Meirihluti telur Ísland á réttri leið 30. ágúst 2012 06:00 Sumri hallar, sumarleyfum lýkur og skólarnir hefjast. Lífið heldur áfram sinn vanagang. Margt er þó öðruvísi en fyrir fáeinum misserum. Margt hefur færst til hins betra eins og margir verða varir við. Við höfum þó ekki enn jafnað okkur fyllilega eftir áföll efnahagshrunsins. Vanskil eru enn óeðlilega tíð þótt vísbendingar séu um að úr þeim kunni að draga á næstunni. Eitt af því sem breyst hefur eru viðhorf almennings til lífsins og tilverunnar eins og þau eru mæld af ýmsum ábyrgum aðilum. Flestar eru breytingarnar ánægjulegar og bera vott um að Íslendingum líði almennt betur en fyrstu tvö árin eftir bankahrunið. Allt í kringum okkur sjáum við merki um jákvæða þróun efnahagslífsins og vonir vakna um bættan hag og aukið fjárhagslegt öryggi. Þessi kennd á sér fótfestu í áþreifanlegum breytingum sem orðið hafa til batnaðar. Stjórnarandstöðuflokkarnir virðast eiga afar erfitt með að sætta sig við þetta og reyna enn að telja þjóðinni trú um að hvítt sé svart og svart sé hvítt í málflutningi sínum. Vélin er hætt að höktaÞað er gott að hafa hugfast að með hruninu minnkaði landsframleiðslan um 13% og henni fylgdi ógnvænleg kaupmáttarrýrnun og greiðsluerfiðleikar fyrirtækja og heimila. Í samfellt tvö ár hafa þessi mál verið að þróast til betri vegar og nú vantar okkur aðeins um 2,5 prósentustig til að landsframleiðsla verði jafnmikil og hún var á hátindi bóluhagkerfisins fyrir hrunið. Það markmið er vel innan seilingar. Þetta helst í hendur við minnkandi atvinnuleysi og aukinn kaupmátt eins og allir geta kynnt sér í gögnum Hagstofu Íslands, Seðlabankans og Vinnumálastofnunar. Fæst lönd geta státað af því að atvinnuleysi sé undir 5% eins og reyndin er hér á landi. Sama á við um hagvöxtinn sem er nálægt þremur prósentum. Þá berast ánægjuleg tíðindi af lækkun verðlags síðustu fjóra mánuði, en verðbólga síðustu 12 mánaða mælist nú 4,1%. En ef einhver er ekki viss um að breytingar hafi orðið til batnaðar er ágætt að rýna í það sem fólk hefur sjálft um ástandið að segja og hvernig það lítur á málin. Þess vegna eru ýmsir félagsvísar og mælingar á lífsánægju æði merkilegar. Það sem fólk segir sjálftEurobarometer, eins konar þjóðarpúls Evrópulandanna, hefur birt könnun meðal mismunandi þjóða þar sem spurt er hvort íbúar telji land sitt á réttri eða rangri leið. Um þetta var fjallað í netmiðlum í síðustu viku. Þar kom fram að fleiri Íslendingar telja nú samfélagið á réttri leið en rangri og fleiri Íslendingar eru jákvæðir gagnvart samfélagsþróuninni en íbúar flestra annarra Evrópulanda. Aðeins Svíar eru jákvæðari en Íslendingar í afstöðu sinni að þessu leyti. Um helmingur aðspurðra hér á landi telur nú að landið sé á réttri leið. Þetta kemur ágætlega heim og saman við aðra tegund mælingar sem Capacent hér á landi hefur gert á lífsmati og lífsánægju. Niðurstöðurnar eru áhugaverðar. Þeir sem eru mjög ánægðir og bjartsýnir, dafna m.ö.o., voru 43% svarenda árið 2010 en eru nú 65%. Fjölgun í þessum hópi er meiri en 50% frá árinu 2010. Sá hópur sem er í basli – er hvorki ánægður né óánægður – minnkar úr 53% í 32% svarenda á sama tíma. Þeir sem eru í verstu stöðu og telja sig búa við þrengingar voru um 5% en hefur fækkað í tæplega 3% núna. Mikilvægi þess að draga úr ójöfnuðiÞessar breytingar á viðhorfum tala sínu máli og bæta þá mynd sem við þurfum að hafa af framvindunni. Hér er því ekki haldið fram að allt sé nú orðið eins og best verður á kosið. En á móti fullyrði ég að sú stefna sem ríkisstjórnin og þingmeirihluti Samfylkingar og VG hefur fylgt, hefur einmitt miðað að því að færa byrðar hrunsins á herðar hinna ríkari og um leið hlífa þeim sem lakar standa eftir megni. Aðgerðir hafa miðað að því að draga úr ójöfnuði og verja velferðarkerfið. Vísbendingar og talnagögn um að dregið hafi úr ójöfnuði þeim sem hægrimenn ýttu undir fyrir hrun tala sínu máli. Við höfum náð eftirtektarverðum árangri við að verja velferðarkerfið og lífskjör þeirra sem veikast stóðu þegar hrunið skall á. Fólkið sem aldrei tók þátt í gróðabralli bóluhagkerfisins en hefði án nokkurs vafa orðið harðast úti í afleiðingum hrunsins, ef hægrimenn hefðu verið við völd. Það hefur verið sérstakt markmið ríkisstjórnarinnar að draga úr ójöfnuði með því að beita skattkerfinu og bótakerfinu og draga úr byrðum þeirra sem síst geta borið þær. Það hefur borið ríkulegan árangur. Árið 2010 vorum við loks í hópi þeirra 10 þjóða sem búa við minnstan ójöfnuð í heiminum en á árunum fyrir hrun stefndi Ísland hraðbyri í að verða eitt af mestu ójafnaðarlöndum okkar heimshluta. Fátt sýnir með áþreifanlegri hætti muninn á stjórnarstefnu velferðarríkisstjórnar Samfylkingar og VG og þeirra hægristjórna hér sem hafa starfað undir leiðsögn Sjálfstæðisflokksins. Hægrimönnum er í mun að láta aukna skatta á hina tekjuhæstu líta út sem almenna vaxandi skattpíningu. Það er auðvitað fjarstæða. Reyndin er auk þess sú, að eftir því sem úr ójöfnuði dregur batnar líðan fólks og ekki aðeins það, því bætt lýðheilsa og minni tíðni glæpa virðist einnig haldast í hendur við minnkandi ójöfnuð. Við þetta staldra nú fræðimenn beggja vegna Atlantshafsins og Íslendingar finna í vaxandi mæli að þetta er rétta leiðin. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jóhanna Sigurðardóttir Skoðanir Mest lesið Halldór 28.06.2025 Halldór Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar Sjá meira
Sumri hallar, sumarleyfum lýkur og skólarnir hefjast. Lífið heldur áfram sinn vanagang. Margt er þó öðruvísi en fyrir fáeinum misserum. Margt hefur færst til hins betra eins og margir verða varir við. Við höfum þó ekki enn jafnað okkur fyllilega eftir áföll efnahagshrunsins. Vanskil eru enn óeðlilega tíð þótt vísbendingar séu um að úr þeim kunni að draga á næstunni. Eitt af því sem breyst hefur eru viðhorf almennings til lífsins og tilverunnar eins og þau eru mæld af ýmsum ábyrgum aðilum. Flestar eru breytingarnar ánægjulegar og bera vott um að Íslendingum líði almennt betur en fyrstu tvö árin eftir bankahrunið. Allt í kringum okkur sjáum við merki um jákvæða þróun efnahagslífsins og vonir vakna um bættan hag og aukið fjárhagslegt öryggi. Þessi kennd á sér fótfestu í áþreifanlegum breytingum sem orðið hafa til batnaðar. Stjórnarandstöðuflokkarnir virðast eiga afar erfitt með að sætta sig við þetta og reyna enn að telja þjóðinni trú um að hvítt sé svart og svart sé hvítt í málflutningi sínum. Vélin er hætt að höktaÞað er gott að hafa hugfast að með hruninu minnkaði landsframleiðslan um 13% og henni fylgdi ógnvænleg kaupmáttarrýrnun og greiðsluerfiðleikar fyrirtækja og heimila. Í samfellt tvö ár hafa þessi mál verið að þróast til betri vegar og nú vantar okkur aðeins um 2,5 prósentustig til að landsframleiðsla verði jafnmikil og hún var á hátindi bóluhagkerfisins fyrir hrunið. Það markmið er vel innan seilingar. Þetta helst í hendur við minnkandi atvinnuleysi og aukinn kaupmátt eins og allir geta kynnt sér í gögnum Hagstofu Íslands, Seðlabankans og Vinnumálastofnunar. Fæst lönd geta státað af því að atvinnuleysi sé undir 5% eins og reyndin er hér á landi. Sama á við um hagvöxtinn sem er nálægt þremur prósentum. Þá berast ánægjuleg tíðindi af lækkun verðlags síðustu fjóra mánuði, en verðbólga síðustu 12 mánaða mælist nú 4,1%. En ef einhver er ekki viss um að breytingar hafi orðið til batnaðar er ágætt að rýna í það sem fólk hefur sjálft um ástandið að segja og hvernig það lítur á málin. Þess vegna eru ýmsir félagsvísar og mælingar á lífsánægju æði merkilegar. Það sem fólk segir sjálftEurobarometer, eins konar þjóðarpúls Evrópulandanna, hefur birt könnun meðal mismunandi þjóða þar sem spurt er hvort íbúar telji land sitt á réttri eða rangri leið. Um þetta var fjallað í netmiðlum í síðustu viku. Þar kom fram að fleiri Íslendingar telja nú samfélagið á réttri leið en rangri og fleiri Íslendingar eru jákvæðir gagnvart samfélagsþróuninni en íbúar flestra annarra Evrópulanda. Aðeins Svíar eru jákvæðari en Íslendingar í afstöðu sinni að þessu leyti. Um helmingur aðspurðra hér á landi telur nú að landið sé á réttri leið. Þetta kemur ágætlega heim og saman við aðra tegund mælingar sem Capacent hér á landi hefur gert á lífsmati og lífsánægju. Niðurstöðurnar eru áhugaverðar. Þeir sem eru mjög ánægðir og bjartsýnir, dafna m.ö.o., voru 43% svarenda árið 2010 en eru nú 65%. Fjölgun í þessum hópi er meiri en 50% frá árinu 2010. Sá hópur sem er í basli – er hvorki ánægður né óánægður – minnkar úr 53% í 32% svarenda á sama tíma. Þeir sem eru í verstu stöðu og telja sig búa við þrengingar voru um 5% en hefur fækkað í tæplega 3% núna. Mikilvægi þess að draga úr ójöfnuðiÞessar breytingar á viðhorfum tala sínu máli og bæta þá mynd sem við þurfum að hafa af framvindunni. Hér er því ekki haldið fram að allt sé nú orðið eins og best verður á kosið. En á móti fullyrði ég að sú stefna sem ríkisstjórnin og þingmeirihluti Samfylkingar og VG hefur fylgt, hefur einmitt miðað að því að færa byrðar hrunsins á herðar hinna ríkari og um leið hlífa þeim sem lakar standa eftir megni. Aðgerðir hafa miðað að því að draga úr ójöfnuði og verja velferðarkerfið. Vísbendingar og talnagögn um að dregið hafi úr ójöfnuði þeim sem hægrimenn ýttu undir fyrir hrun tala sínu máli. Við höfum náð eftirtektarverðum árangri við að verja velferðarkerfið og lífskjör þeirra sem veikast stóðu þegar hrunið skall á. Fólkið sem aldrei tók þátt í gróðabralli bóluhagkerfisins en hefði án nokkurs vafa orðið harðast úti í afleiðingum hrunsins, ef hægrimenn hefðu verið við völd. Það hefur verið sérstakt markmið ríkisstjórnarinnar að draga úr ójöfnuði með því að beita skattkerfinu og bótakerfinu og draga úr byrðum þeirra sem síst geta borið þær. Það hefur borið ríkulegan árangur. Árið 2010 vorum við loks í hópi þeirra 10 þjóða sem búa við minnstan ójöfnuð í heiminum en á árunum fyrir hrun stefndi Ísland hraðbyri í að verða eitt af mestu ójafnaðarlöndum okkar heimshluta. Fátt sýnir með áþreifanlegri hætti muninn á stjórnarstefnu velferðarríkisstjórnar Samfylkingar og VG og þeirra hægristjórna hér sem hafa starfað undir leiðsögn Sjálfstæðisflokksins. Hægrimönnum er í mun að láta aukna skatta á hina tekjuhæstu líta út sem almenna vaxandi skattpíningu. Það er auðvitað fjarstæða. Reyndin er auk þess sú, að eftir því sem úr ójöfnuði dregur batnar líðan fólks og ekki aðeins það, því bætt lýðheilsa og minni tíðni glæpa virðist einnig haldast í hendur við minnkandi ójöfnuð. Við þetta staldra nú fræðimenn beggja vegna Atlantshafsins og Íslendingar finna í vaxandi mæli að þetta er rétta leiðin.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar
Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar