Meginvextir Seðlabankans eru nú komnir í sex prósent. Eftir snarpar vaxtalækkanir Seðlabankans frá mars 2019 fram í mars 2021 þegar þeir voru komnir niður í 0,75 prósent tóku vextirnir að hækka á ný í maí í fyrra. Þá hafði verðbólga hækkað úr 2,1 prósenti í 4,6 prósent.
Verðbólga náði síðan hámarki í október síðast liðnum þegar hún mældist rétt tæplega tíu prósent og í þessum mánuði mælist hún enn 9,4 prósent. Vaxtahækkanir Seðlabankans hafa því enn ekki náð að keyra niður verðbólguna síðustu átján mánuði.
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir vaxtahækkanirnar að undanförnu ekki vera að virka nógu vel á neyslu fólks því einkaneysla hafi aukist um 13 prósent á þessu ári.
„En það sem við sjáum hins vegar er að það er að hægja áhagkerfinu. Verðbólga virðist hafa náð hámarki, uppsveiflan hafi náð hámarki. Þetta sé að fara að hníga. Þetta er á réttri leið. En það eru ansi mikil umsvif í gangi enn þá.
Seðlabankinn gerir ráð fyrir að verðbólga verði að jafnaði 9,4 prósent á þessu ári og um sex prósent á því næsta sem er töluvert frá markmiði bankans um 2,5 prósenta verðbólgu. Það muni taka lengri tíma en áður var áætlað að ná markmiðinu.
Kjaraviðræður standa nú yfir og Seðlabankinn hefur ekki farið í grafgötur með að miklu máli skipti um hvað verði samið og ítrekar það nú. Ef verkalýðsfélögin ætli að sækja launahækkanir á pari við núverandi verðbólgu muni hún halda áfram að aukast. Tilgangur vaxtahækkana sé að ná verðbólgunni niður og vinna þannig með aðilum vinnumarkaðarins í að halda uppi kaupmætti og koma á stöðugleika.
„Það verður aðeins gert með þessum hætti, með því aðtakmarka neysluna í kerfinu. Takmarka hækkanir áfasteignamarkaði og í raun og veru reyna að ná einhverju jafnvægi. Þetta er bara sú staða sem við stöndum frammi fyrir. Við teljum okkur vera að búa í haginn fyrir næstu kjarasamninga með því að sýna fram á það með trúverðugum hætti að við ætlum að ná verðbólgu niður. Það þurfi ekki að semja um launahækkanir til að bæta upp fyrir hana,“ segir Ásgeir Jónsson.
