Stefnumótun matvælaráðuneytisins byggir á kjaftasögum Sigurjón Þórðarson skrifar 17. febrúar 2023 12:17 Stefnumótun Svandísar Svavarsdóttur, ráðherra Vg, undir því kaldhæðnislega slagorði „Auðlindin okkar“ verður í framtíðinni líklega notuð sem kennslubókardæmi í háskólum, í opinberri stjórnsýslu, um stefnumótun stjórnvalda í þágu almennings sem getur snúist upp í andhverfu sína þegar fram líða stundir. Yfirlýst markmið starfsins var að koma með tillögur um breytingar á stjórn fiskveiða með það að markmiði að þjóðin yrði sáttari við kvótakerfið sem sært hefur réttlætiskennd þjóðarinnar. Einn helsti fyrirliðinn í starfi Auðlindarinnar okkar, fyrrum forstjóra HB Granda, hefur reynt að toga og teygja þetta einfalda og skýra markmið með einhverju orðasalati um að það sé afar óljóst hvert markmið starfsins ætti að vera. Þessi leikaraskapur gaf til kynna að starfið yrði ekki upp á marga fiska fyrir eiganda auðlindarinnar, þ.e. þjóðina. Engu að síður kemur áhugasömum í opna skjöldu á hve veikum grunni bráðabirgðatillögur Auðlindarinnar okkar byggja og að þær séu án alls rökstuðnings. Öll framsetning tillagnanna minnir á auglýsingabækling þar sem boðskapurinn er að lesandinn kaupi núverandi kerfi, þar sem heldur er hert á óréttlætinu gagnvart þjóðinni. Stór hluti af 60 bráðabirgðatillögunum nefndastarfsins byggir á hreinum kjaftasögum sem er búið að lepja í nefndarmenn Auðlindarinnar okkar sem ekki er nokkur leið að rökstyðja. Mikið púður fer í að sverta þann afla sem er eftirsóknarverðastur á fiskmörkuðum, þ.e. frá dagróðrabátum, og gefið í skyn að hann sé verri en fiskur veiddur af togurum. Eru íslensk sjávarútvegsfyrirtæki í samkeppni? Aðrar tillögur eiga uppruna sinn í áróðri frá SFS, sem nefndarmenn hafa ekki haft fyrir að kanna nánar. Í skýrslunni er endurtekin sú mantra að íslenskur sjávarútvegur eigi í gríðarlega mikilli samkeppni við erlendan sjávarútveg og megi ráða að íslensk sjávarútvegsfyrirtæki séu að tækla það með því að vera þau bestu í heimi. Allir vita að íslensk sjávarútvegsfyrirtæki – kvótaþegar – eru ekki í neinni samkeppni á Íslandsmiðum og að íslenskur sjávarútvegur hefur hvorki staðið sig í markaðssetningu né því að viðhalda sérstöðu á alþjóðamörkuðum. Vörumerkið fiskur frá Íslandi var vel þekkt fyrir nokkrum áratugum. Ísland hefur dregist langt aftur úr Norðmönnum þegar kemur að markaðssetningu á fiski, sem er jafnan lykill að háu verði. Í bráðabirgðatillögum Auðlindarinnar okkar er sagt frá því berum orðum að íslenskur fiskur sé lítt þekktur á neytendamarkaði og að hann sé lítið brot af framboðinu á heimsvísu. Þessi niðurstaða verður ekki skilin öðruvísi en svo að íslenskur fiskur sé vara á hrávörumarkaði. Íslenskur fiskur er því hvorki ráðandi né með sérstöðu á markaði heldur þiggur það verð sem markaðurinn gefur. Það að halda því fram að íslenskur fiskur sé í gríðarlegri alþjóðlegri samkeppni er eins og að halda því fram að norsk olíuframleiðsla sé í mikilli samkeppni við breska olíuframleiðslu á hrávörumörkuðum. Staðreyndin er að allur olíuiðnaður lýtur sömu lögmálum á uppboðsmörkuðum olíu. Ekki er að sjá á niðurstöðum í ársreikningum íslenskra stórútgerða sem hafa einokun á nýtingu fiskimiðanna umfram aðra landsmenn að hin meinta „samkeppni“ erlendra aðila hafi skaðað rekstur fyrirtækjanna. Síður en svo, enda er hér um innantóman frasa að ræða sem ekki verður efnismeiri við sífellda endurtekningu. Hvergi er að finna umfjöllun um rannsóknarvinnu starfshópa Auðlindarinnar okkar sem gefi til kynna að íslensk sjávarútvegsfyrirtæki skili svipuðu eða hærra skilaverði á afurðum til Íslands en norsk fyrirtæki skila til Noregs á sambærilegum mörkuðum. Ástæðan fyrir skorti á umfjöllun getur varla verið önnur en sú að við stöndum Norðmönnum langt að baki. Engar tillögur um nýliðun eða heiðarlega viðskiptahætti! Það sætir mikilli furðu í vinnu Auðlindarinnar okkar að ekki séu skoðaðir þættir sem tryggja frjálsa samkeppni, nýliðun og heiðarlega viðskiptahætti. Skortur á samkeppni sem leitt hefur af sér ofsagróða er farinn að hafa óeðlileg áhrif á íslenskt viðskiptaumhverfi. Ýmsar tillögur nefndarinnar ganga frekar út á að koma í veg fyrir þá litlu nýliðun sem á sér stað í strandveiðikerfinu og gera lítið úr eða fjalla ekki um þá forgjöf sem þeir stóru fá umfram þá smáu í kerfinu. Má þar benda á þrefaldar vigtarreglur, tvöfalda verðlagningu á fiski og einfaldara eftirlit fyrir stórútgerðina. Svarið við spurningunni um hvort íslensk sjávarútvegsfyrirtæki séu í mikilli samkeppni við erlend er augljóslega nei. Engin gögn eða úttektir sýna heldur fram á að íslensk sjávarútvegsfyrirtæki séu að gera betur en norsk svo nærtækt dæmi sé tekið. Við þurfum ekki svona kjaftasögur, heldur staðreyndir og svo bitastæðar tillögur. Höfundur er fyrrverandi alþingismaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Matvælaframleiðsla Sjávarútvegur Sigurjón Þórðarson Mest lesið Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson Skoðun Skoðun Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Sjá meira
Stefnumótun Svandísar Svavarsdóttur, ráðherra Vg, undir því kaldhæðnislega slagorði „Auðlindin okkar“ verður í framtíðinni líklega notuð sem kennslubókardæmi í háskólum, í opinberri stjórnsýslu, um stefnumótun stjórnvalda í þágu almennings sem getur snúist upp í andhverfu sína þegar fram líða stundir. Yfirlýst markmið starfsins var að koma með tillögur um breytingar á stjórn fiskveiða með það að markmiði að þjóðin yrði sáttari við kvótakerfið sem sært hefur réttlætiskennd þjóðarinnar. Einn helsti fyrirliðinn í starfi Auðlindarinnar okkar, fyrrum forstjóra HB Granda, hefur reynt að toga og teygja þetta einfalda og skýra markmið með einhverju orðasalati um að það sé afar óljóst hvert markmið starfsins ætti að vera. Þessi leikaraskapur gaf til kynna að starfið yrði ekki upp á marga fiska fyrir eiganda auðlindarinnar, þ.e. þjóðina. Engu að síður kemur áhugasömum í opna skjöldu á hve veikum grunni bráðabirgðatillögur Auðlindarinnar okkar byggja og að þær séu án alls rökstuðnings. Öll framsetning tillagnanna minnir á auglýsingabækling þar sem boðskapurinn er að lesandinn kaupi núverandi kerfi, þar sem heldur er hert á óréttlætinu gagnvart þjóðinni. Stór hluti af 60 bráðabirgðatillögunum nefndastarfsins byggir á hreinum kjaftasögum sem er búið að lepja í nefndarmenn Auðlindarinnar okkar sem ekki er nokkur leið að rökstyðja. Mikið púður fer í að sverta þann afla sem er eftirsóknarverðastur á fiskmörkuðum, þ.e. frá dagróðrabátum, og gefið í skyn að hann sé verri en fiskur veiddur af togurum. Eru íslensk sjávarútvegsfyrirtæki í samkeppni? Aðrar tillögur eiga uppruna sinn í áróðri frá SFS, sem nefndarmenn hafa ekki haft fyrir að kanna nánar. Í skýrslunni er endurtekin sú mantra að íslenskur sjávarútvegur eigi í gríðarlega mikilli samkeppni við erlendan sjávarútveg og megi ráða að íslensk sjávarútvegsfyrirtæki séu að tækla það með því að vera þau bestu í heimi. Allir vita að íslensk sjávarútvegsfyrirtæki – kvótaþegar – eru ekki í neinni samkeppni á Íslandsmiðum og að íslenskur sjávarútvegur hefur hvorki staðið sig í markaðssetningu né því að viðhalda sérstöðu á alþjóðamörkuðum. Vörumerkið fiskur frá Íslandi var vel þekkt fyrir nokkrum áratugum. Ísland hefur dregist langt aftur úr Norðmönnum þegar kemur að markaðssetningu á fiski, sem er jafnan lykill að háu verði. Í bráðabirgðatillögum Auðlindarinnar okkar er sagt frá því berum orðum að íslenskur fiskur sé lítt þekktur á neytendamarkaði og að hann sé lítið brot af framboðinu á heimsvísu. Þessi niðurstaða verður ekki skilin öðruvísi en svo að íslenskur fiskur sé vara á hrávörumarkaði. Íslenskur fiskur er því hvorki ráðandi né með sérstöðu á markaði heldur þiggur það verð sem markaðurinn gefur. Það að halda því fram að íslenskur fiskur sé í gríðarlegri alþjóðlegri samkeppni er eins og að halda því fram að norsk olíuframleiðsla sé í mikilli samkeppni við breska olíuframleiðslu á hrávörumörkuðum. Staðreyndin er að allur olíuiðnaður lýtur sömu lögmálum á uppboðsmörkuðum olíu. Ekki er að sjá á niðurstöðum í ársreikningum íslenskra stórútgerða sem hafa einokun á nýtingu fiskimiðanna umfram aðra landsmenn að hin meinta „samkeppni“ erlendra aðila hafi skaðað rekstur fyrirtækjanna. Síður en svo, enda er hér um innantóman frasa að ræða sem ekki verður efnismeiri við sífellda endurtekningu. Hvergi er að finna umfjöllun um rannsóknarvinnu starfshópa Auðlindarinnar okkar sem gefi til kynna að íslensk sjávarútvegsfyrirtæki skili svipuðu eða hærra skilaverði á afurðum til Íslands en norsk fyrirtæki skila til Noregs á sambærilegum mörkuðum. Ástæðan fyrir skorti á umfjöllun getur varla verið önnur en sú að við stöndum Norðmönnum langt að baki. Engar tillögur um nýliðun eða heiðarlega viðskiptahætti! Það sætir mikilli furðu í vinnu Auðlindarinnar okkar að ekki séu skoðaðir þættir sem tryggja frjálsa samkeppni, nýliðun og heiðarlega viðskiptahætti. Skortur á samkeppni sem leitt hefur af sér ofsagróða er farinn að hafa óeðlileg áhrif á íslenskt viðskiptaumhverfi. Ýmsar tillögur nefndarinnar ganga frekar út á að koma í veg fyrir þá litlu nýliðun sem á sér stað í strandveiðikerfinu og gera lítið úr eða fjalla ekki um þá forgjöf sem þeir stóru fá umfram þá smáu í kerfinu. Má þar benda á þrefaldar vigtarreglur, tvöfalda verðlagningu á fiski og einfaldara eftirlit fyrir stórútgerðina. Svarið við spurningunni um hvort íslensk sjávarútvegsfyrirtæki séu í mikilli samkeppni við erlend er augljóslega nei. Engin gögn eða úttektir sýna heldur fram á að íslensk sjávarútvegsfyrirtæki séu að gera betur en norsk svo nærtækt dæmi sé tekið. Við þurfum ekki svona kjaftasögur, heldur staðreyndir og svo bitastæðar tillögur. Höfundur er fyrrverandi alþingismaður.
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun