Umbrotahrinunni sem hófst í október er því ekki lokið en frekar nýr kafli að hefjast. Auknar líkur eru á nýju kvikuhlaupi. Nýjust gögn benda jafnframt til þess að innflæði í kvikuganginn sem myndaðist þann 10. nóvember hafi líklega stöðvast. Kvikugangurinn myndaðist undir Grindavík þegar þegar kvika hljóp úr kvikuinnskotinu við Svartsengi. Þetta kemur fram í nýrri tilkynningu frá Veðurstofunni.
Fram kemur í tilkynningunni að ekki sé hægt að fullyrða hvenær verði af öðru kvikuhlaupi. Óvissan um tímasetningu sé mjög mikil. Kvikuhlaup gæti orðið á næstu dögum eða eftir nokkra mánuði.
„Þegar horft er almennt til umbrotahrina með endurteknum kvikuhlaupum, þá má þó reikna með að næsta kvikuhlaup frá Svartsengi verði minna að umfangi en það sem varð 10. nóvember. Hætta getur þó myndast á umbrotasvæðinu í tengslum við næsta kvikuhlaup. Reikna þarf með að kvikuhlaup geti staðið yfir í nokkrar klukkustundir eða daga með aukinni hættu vegna skjálftavirkni og aflögunar á því tímabili,“ segir í tilkynningunni.
Nokkurra klukkustunda aðdragandi
Upphafsmerki nýs kvikuhlaups eru skyndileg aukning í skjálftavirkni og skörp breyting í aflögun. Þau merki koma til með að sjást á mælitækjum nokkrum klukkustundum áður en kvikuhlaupið er líklegt til að skapa hættu í Svartsengi eða Grindavík.
Ef til kvikuhlaups kemur gerir Veðurstofan almannavörnum strax viðvart sem virkja um leið sínar viðbragðsáætlanir. Komi til kvikuhlaups eykst aftur hættan á eldgosi. Eins og kemur fram hér að ofan er líklegast að kvika hlaupi aftur frá Svartsengi og yfir í kvikuganginn sem myndaðist í gegnum Sundhnjúksgíga 10. nóvember og því er það líklegasti upptakastaður eldgoss.
Veðurstofan heldur áfram að vakta svæðið og fylgist grannt með merkjum um mögulegt kvikuhlaup sem og öðrum breytingum sem gætu valdið frekari hættu á umbrotasvæðinu við Svartsengi og í og við Grindavík.
Umbrotin lík Kröflueldum
Síðustu tvo sólarhringi hafa um það bil 200 til 300 jarðskjálftar mælst nærri kvikuganginum. Það sem af er degi í dag hafa um hundrað jarðskjálftar, sá stærsti 2,0 að stærð, mælst á svæðinu. Meirihluti skjálftavirkninnar er áfram um miðbik kvikugangsins á um þriggja til fjögurra kílómetra dýpi.
„Mikið sig við Svartsengi veldur því að spenna í jarðskorpunni þar hefur breyst. Þar til fyrra spennustigi verður náð má búast við óverulegri skjálftavirkni á svæðinu,“ segir í tilkynningu Veðurstofunnar.
Þrátt fyrir að dregið hafi úr skjálftavirkni síðustu vikur má búast við frekari umbrotahrinum á Reykjanesskaganum. Dæmi um slíkar umbrotahrinur má sjá í Kröflueldum sem hófust 1975. Á tíu ára tímabili urðu þar tuttugu kvikuhlaup. Níu þeirra enduðu með eldgosi. Í Kröflueldum fóru kvikuhlaupin öll inn í sama kvikugang og voru mismikil að umfangi. Sambærilega endurtekningu má einnig sjá í virkninni í kringum Fagradalsfjall.
Líkanreikningar út frá nýjustu gögnum benda til þess að rúmmál kviku sem nú hefur safnast fyrir undir Svartsengi sé talsvert minna en rúmmálið var rétt fyrir kvikuhlaupið 10. nóvember.
Ef horft er til kvikusöfnunar og kvikuhlaupa í Kröflueldum sést að magn kviku sem safnaðist í Kröfluöskjuna var mest fyrir fyrsta kvikuhlaupið. Minna magn hafði svo safnast fyrir í öskjunni áður en næstu kvikuhlaup fóru af stað.
Reikna má með að svipuð þróun verði í tengslum við kvikusöfnun undir Svartsengi og að minna magn kviku þurfi að safnast fyrir til að koma af stað næsta kvikuhlaupi inn í kvikuganginn sem liggur undir Grindavík. Líkur eru á að það mælist hægt vaxandi skjálftavirkni áður en nýtt kvikuhlaup fer af stað, sem eru þá merki um aukinn þrýsting undir Svartsengi.