Forsætisráðherra segir vinnumarkaðslíkanið á Íslandi ónýtt Sunna Kristín Hilmarsdóttir skrifar 13. september 2017 20:00 Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra, í pontu á Alþingi í kvöld. vísir/ernir Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra, flutti stefnuræðu sína fyrir komandi þingvetur á Alþingi nú rétt í þessu. Hann gerði að sérstöku umtalsefni stöðuna á vinnumarkaði en fjöldi kjarasamninga er nú laus, meðal annars gerðardómur 18 aðildarfélaga BHM og íslenska ríkisins. Síðar í haust renna svo meðal annars út kjarasamningar framhaldsskólakennara við íslenska ríkið og kjarasamningur grunnskólakennara við sveitarfélögin. Við lok næsta árs losna síðan 78 kjarasamningar til viðbótar og skömmu síðar, eða þann 31. mars 2019, renna 146 kjarasamningar út. Það er því ljóst að kjaraviðræður munu verða nokkuð fyrirferðamiklar á kjörtímabilinu og því ekki að undra að forsætisráðherra hafi gert þær að umtalsefni. Bjarni sagði að gamalgróið sundurlyndi á vinnumarkaði hér á landi væri þjóðinni fjötur um fót og að vinnumarkaðslíkanið væri í raun ónýtt. „Við stöndum þar nálægum þjóðum langt að baki. Vítin til að varast eru svo mörg að það er ótrúlegt að við skulum leyfa okkur að halda uppteknum hætti. Áttundi og níundi áratugurinn voru samfelld sorgarsaga víxlhækkana launa og verðlags. Þjóðarsáttarsamningarnir leiddu til betri vinnubragða og verðbólga var lítil en engu að síður hækkuðu laun og verðlag umtalsvert meira en hjá viðskiptaþjóðum okkar. Á síðustu árum hafa launahækkanir náð nýjum hæðum en samspil ýmissa þátta hefur enn sem komið er komið í veg fyrir að sá árangur tapaðist á verðbólgubáli,“ sagði forsætisráðherra.Frá mótmælum BHM og Félags hjúkrunarfræðinga við stjórnarráðshúsið í Lækjargötu í verkföllunum 2015. Gerðardómur 18 aðildarfélaga BHM og íslenska ríkisins losnaði í lok ágúst og eru samningaviðræður framundan. Vísir/PjeturSagði engan vísi að samkomulagi aðila á vinnumarkaði Bjarni sagði það grundvallaratriði í kjaraviðræðum í nágrannalöndunum að samtalið hæfist á því að aðilar sammæltust um hve mikið laun geti hækkað heilt yfir svo stutt sé við efnahagslegan stöðugleika. „Enginn vísir er að slíku samkomulagi hér á landi eftir að það er orðin sérstök íþrótt að tala niður SALEK-samkomulagið og lýsa yfir andláti þess. Í upphafi þeirrar kjaralotu sem við vitum að er er framundan þá hefur ríkisstjórnin hefur óskað eftir samstöðu við opinber stéttarfélög um sterkan kaupmátt. Í því felst meðal annars hvernig ríkið getur laðað til sín og haldið í hæft starfsfólk, til dæmis með skoðun á vinnutilhögun og öðrum þáttum í vinnuumhverfi sem skipta launþega sífellt meira máli. Í þessu felast tækifæri til bættra lífskjara. Framundan eru mikilvægir samningar á vinnumarkaði, það gera sér allir grein fyrir þessu, og allir aðilar verða að rísa undir þeirri ábyrgð sem á þeim hvílir með sama hætti. Augljóst er að ábyrgð fylgir því að semja, en rétturinn til að semja ekki er líka mjög vandmeðfarinn.“ Bjarni sagði síðan að þegar farið væri út af sporinu í kjaraviðræðum þá færi af stað samkvæmisleikur sem mætti kalla „Hver er sökudólgurinn?“Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ, en fyrir skömmu kynnti ASÍ nýja skýrslu um skattbyrði mismunandi tekjuhópa í samfélaginu. Skýrslan sýndi að skattbyrði tekjulægsta hópsins hefur aukist mest en Bjarni gerði skýrsluna að umtalsefni í ræðu sinni.vísir/vilhelm„Kjörin hafa stórbatnað“ „En það er allt of mikil einföldun að skella skuldinni á kröfugerð launþega, einstaka atvinnurekendur, eða eftir atvikum ríkisstjórn eða sveitarfélög sem látið hafa undan þrýstingi um samninga, þegar aðferðafræðin við að leiða fram niðurstöðu er jafn gölluð og raun ber vitni. Leitin að sökudólgnum beinir sjónum frá aðalatriðinu sem er að vinnumarkaðslíkanið á Íslandi er í raun ónýtt. Þetta eru stór orð. En hver getur mótmælt þessu þegar hver höndin er uppi á móti annarri, lítil samvinna til staðar og skipulagið í kjaraviðræðum er tilviljanakennt og breytilegt frá einum kjaraviðræðum til þeirra næstu. Það hvað okkur hefur lítið miðað áfram undanfarna áratugi við að bæta úr þessu, það er stærsti einstaki veikleiki íslenskra efnahagsmála um þessar mundir,“ sagði Bjarni. Forsætisráðherra gerði einnig að umtalsefni nýlega skýrslu ASÍ um skattbyrði mismunandi tekjuhópa í samfélaginu en skýrslan leiddi í ljós að skattbyrðin hefur aukist mest hjá þeim tekjulægstu. Bjarni sagði að þó að þetta kunni að vera rétt þá segði annað sjónarhorn meiri sögu. „Við mælum framfarir og lífskjarasókn mun betur með því að horfa á þróun ráðstöfunartekna en skattbyrði. Frá árinu 1998 hafa ráðstöfunartekjur sambúðaraðila á lágmarkslaunum með tvö börn hækkað um það bil um þriðjung á föstu verðlagi. Það er sem sagt mun auðveldara að framfleyta sér í dag en það var árið 1998, jafnvel þó hægt sé að sýna fram á að skattbyrði einstakra hópa hafi aukist. Ég leyfi mér að benda á þetta því það sem skiptir máli fyrir velferð launafólks er ekki fjárhæð bóta eða skattbyrðisprósentur - heldur þær krónur sem það hefur milli handanna. Krónunum hefur líka fjölgað. Kjörin hafa stórbatnað. Og þau hafa batnað með svipuðum hætti hjá öllum tekjuhópum,“ sagði Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra, í stefnuræðu sinni. Alþingi Tengdar fréttir Bein útsending: Stefnuræða forsætisráðherra og umræður um hana Þingfundur hefst á Alþingi klukkan 19:30 þegar Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins, flytur stefnuræða sína. 13. september 2017 19:00 Mest lesið Gummi Emil feginn að ekki fór verr eftir misheppnaðan sveppatúr Innlent Rússar gerðir afturreka með óvæntar tillögur á allsherjarþingi SÞ Erlent Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Innlent Fimmti hver myndi helst velja að flytja til Danmerkur Innlent Ómetanleg vinátta eftir lífsbjörg Innlent Starfsmenn flýja framboð Robinson eftir „svartur nasisti“-hneykslið Erlent Tilkynnt um helst til ungan ökumann Innlent Verið að fara fram á rannsókn, ekki þöggun Innlent Trump útilokar að bjóða sig fram aftur Erlent Ánægður með frumvarp sjálfstæðismanna Innlent Fleiri fréttir Fylgjast grannt með ungmennum á Laufskálaréttarballi Bein útsending: Hnattrænar áskoranir Norðurlanda Verið að fara fram á rannsókn, ekki þöggun Synjanir farið úr tíu prósentum upp í tæp sextíu á tveimur árum Gummi Emil feginn að ekki fór verr eftir misheppnaðan sveppatúr Fimmti hver myndi helst velja að flytja til Danmerkur Ómetanleg vinátta eftir lífsbjörg Tilkynnt um helst til ungan ökumann Óásættanlegt að vísa NPA-vandanum alfarið til sveitarfélaga Ánægður með frumvarp sjálfstæðismanna Bjarni fundaði með Guterres Tveggja bíla árekstur á Suðurlandsvegi Kom vini sínum til bjargar á fótboltaæfingu og 34. klukkustund Bakgarðshlaups Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Verður Þórsmörk þjóðgarður? Vill burt með rándýr, úrelt og óþarfa stimpilgjöld Vonar að sveitarfélögin leysi úr NPA-vandanum Alþingismerkið hafi aldrei verið heilagt Fjármögnun NPA-samninga og Bakgarðshlaupið í beinni Samgöngusáttmálinn, Yazan og loftlagsmál á Sprengisandi Slegist með vopnum við skemmtistað Mættu í flugbúningi á sveitaböllin og áttu séns Sænsk glæpagengi sendi fólk til Íslands Sæðisgjafar tilkynni það fjölskyldu sinni svo ekki verði „slys“ Lögreglumenn í veikindaleyfi vegna þungra mála Með banvænan sjúkdóm í stöðugri baráttu við Kópavogsbæ Mikill reykur eftir að gleymdist að slökkva á kerti Bið eftir NPA-þjónustu og eftirspurn eftir sæðisgjöfum Arnar Þór á leið í nýjan flokk Anton Sveinn McKee til liðs við Miðflokkinn Sjá meira
Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra, flutti stefnuræðu sína fyrir komandi þingvetur á Alþingi nú rétt í þessu. Hann gerði að sérstöku umtalsefni stöðuna á vinnumarkaði en fjöldi kjarasamninga er nú laus, meðal annars gerðardómur 18 aðildarfélaga BHM og íslenska ríkisins. Síðar í haust renna svo meðal annars út kjarasamningar framhaldsskólakennara við íslenska ríkið og kjarasamningur grunnskólakennara við sveitarfélögin. Við lok næsta árs losna síðan 78 kjarasamningar til viðbótar og skömmu síðar, eða þann 31. mars 2019, renna 146 kjarasamningar út. Það er því ljóst að kjaraviðræður munu verða nokkuð fyrirferðamiklar á kjörtímabilinu og því ekki að undra að forsætisráðherra hafi gert þær að umtalsefni. Bjarni sagði að gamalgróið sundurlyndi á vinnumarkaði hér á landi væri þjóðinni fjötur um fót og að vinnumarkaðslíkanið væri í raun ónýtt. „Við stöndum þar nálægum þjóðum langt að baki. Vítin til að varast eru svo mörg að það er ótrúlegt að við skulum leyfa okkur að halda uppteknum hætti. Áttundi og níundi áratugurinn voru samfelld sorgarsaga víxlhækkana launa og verðlags. Þjóðarsáttarsamningarnir leiddu til betri vinnubragða og verðbólga var lítil en engu að síður hækkuðu laun og verðlag umtalsvert meira en hjá viðskiptaþjóðum okkar. Á síðustu árum hafa launahækkanir náð nýjum hæðum en samspil ýmissa þátta hefur enn sem komið er komið í veg fyrir að sá árangur tapaðist á verðbólgubáli,“ sagði forsætisráðherra.Frá mótmælum BHM og Félags hjúkrunarfræðinga við stjórnarráðshúsið í Lækjargötu í verkföllunum 2015. Gerðardómur 18 aðildarfélaga BHM og íslenska ríkisins losnaði í lok ágúst og eru samningaviðræður framundan. Vísir/PjeturSagði engan vísi að samkomulagi aðila á vinnumarkaði Bjarni sagði það grundvallaratriði í kjaraviðræðum í nágrannalöndunum að samtalið hæfist á því að aðilar sammæltust um hve mikið laun geti hækkað heilt yfir svo stutt sé við efnahagslegan stöðugleika. „Enginn vísir er að slíku samkomulagi hér á landi eftir að það er orðin sérstök íþrótt að tala niður SALEK-samkomulagið og lýsa yfir andláti þess. Í upphafi þeirrar kjaralotu sem við vitum að er er framundan þá hefur ríkisstjórnin hefur óskað eftir samstöðu við opinber stéttarfélög um sterkan kaupmátt. Í því felst meðal annars hvernig ríkið getur laðað til sín og haldið í hæft starfsfólk, til dæmis með skoðun á vinnutilhögun og öðrum þáttum í vinnuumhverfi sem skipta launþega sífellt meira máli. Í þessu felast tækifæri til bættra lífskjara. Framundan eru mikilvægir samningar á vinnumarkaði, það gera sér allir grein fyrir þessu, og allir aðilar verða að rísa undir þeirri ábyrgð sem á þeim hvílir með sama hætti. Augljóst er að ábyrgð fylgir því að semja, en rétturinn til að semja ekki er líka mjög vandmeðfarinn.“ Bjarni sagði síðan að þegar farið væri út af sporinu í kjaraviðræðum þá færi af stað samkvæmisleikur sem mætti kalla „Hver er sökudólgurinn?“Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ, en fyrir skömmu kynnti ASÍ nýja skýrslu um skattbyrði mismunandi tekjuhópa í samfélaginu. Skýrslan sýndi að skattbyrði tekjulægsta hópsins hefur aukist mest en Bjarni gerði skýrsluna að umtalsefni í ræðu sinni.vísir/vilhelm„Kjörin hafa stórbatnað“ „En það er allt of mikil einföldun að skella skuldinni á kröfugerð launþega, einstaka atvinnurekendur, eða eftir atvikum ríkisstjórn eða sveitarfélög sem látið hafa undan þrýstingi um samninga, þegar aðferðafræðin við að leiða fram niðurstöðu er jafn gölluð og raun ber vitni. Leitin að sökudólgnum beinir sjónum frá aðalatriðinu sem er að vinnumarkaðslíkanið á Íslandi er í raun ónýtt. Þetta eru stór orð. En hver getur mótmælt þessu þegar hver höndin er uppi á móti annarri, lítil samvinna til staðar og skipulagið í kjaraviðræðum er tilviljanakennt og breytilegt frá einum kjaraviðræðum til þeirra næstu. Það hvað okkur hefur lítið miðað áfram undanfarna áratugi við að bæta úr þessu, það er stærsti einstaki veikleiki íslenskra efnahagsmála um þessar mundir,“ sagði Bjarni. Forsætisráðherra gerði einnig að umtalsefni nýlega skýrslu ASÍ um skattbyrði mismunandi tekjuhópa í samfélaginu en skýrslan leiddi í ljós að skattbyrðin hefur aukist mest hjá þeim tekjulægstu. Bjarni sagði að þó að þetta kunni að vera rétt þá segði annað sjónarhorn meiri sögu. „Við mælum framfarir og lífskjarasókn mun betur með því að horfa á þróun ráðstöfunartekna en skattbyrði. Frá árinu 1998 hafa ráðstöfunartekjur sambúðaraðila á lágmarkslaunum með tvö börn hækkað um það bil um þriðjung á föstu verðlagi. Það er sem sagt mun auðveldara að framfleyta sér í dag en það var árið 1998, jafnvel þó hægt sé að sýna fram á að skattbyrði einstakra hópa hafi aukist. Ég leyfi mér að benda á þetta því það sem skiptir máli fyrir velferð launafólks er ekki fjárhæð bóta eða skattbyrðisprósentur - heldur þær krónur sem það hefur milli handanna. Krónunum hefur líka fjölgað. Kjörin hafa stórbatnað. Og þau hafa batnað með svipuðum hætti hjá öllum tekjuhópum,“ sagði Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra, í stefnuræðu sinni.
Alþingi Tengdar fréttir Bein útsending: Stefnuræða forsætisráðherra og umræður um hana Þingfundur hefst á Alþingi klukkan 19:30 þegar Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins, flytur stefnuræða sína. 13. september 2017 19:00 Mest lesið Gummi Emil feginn að ekki fór verr eftir misheppnaðan sveppatúr Innlent Rússar gerðir afturreka með óvæntar tillögur á allsherjarþingi SÞ Erlent Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Innlent Fimmti hver myndi helst velja að flytja til Danmerkur Innlent Ómetanleg vinátta eftir lífsbjörg Innlent Starfsmenn flýja framboð Robinson eftir „svartur nasisti“-hneykslið Erlent Tilkynnt um helst til ungan ökumann Innlent Verið að fara fram á rannsókn, ekki þöggun Innlent Trump útilokar að bjóða sig fram aftur Erlent Ánægður með frumvarp sjálfstæðismanna Innlent Fleiri fréttir Fylgjast grannt með ungmennum á Laufskálaréttarballi Bein útsending: Hnattrænar áskoranir Norðurlanda Verið að fara fram á rannsókn, ekki þöggun Synjanir farið úr tíu prósentum upp í tæp sextíu á tveimur árum Gummi Emil feginn að ekki fór verr eftir misheppnaðan sveppatúr Fimmti hver myndi helst velja að flytja til Danmerkur Ómetanleg vinátta eftir lífsbjörg Tilkynnt um helst til ungan ökumann Óásættanlegt að vísa NPA-vandanum alfarið til sveitarfélaga Ánægður með frumvarp sjálfstæðismanna Bjarni fundaði með Guterres Tveggja bíla árekstur á Suðurlandsvegi Kom vini sínum til bjargar á fótboltaæfingu og 34. klukkustund Bakgarðshlaups Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Verður Þórsmörk þjóðgarður? Vill burt með rándýr, úrelt og óþarfa stimpilgjöld Vonar að sveitarfélögin leysi úr NPA-vandanum Alþingismerkið hafi aldrei verið heilagt Fjármögnun NPA-samninga og Bakgarðshlaupið í beinni Samgöngusáttmálinn, Yazan og loftlagsmál á Sprengisandi Slegist með vopnum við skemmtistað Mættu í flugbúningi á sveitaböllin og áttu séns Sænsk glæpagengi sendi fólk til Íslands Sæðisgjafar tilkynni það fjölskyldu sinni svo ekki verði „slys“ Lögreglumenn í veikindaleyfi vegna þungra mála Með banvænan sjúkdóm í stöðugri baráttu við Kópavogsbæ Mikill reykur eftir að gleymdist að slökkva á kerti Bið eftir NPA-þjónustu og eftirspurn eftir sæðisgjöfum Arnar Þór á leið í nýjan flokk Anton Sveinn McKee til liðs við Miðflokkinn Sjá meira
Bein útsending: Stefnuræða forsætisráðherra og umræður um hana Þingfundur hefst á Alþingi klukkan 19:30 þegar Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins, flytur stefnuræða sína. 13. september 2017 19:00