Stundin runnin upp til að berjast fyrir móðurmálinu Oddur Ævar Gunnarsson skrifar 17. ágúst 2023 11:16 Bubbi Morthens hefur miklar áhyggjur af stöðu tungumálsins. Vísir/Vilhelm Bubbi Morthens segir Íslendinga vera komna á þann stað að þeir þurfi að spyrja sig hvort þeir vilji tala íslensku áfram, tungumálið sé að verða hornreka í orðsins fyllstu merkingu. Hann segir stundina hafa runnið upp þar sem berjast þurfi fyrir móðurmálinu. Bubbi lýsir skoðunum sínum í aðsendri grein í Morgunblaðinu. Hann segir Ísland ekki vera lengur það sem það var þegar hann var ungur. Nú sé varla til sá blettur þar sem ekki megi sjá fótspor og rusl. Höfuðborgin Reykjavík sé þakin skiltum á ensku. „Allir veitingastaðir eru með ensku sem fyrsta mál, matseðlar þar með taldir, og það sem meira er: það talar enginn íslensku á þessum stöðum – sumir segja vegna þess að Íslendingar fáist ekki í störfin. Og dropinn holar steininn. Íslenskan sem tungumál er að verða hornreka í orðsins fyllstu merkingu.“ Telur okkur í auga stormsins Bubbi segir að það megi vera að ráðafólki þjóðarinnar finnist þetta léttvægt og taki fagnandi bréfum skrifuðum á ensku frá Samtökum atvinnulífsins sem vilji undanþágu fyrir skipafélagið Eimskip. „En þá er það vegna þess að við erum í auga stormsins þar sem lognið er. En fyrir utan geisar fárviðri – fellibylur. Og hann hefur nafn og hann heitir Enska. Fellibylurinn Enska fer yfir landið og rífur tungumálið okkar upp með rótum úr jarðvegi sínum.“ Bubbi segist hafa hugsað um lögin sín um daginn. Blindsker, Rómeó og Júlíu, Afgan, Gott að elska, Fjöllin hafa vakað, Synetu og Regnbogans stræti svo einhver séu nefnd. Öll hafi þau verið samin á íslensku og fyrir fólkið sem talar og skilur málið. „Íslenskan er kjarninn í list minni, hjartað í lögunum. Ég hef verið hæddur og smættaður fyrir það að ég væri skrifblindur, ekki skrifandi á íslensku. Hér áður fyrr töldu menntamenn mig jafnvel ógna tungumálinu. Þó er það svo að íslenskan mín er auðskilin og lögin mín hafa ratað í hjarta þjóðarinnar vegna þess að þau eru sungin á íslensku.“ „Viljum við tala íslensku?“ „Við erum komin á þann stað að við verðum að spyrja okkur öll sem hér búum: Viljum við tala íslensku? Viljum við lesa íslensku? Viljum við syngja íslensku lögin okkar með öllum orðunum sem við skiljum með hjartanu og sálinni?“ Sé svarið já segir Bubbi að ekki sé lengur hægt að sitja hjá. Rísa verði upp, sú stund sé runnin upp að berjast fyrir móðurmálinu. Bubbi segir um enga dramatík að ræða, heldur staðreynd. „Ríkisstjórn Íslands, þingmenn lands og þjóðar, listamenn, landsmenn, allir, hvar sem við erum stödd: Stöndum í lappirnar. Ferðaiðnaðurinn allur, takið ykkur tak. Að græða er eitt, hernaður gegn tungumálinu er annað og alvarlegra en svo að þögnin fái að ríkja bara vegna þess að einhverjir eru að græða.“ Án tungumálsins sé Ísland bara klettur norður í Dumbshafi með fallega náttúru. Ekki þjóð í eigin landi. „Ég fullyrði að það er sérstök nautn, sem erfitt er að útskýra, að syngja á íslensku. Að lesa Hallgrím Helgason á íslensku er annað en að lesa hann á dönsku. Sama má segja um Jón Kalman eða Gerði Kristnýju og ljóðin hennar. Eða Þórarin Eldjárn, sem hefur ort þannig að málið okkar verður tært sem lækur, og Jónas eða Einar Ben. og öll þau sem hafa rutt brautina.“ Allir velkomnir Bubbi segir alla velkomna hingað. Fólkið sem vilji koma auðgi landið okkar og menningu en mikilvægt sé að hjálpa þeim með því að kenna þeim málið okkar. „Íslenskan er límið sem bindur okkur öll saman, móðir okkar, faðir okkar, í raun okkar æðri máttur. Á íslensku má alltaf finna svar sagði skáldið og við verðum ekki seinna en núna að finna svarið við hernaðinum gegn móðurmálinu. Fjöregginu okkar. Við verðum öll sem eitt að stíga fast niður og rísa upp til varna.“ Íslensk tunga Ferðamennska á Íslandi Mest lesið Margrét Löf dæmd í 16 ára fangelsi Innlent Dóra Björt til liðs við Samfylkinguna Innlent Þau eru tilnefnd sem maður ársins Innlent Píratar bjóða ekki fram í vor og Sigurbjörg Erla hættir Innlent „Óásættanlegt“ að taka borgarfulltrúa af gestalistanum Innlent Bein útsending: Boða óvænt til blaðamannafundar í Ráðhúsinu Innlent Brestir í MAGA-múrnum Erlent Hafi hnakkrifist í teiti hjá Conan stuttu fyrir morðið Erlent „Hæstvirtur yfirlætisráðherra, nei fyrirgefðu, hæstvirtur forsætisráðherra“ Innlent Hækka hitann í Breiðholtslaug Innlent Fleiri fréttir Ekki dómarans eins að meta hvort umskurn væri hættuleg Theodóra ætlar ekki fram aftur fyrir Viðreisn „Hæstvirtur yfirlætisráðherra, nei fyrirgefðu, hæstvirtur forsætisráðherra“ Lesstofu Borgarskjalasafnsins lokað Margrét Löf dæmd í 16 ára fangelsi „Óásættanlegt“ að taka borgarfulltrúa af gestalistanum Það hafi víst verið haft samráð við sjávarútveginn Píratar bjóða ekki fram í vor og Sigurbjörg Erla hættir „Við vitum að áföllin munu koma“ Alexandra sækist eftir oddvitasætinu Pírati skiptir um skútu og makrílsamningur fellur í grýttan jarðveg Dóra Björt til liðs við Samfylkinguna Æfur vegna samnings um makríl: „Skiljum vini okkar Grænlendinga eftir á köldum klaka“ Engin breyting á trúfélagsskráningu landsmanna Bein útsending: Boða óvænt til blaðamannafundar í Ráðhúsinu Hækka hitann í Breiðholtslaug Meðalbílaleigubíllinn verði fyrir mestum áhrifum Óvíst hvort Guðmundur Ingi snúi aftur í ráðuneytið Fjölgun landsmanna það eina sem hafi komið í veg fyrir tekjufall Rúv Umferðarslys á Breiðholtsbraut Orð gegn orði um samskipti innan almannavarnarnefndar Skýrslan ekki til neins ef ekki verði brugðist við Faðir sem missti þrjú börn í Súðavík tjáir sig um uppgjör rannsóknarnefndar Bíll bilaði og Hvalfjarðargöngum lokað um stund Kanna áhuga á mögulegu framboði Guðlaugs í borginni Vistunin sé kerfisbundið brot á mannréttindum Hvorki álit né vangaveltur um ábyrgð einstaklinga í skýrslunni Þau eru tilnefnd sem maður ársins Lögðu hald á sautján skotvopn og skotfæri um helgina Stór mál standa enn út af Sjá meira
Bubbi lýsir skoðunum sínum í aðsendri grein í Morgunblaðinu. Hann segir Ísland ekki vera lengur það sem það var þegar hann var ungur. Nú sé varla til sá blettur þar sem ekki megi sjá fótspor og rusl. Höfuðborgin Reykjavík sé þakin skiltum á ensku. „Allir veitingastaðir eru með ensku sem fyrsta mál, matseðlar þar með taldir, og það sem meira er: það talar enginn íslensku á þessum stöðum – sumir segja vegna þess að Íslendingar fáist ekki í störfin. Og dropinn holar steininn. Íslenskan sem tungumál er að verða hornreka í orðsins fyllstu merkingu.“ Telur okkur í auga stormsins Bubbi segir að það megi vera að ráðafólki þjóðarinnar finnist þetta léttvægt og taki fagnandi bréfum skrifuðum á ensku frá Samtökum atvinnulífsins sem vilji undanþágu fyrir skipafélagið Eimskip. „En þá er það vegna þess að við erum í auga stormsins þar sem lognið er. En fyrir utan geisar fárviðri – fellibylur. Og hann hefur nafn og hann heitir Enska. Fellibylurinn Enska fer yfir landið og rífur tungumálið okkar upp með rótum úr jarðvegi sínum.“ Bubbi segist hafa hugsað um lögin sín um daginn. Blindsker, Rómeó og Júlíu, Afgan, Gott að elska, Fjöllin hafa vakað, Synetu og Regnbogans stræti svo einhver séu nefnd. Öll hafi þau verið samin á íslensku og fyrir fólkið sem talar og skilur málið. „Íslenskan er kjarninn í list minni, hjartað í lögunum. Ég hef verið hæddur og smættaður fyrir það að ég væri skrifblindur, ekki skrifandi á íslensku. Hér áður fyrr töldu menntamenn mig jafnvel ógna tungumálinu. Þó er það svo að íslenskan mín er auðskilin og lögin mín hafa ratað í hjarta þjóðarinnar vegna þess að þau eru sungin á íslensku.“ „Viljum við tala íslensku?“ „Við erum komin á þann stað að við verðum að spyrja okkur öll sem hér búum: Viljum við tala íslensku? Viljum við lesa íslensku? Viljum við syngja íslensku lögin okkar með öllum orðunum sem við skiljum með hjartanu og sálinni?“ Sé svarið já segir Bubbi að ekki sé lengur hægt að sitja hjá. Rísa verði upp, sú stund sé runnin upp að berjast fyrir móðurmálinu. Bubbi segir um enga dramatík að ræða, heldur staðreynd. „Ríkisstjórn Íslands, þingmenn lands og þjóðar, listamenn, landsmenn, allir, hvar sem við erum stödd: Stöndum í lappirnar. Ferðaiðnaðurinn allur, takið ykkur tak. Að græða er eitt, hernaður gegn tungumálinu er annað og alvarlegra en svo að þögnin fái að ríkja bara vegna þess að einhverjir eru að græða.“ Án tungumálsins sé Ísland bara klettur norður í Dumbshafi með fallega náttúru. Ekki þjóð í eigin landi. „Ég fullyrði að það er sérstök nautn, sem erfitt er að útskýra, að syngja á íslensku. Að lesa Hallgrím Helgason á íslensku er annað en að lesa hann á dönsku. Sama má segja um Jón Kalman eða Gerði Kristnýju og ljóðin hennar. Eða Þórarin Eldjárn, sem hefur ort þannig að málið okkar verður tært sem lækur, og Jónas eða Einar Ben. og öll þau sem hafa rutt brautina.“ Allir velkomnir Bubbi segir alla velkomna hingað. Fólkið sem vilji koma auðgi landið okkar og menningu en mikilvægt sé að hjálpa þeim með því að kenna þeim málið okkar. „Íslenskan er límið sem bindur okkur öll saman, móðir okkar, faðir okkar, í raun okkar æðri máttur. Á íslensku má alltaf finna svar sagði skáldið og við verðum ekki seinna en núna að finna svarið við hernaðinum gegn móðurmálinu. Fjöregginu okkar. Við verðum öll sem eitt að stíga fast niður og rísa upp til varna.“
Íslensk tunga Ferðamennska á Íslandi Mest lesið Margrét Löf dæmd í 16 ára fangelsi Innlent Dóra Björt til liðs við Samfylkinguna Innlent Þau eru tilnefnd sem maður ársins Innlent Píratar bjóða ekki fram í vor og Sigurbjörg Erla hættir Innlent „Óásættanlegt“ að taka borgarfulltrúa af gestalistanum Innlent Bein útsending: Boða óvænt til blaðamannafundar í Ráðhúsinu Innlent Brestir í MAGA-múrnum Erlent Hafi hnakkrifist í teiti hjá Conan stuttu fyrir morðið Erlent „Hæstvirtur yfirlætisráðherra, nei fyrirgefðu, hæstvirtur forsætisráðherra“ Innlent Hækka hitann í Breiðholtslaug Innlent Fleiri fréttir Ekki dómarans eins að meta hvort umskurn væri hættuleg Theodóra ætlar ekki fram aftur fyrir Viðreisn „Hæstvirtur yfirlætisráðherra, nei fyrirgefðu, hæstvirtur forsætisráðherra“ Lesstofu Borgarskjalasafnsins lokað Margrét Löf dæmd í 16 ára fangelsi „Óásættanlegt“ að taka borgarfulltrúa af gestalistanum Það hafi víst verið haft samráð við sjávarútveginn Píratar bjóða ekki fram í vor og Sigurbjörg Erla hættir „Við vitum að áföllin munu koma“ Alexandra sækist eftir oddvitasætinu Pírati skiptir um skútu og makrílsamningur fellur í grýttan jarðveg Dóra Björt til liðs við Samfylkinguna Æfur vegna samnings um makríl: „Skiljum vini okkar Grænlendinga eftir á köldum klaka“ Engin breyting á trúfélagsskráningu landsmanna Bein útsending: Boða óvænt til blaðamannafundar í Ráðhúsinu Hækka hitann í Breiðholtslaug Meðalbílaleigubíllinn verði fyrir mestum áhrifum Óvíst hvort Guðmundur Ingi snúi aftur í ráðuneytið Fjölgun landsmanna það eina sem hafi komið í veg fyrir tekjufall Rúv Umferðarslys á Breiðholtsbraut Orð gegn orði um samskipti innan almannavarnarnefndar Skýrslan ekki til neins ef ekki verði brugðist við Faðir sem missti þrjú börn í Súðavík tjáir sig um uppgjör rannsóknarnefndar Bíll bilaði og Hvalfjarðargöngum lokað um stund Kanna áhuga á mögulegu framboði Guðlaugs í borginni Vistunin sé kerfisbundið brot á mannréttindum Hvorki álit né vangaveltur um ábyrgð einstaklinga í skýrslunni Þau eru tilnefnd sem maður ársins Lögðu hald á sautján skotvopn og skotfæri um helgina Stór mál standa enn út af Sjá meira