Efni í nýjan stjórnarsáttmála Stefán Jón Hafstein skrifar 17. desember 2024 12:01 Ríkisstjórn í landi sem vill láta taka mark á sér þarf að taka ábyrgð á umhverfismálum. Þetta er svo augljóst að ekki þarf að kynna fyrir þeim flokkum sem nú undirbúa sáttmála um stjórn landsins. Það er líka fullkomlega ljóst að við núverandi aðstæður þarf að líta til margra átta og taka á óþörfum búksorgum vellystingasamfélagsins, svo sem að koma upp bráðamótttöku fyrir eitt ríkasta land í heimi og breyta því að þúsundir barna teljist undir fátæktarmörkum. Hafa má á því fullan skilning að ný ríkisstjórn verði ekki búin að bjarga heiminum eins og hann er á þorranum. En með hækkandi sól verðum við að hafa plan. PLAN með hástöfum. Það eru einungis fimm ár í að tímabili Heimsmarkmiðanna ljúki og fimm ár í að Ísland þurfi að standa skil á samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda svo um munar. Næsta kjörtímabil skilgreinir okkur sem þjóð á meðal þjóða sem virðir Móður náttúru. Fyrirheit um stóra PLANIÐ þurfa að birtast í nýjum stjórnarsáttmála. Sem betur fer hefur ný ríkisstjórn sem hugsanlega af verður góðan stuðning náttúruvina og umhverfisverndarsinna sem eru tilbúnir að veita alla þá aðstoð sem að gagni má koma. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Meginþættir í stóra PLANINU fyrir Móður náttúru Á dögunum birtu mörg samtök náttúruvina tilllögur um efnisatriði í nýjan stjórnarsáttamála. Þau eru í megindráttum svona: - Ný ríkisstjórnþarf að taka alvarlega brýningu frá Loftslagsráði og setja bráðnauðsynleg verkefni til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda í forgang. Ábatinn verður umtalsverður fyrir samfélagið. Markmiðin verða vera magnbundin og tímasett sem fyrst svo standaa megi við samninga um samdrátt í losun fyrir 2030. -Skuldbindingar um verndun líffræðilegrar fjölbreytni sem Ísland hefur undirgengist kalla á stefnu í málaflokknum. Banna má með lögum strax á næsta þingi að ræsa fram mýrlendi með skurðum, en stutt við endurheimt votlendis svo dæmi sé tekið um borðleggjandi verkefni. Skógrækt verði sett eðlileg mörk vegna náttúrlegra vistkerfa og engin ástæða til að líða ,,grænþvott” í þágu umdeilanlegrar kolefnisbindingar sem kemur bara óorði á náttúruvernd. -Stefna Íslands um verndun hafsins fagnar nú 20 ára afmæli og þarf að uppfæra.Þingsályktunartillaga um það mál var flutt nýlega og studd af þingmönnum Flokks fólksins, Samfylkingar og Viðreisnar. Því verður rakið fyrir þessa flokka að ljúka stefnumótun um málefni hafsins, bæði innan eigin efnahagslögsögu og á alþjóðavettvangi. Móta ætti stefnu um verndun hafsvæða og fylgja eftir tillögum stýrihóps um verndun hafsins. Er ekki bara best að vernda hvali með með nýjum lögum um dýravelferð? -Íslandi ætti aðbanna svartolíu innan 12 mílna landhelgi og tryggja að skemmtiferðaskip sem hingað koma notist við hreinsibúnað sem kemur í veg fyrir stórfellda mengun. -Ekki verði ráðist í frekari útþenslu sjókvíaeldis fyrr en tekið hefur verið á öllum umhverfisverndarsjónarmiðum með vistkerfisnálgun og varúðarreglu náttúruverndar að leiðarljósi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar og er brýnt. Þetta á heima í stjórnarsáttmála og er lífsnauðsyn til verndar villta laxastofninum á Íslandi. Norður-Atlandshafslaxinn er á válista og ábyrgðin er okkar. -Þjóðgarðar á miðhálendinu og á Vestfjörðum ættu að komast aftur á dagskrá enda skynsamleg nýting náttúru landsins. -Forgangsraða ætti orku í þágu orkuskipta. Það hefur ekki verið gert þótt orkuvinnsla hafi aukist töluvert á undanförnum árum. Móta þarf stefnu um vindorku inni í heildarorkuáætlun. Tryggja þarf hagsmuni heimila og almenns atvinnulífs til að koma í veg fyrir að uppboðsmarkaður á orku stórhækki verð til almennings. Aðgerðir í loftslagsmálum kalla á að gætt sé að félagslegu réttlæti og að ábata af aðgerðum sem og íþyngjandi kvöðum sé réttlátlega skipt. -Er góð reynsla af því að hafa umhverfis- orku og auðlindamál í einu ráðuneyti? Hér er bent á að frjáls félagasamtök hvetja til þess að sérstakt ráðuneyti umhverfisins sem hafi það hlutverk að vernda loftslag og náttúru verði stofnað. -Umhverfis- og auðlindamál eru risastórt samfélagslegt verkefni en ekki bara tæknilegt úrlausnaratriði. Lögbinda ætti samráð við frjáls félagasamtök líkt og kveðið er á um í evrópskri löggjöf um loftslagsmál til að tryggja víðtækt samráð og gagnsæi við mótun loftslagsmarkmiða, þar með talið verndun landsvæða og líffræðilegrar fjölbreytni. Ný ríkisstjórn gæti náð miklum ábata í þessum efnum með því að nýta sér samtakamátt fjöldans. Mannauður og þekking er mikil í þeim félagasamtökum sem vilja stuðla að framförum í umhverfismálum. Hér er bent á að samtök umhverfisverndarsinna og náttúruvinir hafa heitið nýrri ríkisstjórn stuðningi við brýn verkefni. Yfirlýsing þess efnis var birt fyrir hönd Ungra umhverfissinna, Náttúruverndarsamtaka Íslands, Landverndar, Fuglaverndar og Aldins, samtaka eldri aðgerðarsinna. Nú er tækifæri til að breyta svo um munar. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Höfundur er félagi í Aldin, samtökum eldri umhverfisverndarsinna og höfundur bókarinnar Heimurinn eins og hann er. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Stefán Jón Hafstein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Ósnertanlegir eineltisseggir og óhæfir starfsmenn Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Þegar ég fékk séns Heiða Ingimarsdóttir Skoðun Opinber skýring til Sigurjóns Þórðarsonar Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Ekkert kerfi lifir af pólitískan geðþótta Guðrún Hafsteinsdóttir Skoðun Að vera hvítur og kristinn Guðbrandur Einarsson Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson Skoðun Skoðun Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Setjum kraft í íslenskukennslu fullorðinna Anna Linda Sigurðardóttir skrifar Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir skrifar Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar Skoðun RÚV - ljósritunarstofa ríkisins? Birgir Finnsson skrifar Skoðun Að vera hvítur og kristinn Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta í heimabyggð – loksins orðin að veruleika Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Komum heil heim eftir hvítasunnuhelgina Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Leiðin til Parísar (bókstaflega) Ólafur St. Arnarsson skrifar Skoðun Ósnertanlegir eineltisseggir og óhæfir starfsmenn Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Opinber skýring til Sigurjóns Þórðarsonar Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert kerfi lifir af pólitískan geðþótta Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar Skoðun Hoppað yfir girðingarnar Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Þegar ég fékk séns Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Verður greinilega að vera Ísrael Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Snjallasta stefnubreyting Samfylkingarinnar Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Þegar samfélagið þagnar Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Stjórnleysi í íslenskri dýravernd Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Olíumjólk Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson skrifar Skoðun Pólitískur gúmmítékki Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson skrifar Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson skrifar Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson skrifar Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir skrifar Sjá meira
Ríkisstjórn í landi sem vill láta taka mark á sér þarf að taka ábyrgð á umhverfismálum. Þetta er svo augljóst að ekki þarf að kynna fyrir þeim flokkum sem nú undirbúa sáttmála um stjórn landsins. Það er líka fullkomlega ljóst að við núverandi aðstæður þarf að líta til margra átta og taka á óþörfum búksorgum vellystingasamfélagsins, svo sem að koma upp bráðamótttöku fyrir eitt ríkasta land í heimi og breyta því að þúsundir barna teljist undir fátæktarmörkum. Hafa má á því fullan skilning að ný ríkisstjórn verði ekki búin að bjarga heiminum eins og hann er á þorranum. En með hækkandi sól verðum við að hafa plan. PLAN með hástöfum. Það eru einungis fimm ár í að tímabili Heimsmarkmiðanna ljúki og fimm ár í að Ísland þurfi að standa skil á samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda svo um munar. Næsta kjörtímabil skilgreinir okkur sem þjóð á meðal þjóða sem virðir Móður náttúru. Fyrirheit um stóra PLANIÐ þurfa að birtast í nýjum stjórnarsáttmála. Sem betur fer hefur ný ríkisstjórn sem hugsanlega af verður góðan stuðning náttúruvina og umhverfisverndarsinna sem eru tilbúnir að veita alla þá aðstoð sem að gagni má koma. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Meginþættir í stóra PLANINU fyrir Móður náttúru Á dögunum birtu mörg samtök náttúruvina tilllögur um efnisatriði í nýjan stjórnarsáttamála. Þau eru í megindráttum svona: - Ný ríkisstjórnþarf að taka alvarlega brýningu frá Loftslagsráði og setja bráðnauðsynleg verkefni til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda í forgang. Ábatinn verður umtalsverður fyrir samfélagið. Markmiðin verða vera magnbundin og tímasett sem fyrst svo standaa megi við samninga um samdrátt í losun fyrir 2030. -Skuldbindingar um verndun líffræðilegrar fjölbreytni sem Ísland hefur undirgengist kalla á stefnu í málaflokknum. Banna má með lögum strax á næsta þingi að ræsa fram mýrlendi með skurðum, en stutt við endurheimt votlendis svo dæmi sé tekið um borðleggjandi verkefni. Skógrækt verði sett eðlileg mörk vegna náttúrlegra vistkerfa og engin ástæða til að líða ,,grænþvott” í þágu umdeilanlegrar kolefnisbindingar sem kemur bara óorði á náttúruvernd. -Stefna Íslands um verndun hafsins fagnar nú 20 ára afmæli og þarf að uppfæra.Þingsályktunartillaga um það mál var flutt nýlega og studd af þingmönnum Flokks fólksins, Samfylkingar og Viðreisnar. Því verður rakið fyrir þessa flokka að ljúka stefnumótun um málefni hafsins, bæði innan eigin efnahagslögsögu og á alþjóðavettvangi. Móta ætti stefnu um verndun hafsvæða og fylgja eftir tillögum stýrihóps um verndun hafsins. Er ekki bara best að vernda hvali með með nýjum lögum um dýravelferð? -Íslandi ætti aðbanna svartolíu innan 12 mílna landhelgi og tryggja að skemmtiferðaskip sem hingað koma notist við hreinsibúnað sem kemur í veg fyrir stórfellda mengun. -Ekki verði ráðist í frekari útþenslu sjókvíaeldis fyrr en tekið hefur verið á öllum umhverfisverndarsjónarmiðum með vistkerfisnálgun og varúðarreglu náttúruverndar að leiðarljósi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar og er brýnt. Þetta á heima í stjórnarsáttmála og er lífsnauðsyn til verndar villta laxastofninum á Íslandi. Norður-Atlandshafslaxinn er á válista og ábyrgðin er okkar. -Þjóðgarðar á miðhálendinu og á Vestfjörðum ættu að komast aftur á dagskrá enda skynsamleg nýting náttúru landsins. -Forgangsraða ætti orku í þágu orkuskipta. Það hefur ekki verið gert þótt orkuvinnsla hafi aukist töluvert á undanförnum árum. Móta þarf stefnu um vindorku inni í heildarorkuáætlun. Tryggja þarf hagsmuni heimila og almenns atvinnulífs til að koma í veg fyrir að uppboðsmarkaður á orku stórhækki verð til almennings. Aðgerðir í loftslagsmálum kalla á að gætt sé að félagslegu réttlæti og að ábata af aðgerðum sem og íþyngjandi kvöðum sé réttlátlega skipt. -Er góð reynsla af því að hafa umhverfis- orku og auðlindamál í einu ráðuneyti? Hér er bent á að frjáls félagasamtök hvetja til þess að sérstakt ráðuneyti umhverfisins sem hafi það hlutverk að vernda loftslag og náttúru verði stofnað. -Umhverfis- og auðlindamál eru risastórt samfélagslegt verkefni en ekki bara tæknilegt úrlausnaratriði. Lögbinda ætti samráð við frjáls félagasamtök líkt og kveðið er á um í evrópskri löggjöf um loftslagsmál til að tryggja víðtækt samráð og gagnsæi við mótun loftslagsmarkmiða, þar með talið verndun landsvæða og líffræðilegrar fjölbreytni. Ný ríkisstjórn gæti náð miklum ábata í þessum efnum með því að nýta sér samtakamátt fjöldans. Mannauður og þekking er mikil í þeim félagasamtökum sem vilja stuðla að framförum í umhverfismálum. Hér er bent á að samtök umhverfisverndarsinna og náttúruvinir hafa heitið nýrri ríkisstjórn stuðningi við brýn verkefni. Yfirlýsing þess efnis var birt fyrir hönd Ungra umhverfissinna, Náttúruverndarsamtaka Íslands, Landverndar, Fuglaverndar og Aldins, samtaka eldri aðgerðarsinna. Nú er tækifæri til að breyta svo um munar. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Höfundur er félagi í Aldin, samtökum eldri umhverfisverndarsinna og höfundur bókarinnar Heimurinn eins og hann er.
Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson Skoðun
Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson Skoðun
Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar
Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar
Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar
Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson Skoðun
Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson Skoðun