Marglaga umfjöllun um sköpun unglingsins

Leitin að tilgangi unglingsins

Höfundar: Bryndís Björgvinsdóttir, Arnór Björnsson og Óli Gunnar ­Gunnarsson

Útgefandi: JPV útgáfa Myndir: Sóley Dúfa Leósdóttir

Prentun: Oddi

289 bls.



Rithöfundur fór á leikrit í Gaflaraleikhúsinu og heillaðist svo að hún sjanghæjaði höfundana með sér í bóka­útgáfu. Útkoman er tilraunakennd, vel heppnuð og bráðfyndin: Leitin að tilgangi unglingsins, eftir þau Bryndísi Björgvinsdóttur, Arnór Björnsson og Óla Gunnar Gunnarsson.

Þetta er póstmódernísk tilraun, þar sem yngri höfundarnir tveir skrifa sögu um ungling, sögu sem fylgir hinni bókmenntafræðilegu hugmynd um ferðalag hetjunnar. Um leið verður bókin ferðalag höfundanna.

Það er svo mikið fjör hjá ungu rithöfundunum tveimur að það smitar lesandann ósjálfrátt, þeir leyfa sér alls konar vitleysu – rjúfa söguþráðinn stöðugt með athugasemdum og pælingum í samtalsformi og gera tilraunir með framsetningu efnisins.

Bókin er sem fyrr segir mjög meðvituð um sjálfa sig. Í upphafi gera höfundar grein fyrir áðurnefndri byggingu sögunnar, í stíl við kvikmyndahandrit: Söguhetjan fær vitrun, efast, lendir í hrakningum, ræðst til atlögu, bugast og rís upp á ný. Í lokin hefur hún lært eitthvað. Auk þess bæta höfundar við hléi, aukaefni og „kreditlista“. Meira að segja svokölluðu „montage“, eða myndfléttu. Kvikmyndaformið er þeim mjög eðlislægt og hugsanlega form sem unglingar tengja fremur við en bókarformið – án þess að ég vilji alhæfa eða hljóma rosalega gömul. Þetta verður að hálfgerðu stefi í gegnum bókina, samanburður bókarformsins við kvikmyndaformið. „Þetta er bók,“ er til dæmis setning sem kemur oftar en einu sinni fyrir sem einhvers konar áminning og leiðrétting í samtali yngri höfundanna tveggja.

Á síðum bókanna má finna töluvert af neðanmálsgreinum sem útskýra hin ýmsu hugtök. Þær virðast ýmist vera ætlaðar unglingum, þá útskýringar á orðatiltækjum eins og „að setja eitthvað á fóninn“, eða fullorðnum lesendum og þá eru það útskýringar á „unglingísku“ eins og tungutak unglinga kallast í bókinni.

Söguþráðurinn sem höfundarnir skapa á leið sinni í gegnum bókina er skemmtilegur, en engan veginn jafnáhugaverður og bókin sem heild. Enda er það líklega ætlunin, að skapa „dæmigerða“ sögu og ræða hana svo í gegnum ferlið. Sagan segir frá unglingnum Stebba sem er skrifaður af þeim Arnóri og Óla. Hann er hálfgerð strengjabrúða þeirra. En það er nú líka þannig, þegar maður er unglingur, að það er dálítið erfitt að vera maður sjálfur. Þetta kemur í ljós á hábókmenntafræðilegan máta í lok bókarinnar.

Rödd yngri höfundanna tveggja er sterk og stórskemmtileg. Bryndís Björgvinsdóttir er þögli leiðtoginn. Kannski má líta á bókina sem þriggja laga frásögn, þar sem Bryndís skrifar um Arnór og Óla sem skrifa svo um ímynduðu söguhetjuna Stefán. Bryndís skrifar um ferðalag höfundanna sem skrifa um ferðalag hetjunnar. Arnór og Óli eru svo ótrúlega geðugir piltar, svo ég notist við orðalag öldungsins; jákvæðni, einlægni og manngæska hreinlega leka af þeim og það lætur lesandanum líða eins og hann sé í fáránlega góðum félagsskap. Halla Þórlaug Óskarsdóttir

Niðurstaða: Fróðleg og fyndin bók um unglinga, fyrir unglinga og þá sem einhvern tímann hafa verið unglingar. Þar að auki áhugaverð tilraun í bókmenntafræðilegum skilningi.

Halla Þórlaug Óskarsdóttir

Niðurstaða: Fróðleg og fyndin bók um unglinga, fyrir unglinga og þá sem einhvern tímann hafa verið unglingar. Þar að auki áhugaverð tilraun í bókmenntafræðilegum skilningi.