sjálfu sér og horfum bara á kerfislegu þættina, hvaða áhrif þetta hefur á samfélög. Að aldurspíramídinn sé kominn í svona mikla bjögun, þá er það risa kerfislegt vandamál. Í sambandi við velferðarkerfið og að halda uppi öllum kerfum,“ segir Snorri. Innflutt vinnuafl eingöngu plástur Hann kallar eftir því að stjórnvöld viðurkenni að þetta sé vandamál. Staðan sé orðin grafalvarleg og innflutt vinnuafl sé eingöngu plástur sem dugi skammt. „Ég held að fólk hugsi þá lausn ekki alveg til enda. Það er ekki án vandkvæða að leysa öll sín vandamál með innfluttu vinnuafli. Auðvitað leysir það ákveðin verkefni um ákveðinn tíma. En þegar kemur að því halda til lengri tíma í grundvallar samfélagslega samheldni á meðal þjóðarinnar, þá held ég að það sé ekki áhugi neins að við Íslendingar verðum hér til helminga á móti fólki sem er komið hingað til að vinna,“ segir Snorri. Fólk komi hingað á misjöfnum forsendum, sumir til að setjast að en aðrir koma og fara. „Sem lausn er þetta slík skammsýni að mér finnst hún vítaverð hjá stjórnmálamönnum. Því miður finnst mér hún ráðandi. Að þetta leysi sig sjálft og þetta snúist um að halda hagvexti meira og minna í lagi núna,“ segir Snorri. Hundaflauta eða raunverulegt vandamál? Áhyggjur vegna lækkandi fæðingartíðni hafa oft verið sagðar svokölluð hundaflauta frá þeim sem hafa áhyggjur af því að með fjöldaflutningum fólks frá Afríku og Mið-Austurlöndum til Evrópu og Bandaríkjanna, sé verið að skipta þeim sem eru hvítir á hörund út fyrir fólk frá öðrum menningarheimum. Þannig séu þeir sem kalla eftir hækkandi fæðingartíðni að reyna að koma í veg fyrir það að fólk frá öðrum ríkjum taki yfir þeirra land. Hvað segir þú við það fólk sem sakar þig um þjóðernishyggju? „Ég átta mig alveg í hvaða skotgröfum það fólk er fast. Ég bara hafna algjörlega forsendunum. Ég lýsi því sem fyrir augu ber. Við erum í stórfelldum vandræðum. Við erum að fara sömu leið og aðrar þjóðir, við héldumst aðeins betur en nú erum við að fara sömu leið. Það hringir öllum viðvörunarbjöllum fyrir mig. Mín ábyrgð er gagnvart Íslendingum og gagnvart því að fólk hafi trú á að það geti búið börnum sínum hérna betra líf og eignast börn yfirleitt. Upphrópanir eru kannski frá aðgerðarleysissinnum. Ég segi ekki að þeir vilji óbreytt ástand, en ef hlustað er á þá. Þá verður óbreytt ástand,“ segir Snorri. Gerir athugasemd við fyrirsögn mbl.is Snorri flutti ræðu á þingi fyrir helgi þar sem hann lýsti áhyggjum sínum af fæðingartíðninni. Í kjölfar birti mbl.is frétt með fyrirsögninni „Segir innfædda Íslendinga ekki eignast nógu mörg börn“ og var Snorri gagnrýndur verulega í kjölfarið. Hann segir mbl.is hafa dregið þá ályktun að hann vilji eingöngu að innfæddir Íslendingar fjölgi sér, sem sé ekki rétt. „Ég tók heildarfæðingartíðnina og prófaði að beita henni á hóp Íslendinga sem eru sirka 330 þúsund manns. Ég setti þetta svona fram í ljósi þess, eins og ég segi í ræðunni, að það er einfaldlega handhægt tölfræðilega, enda óljóst hve stór hluti af innflytjendum endar á að setjast að. Því þau eru ekki Íslendingar í vissum skilningi,“ segir Snorri. Breytt fyrirkomulag varðandi fæðingarorlof, algjör endurskipulagning í leikskólamálum og skattaafsláttur til foreldra væru mögulegar lausnir. „Auðvitað í orði kveðnu lýsir fólk því yfir að það vilji hjálpa með þetta. En mér finnst ekki hafa verið tónn frá ríkisstjórninni um að þetta sé sérstakt áherslumál. Kannski er það í ljósi þessarar undarlegu viðkvæmni sem ríkir í kringum þessa umræðu. Ég er alveg laus við þetta og skil alveg að fólk sé með upphrópanir, en ég ítreka að þetta á að vera forgangsmál númer eitt hjá Íslendingum og stjórnvöldum, að við eignumst fleiri börn,“ segir Snorri.
Frjósemi Börn og uppeldi Miðflokkurinn Mannfjöldi Alþingi Mest lesið Níu sviptir leyfi meðan á annað hundrað kvartana hafa borist Innlent Ferðamaður neitaði að borga reikninginn og lét öllum illum látum Innlent Stungumanni í Bankastrætismálinu aftur stungið í steininn Innlent „Forsetinn var aldrei óviðeigandi við neinn“ Erlent Farþegar látnir sofa á gólfinu á hóteli í Keflavík Innlent Eigandi Sante segir málið gjörunnið: „Frelsið sigrar alltaf að lokum” Innlent „Beint frá býli dagurinn“ býður landsmönnum í heimsókn Innlent Útihátíð fyrir ungmenni gekk eins og í sögu Innlent Serena Williams opnar sig um notkun þyngdarstjórnunarlyfja Erlent Sjö ára hlaupari kemur hópnum yfir línuna í sjötta maraþoninu á morgun Innlent Fleiri fréttir Eigandi Sante segir málið gjörunnið: „Frelsið sigrar alltaf að lokum” 99 ára gömul tombóla á Borg í Grímsnesi og engin núll Vínsali býst við ákæru, kúnnalisti Epstein og stemming í bænum Reiðhjólabændur með vaktað hjólastæði í Traðarkoti til miðnættis Níu sviptir leyfi meðan á annað hundrað kvartana hafa borist „Beint frá býli dagurinn“ býður landsmönnum í heimsókn Útihátíð fyrir ungmenni gekk eins og í sögu Ferðamaður neitaði að borga reikninginn og lét öllum illum látum Stungumanni í Bankastrætismálinu aftur stungið í steininn Sjö ára hlaupari kemur hópnum yfir línuna í sjötta maraþoninu á morgun Skoða að flýta aðgerðum í húsnæðismálum til að ná tökum á verðbólgunni „Versti tíminn, allra versti tíminn“ Gamall þristur strand vegna skorts á bensíni Hátt í tveggja tíma veðmálaauglýsing í boði Rúv Hraðbankinn ófundinn, hungursneyð og skólar hefjast Farþegar látnir sofa á gólfinu á hóteli í Keflavík Grunaður hraðbankaþjófur í gæslu eftir allt saman Þurfa að bíða lengur eftir að komast í Sundhöllina Bíll konunnar sást á upptöku Þáttastjórnendum X-sins sagt upp Líta málið „mjög alvarlegum augum“ Hella áfenginu niður og hringja í foreldra Tuttugu milljónir í bankanum og kona í gæsluvarðhaldi Rigning og rok í methlaupi Sleppt úr gæsluvarðhaldi en málið enn til rannsóknar Hlaup hafið úr Hafrafellslóni Hungursneyð lýst yfir og forsætisráðherra segir alþjóðasamfélagið ráðalaust Aðstoðar allt að fimmtán ára gömul börn að hætta með bleyju Hungursneið á Gasa, strokulaxar og metþátttaka í Reykjavíkurmaraþoni Grjóthart nei hjá dúxinum í Yale Sjá meira