Sjálfráð eða svipt Lind Draumland skrifar 27. ágúst 2021 10:30 Einn af afkomendum mínum var greindur með alvarlegan geðsjúkdóm um sautján ára aldur. Það var mikið áfall en fjölskyldan sameinaðist og reyndi að gera allt það rétta, standa með læknum og stofnunum og meðtaka allt saman. Þegar að barnið okkar verður 18 ára þá er okkur sagt að til þess að standa betur að „lækningu“ hans þá sé best að hann sé sjálfræðissviptur. Við hlustum á læknana og segjum já. Sjálfræðissviptingin hefur verið framlengd í sex ár. Það tók okkur þó nokkurn tíma að ranka við okkur eftir áfallið og byrja að spyrja spurninga. Við spurðum til dæmis af hverju sjálfræðissvipting? Við fengum engin góð svör. Eina svarið var eitthvað í þá átt að til þess að tryggja það að barnið okkar tæki lyfin sín þá væri þetta æskilegasta fyrirkomulagið. Það kom að því að við gátum ekki séð að þetta væru haldbær rök þar sem okkar maður hefur aldrei hætt að taka lyfin sín. Málsókn Þegar um sjálfræðissviptingu er að ræða þá þurfa slík mál að fara fyrir dómstóla. Þannig var það líka í okkar tilfelli. Í hvert skipti var svipt í tvö ár. Þetta fór þannig fram að okkar maður fékk símtal frá sínum lögráðamanni um að dómsmálið yrði tekið fyrir. Þegar málið var tekið fyrir þá fékk hann annað símtal og þá frá dómara sem spyr hann nokkurra spurninga. Að lokum fær hann símtal þar sem honum er tilkynnt að dómurinn hafi úrskurðað áframhaldandi sjálfræðissviptingu í tvö ár. Fyrir tveimur árum ákveðum við að höfða mál gegn þessari ákvörðun. Fjölskyldan fékk til liðs við sig lögfræðing og við fórum í mál. Það sem kom út úr þeirri dómsmeðferð var að sjálfræðissviptingin var nú til eins árs og honum var skipaður nýr lögráðamaður, sem er tengdur honum persónulega. Aftur í slaginn Þegar árið var liðið og kom að því að málið yrði tekið upp að nýju, var fjölskyldan búin að undirbúa sig vel með sínum lögfræðingi, lúslesa sjúkrasöguna og tilbúin að fara alla leið. Lögfræðingur okkar manns og fjölskyldunnar hringir í Borgardóm til þess að láta lögfesta sig sem verjanda í málinu fyrir hönd síns skjólstæðings. Honum er tjáð að það væri ekki hægt að svo stöddu, þar sem málið væri ekki komið með málsnúmer og það verði ekki fyrr en eftir svona tvær vikur. Eftir tvær vikur hringir lögfræðingurinn aftur í Borgardóm og fær þá þær upplýsingar að það sé búið að dæma í málinu. Fyrir utan þá sorg og reiði sem þetta olli, þá voru spurningarnar um það hvernig í ósköpunum er þessi framkoma boðleg fólki? Hvar eru mannréttindin og hvers vegna vissi hvorki lögráðamaður, lögfræðingur eða fjölskylda neitt um það þegar málið var tekið fyrir? Honum var skipaður lögfræðingur sem hitti hann einan í 5 mínútur, síðan hringir dómari í hann og spyr hann nokkurra spurninga. Fljótlega eftir það fær hann símtal þar sem hann fær að vita að sjálfræðissviptingin sé framlengd. Ógagnsæ færibandavinna Við fjölskyldan, og ég held allir sem láta sig þennan málaflokk varða, þurfa að standa upp fyrir þá sem ekki hafa rödd í þessu samfélagi. Við verðum aldrei sterkari en veikasti hlekkurinn.Við upplifðum ekki bara að okkar aðstandandi hafði ekki rödd, heldur vorum við sækjendur í vonlausri réttarfarslegri stöðu. Það þýðir þó ekki að við séum hætt. Við erum að undirbúa mál sem vonandi fer fyrir mannréttindadómstól Evrópu fljótlega. Það þarf að byggja upp aðhald með þeim sem koma að málaflokknum, svo ekki sé talað um gagnsæi og virðingu fyrir lífi einstaklinga. Hvernig sjáum við framtíðina Það er komin tími til að aðskilja skömmina og hræðsluna frá geðrænum veikindum. Framtíðin sem við viljum sjá er að grundvallarmannréttindi séu virt, að einstaklingur geti leitað sér lækninga að eigin vali. Að réttur einstaklingsins til ákvarðanatöku um eigið líf sé virtur og ef það er ekki mögulegt þá þarf það ferli að vera opið skýrt og öllum aðgengilegt.Sjálfræðissviptingar eiga að vera til skamms tíma, ferlið á að vera gagnsætt, aðgengilegt og hafa virðingu fyrir manneskjunni að leiðarljósi. Barnið mitt, rétt eins og allir aðrir, á að geta leitað sér nýjustu aðferða í lækningum og haft frelsi til þess að láta á þær reyna. Mín saga er saga einstaklinga sem komast ekki út úr ferli sjálfræðissviptingar. Aðstandendum sem biðja um sjálfræðissviptingu en fá ekki í gegn er jafnframt vandi á höndum. Ég lít svo á að það þurfi að endurskoða þennan málaflokk og veit að það er hafin vinna á Alþingi í þá átt undir forustu Pírata. Von mín er að við stöndum á krossgötum framfara sem leiða til þess að varnarlausir hópar fái verkfæri til uppbyggingar á eigin lífi. Höfundur skipar 2. sæti hjá Pírötum í Suðurkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Alþingiskosningar 2021 Píratar Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Einn af afkomendum mínum var greindur með alvarlegan geðsjúkdóm um sautján ára aldur. Það var mikið áfall en fjölskyldan sameinaðist og reyndi að gera allt það rétta, standa með læknum og stofnunum og meðtaka allt saman. Þegar að barnið okkar verður 18 ára þá er okkur sagt að til þess að standa betur að „lækningu“ hans þá sé best að hann sé sjálfræðissviptur. Við hlustum á læknana og segjum já. Sjálfræðissviptingin hefur verið framlengd í sex ár. Það tók okkur þó nokkurn tíma að ranka við okkur eftir áfallið og byrja að spyrja spurninga. Við spurðum til dæmis af hverju sjálfræðissvipting? Við fengum engin góð svör. Eina svarið var eitthvað í þá átt að til þess að tryggja það að barnið okkar tæki lyfin sín þá væri þetta æskilegasta fyrirkomulagið. Það kom að því að við gátum ekki séð að þetta væru haldbær rök þar sem okkar maður hefur aldrei hætt að taka lyfin sín. Málsókn Þegar um sjálfræðissviptingu er að ræða þá þurfa slík mál að fara fyrir dómstóla. Þannig var það líka í okkar tilfelli. Í hvert skipti var svipt í tvö ár. Þetta fór þannig fram að okkar maður fékk símtal frá sínum lögráðamanni um að dómsmálið yrði tekið fyrir. Þegar málið var tekið fyrir þá fékk hann annað símtal og þá frá dómara sem spyr hann nokkurra spurninga. Að lokum fær hann símtal þar sem honum er tilkynnt að dómurinn hafi úrskurðað áframhaldandi sjálfræðissviptingu í tvö ár. Fyrir tveimur árum ákveðum við að höfða mál gegn þessari ákvörðun. Fjölskyldan fékk til liðs við sig lögfræðing og við fórum í mál. Það sem kom út úr þeirri dómsmeðferð var að sjálfræðissviptingin var nú til eins árs og honum var skipaður nýr lögráðamaður, sem er tengdur honum persónulega. Aftur í slaginn Þegar árið var liðið og kom að því að málið yrði tekið upp að nýju, var fjölskyldan búin að undirbúa sig vel með sínum lögfræðingi, lúslesa sjúkrasöguna og tilbúin að fara alla leið. Lögfræðingur okkar manns og fjölskyldunnar hringir í Borgardóm til þess að láta lögfesta sig sem verjanda í málinu fyrir hönd síns skjólstæðings. Honum er tjáð að það væri ekki hægt að svo stöddu, þar sem málið væri ekki komið með málsnúmer og það verði ekki fyrr en eftir svona tvær vikur. Eftir tvær vikur hringir lögfræðingurinn aftur í Borgardóm og fær þá þær upplýsingar að það sé búið að dæma í málinu. Fyrir utan þá sorg og reiði sem þetta olli, þá voru spurningarnar um það hvernig í ósköpunum er þessi framkoma boðleg fólki? Hvar eru mannréttindin og hvers vegna vissi hvorki lögráðamaður, lögfræðingur eða fjölskylda neitt um það þegar málið var tekið fyrir? Honum var skipaður lögfræðingur sem hitti hann einan í 5 mínútur, síðan hringir dómari í hann og spyr hann nokkurra spurninga. Fljótlega eftir það fær hann símtal þar sem hann fær að vita að sjálfræðissviptingin sé framlengd. Ógagnsæ færibandavinna Við fjölskyldan, og ég held allir sem láta sig þennan málaflokk varða, þurfa að standa upp fyrir þá sem ekki hafa rödd í þessu samfélagi. Við verðum aldrei sterkari en veikasti hlekkurinn.Við upplifðum ekki bara að okkar aðstandandi hafði ekki rödd, heldur vorum við sækjendur í vonlausri réttarfarslegri stöðu. Það þýðir þó ekki að við séum hætt. Við erum að undirbúa mál sem vonandi fer fyrir mannréttindadómstól Evrópu fljótlega. Það þarf að byggja upp aðhald með þeim sem koma að málaflokknum, svo ekki sé talað um gagnsæi og virðingu fyrir lífi einstaklinga. Hvernig sjáum við framtíðina Það er komin tími til að aðskilja skömmina og hræðsluna frá geðrænum veikindum. Framtíðin sem við viljum sjá er að grundvallarmannréttindi séu virt, að einstaklingur geti leitað sér lækninga að eigin vali. Að réttur einstaklingsins til ákvarðanatöku um eigið líf sé virtur og ef það er ekki mögulegt þá þarf það ferli að vera opið skýrt og öllum aðgengilegt.Sjálfræðissviptingar eiga að vera til skamms tíma, ferlið á að vera gagnsætt, aðgengilegt og hafa virðingu fyrir manneskjunni að leiðarljósi. Barnið mitt, rétt eins og allir aðrir, á að geta leitað sér nýjustu aðferða í lækningum og haft frelsi til þess að láta á þær reyna. Mín saga er saga einstaklinga sem komast ekki út úr ferli sjálfræðissviptingar. Aðstandendum sem biðja um sjálfræðissviptingu en fá ekki í gegn er jafnframt vandi á höndum. Ég lít svo á að það þurfi að endurskoða þennan málaflokk og veit að það er hafin vinna á Alþingi í þá átt undir forustu Pírata. Von mín er að við stöndum á krossgötum framfara sem leiða til þess að varnarlausir hópar fái verkfæri til uppbyggingar á eigin lífi. Höfundur skipar 2. sæti hjá Pírötum í Suðurkjördæmi.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar