Skuldir sem þarf að greiða 24. júní 2010 06:00 Í Fréttablaðinu birtust tvær greinar þann 22. júní síðastliðinn. Annars vegar var um að ræða grein eftir Einar Huga Bjarnason og Björgvin Halldór Björnsson og hins vegar eftir einn lífsreyndasta þingmann þjóðarinnar, Kristin H. Gunnarson. Það er óhætt að segja að þar hafi skipst í tvö horn varðandi dóm Hæstaréttar þar sem lögmennirnir túlkuðu dóminn á þann hátt að hann væri skýr og vaxtakjörin sem um var samið skulu vera sú viðmiðun sem reikna skuli með. Þessi afstaða lögmannanna er rétt og þá ef bæði er litið til lögfræðinnar og fjármálafræðinnar en í þessum samningum er samið um breytilega LIBOR vexti í viðkomandi myntum auk vaxtaálags sem fjármálastofnunin ákvarðaði og miðaði þá, þegar samið var, við þá áhættu sem í bréfinu fólst og efni þess fólst miðað við mat á þeim tíma sem lánið var veitt, skuldabréfið útgefið og keypt af þessum aðilum. Á þessum tíma, sem lánin voru tekin, gat vel hugsast að fjármálastofnanirnar reiknuðu með að krónan myndi styrkjast. Þetta var áhætta sem fjármálastofnanirnar tóku, ekki almenningur. Nú hefur hins vegar komið í ljóst að flestar ef ekki allar fjármálastofnanirnar, sbr. rannsóknarskýrslu Alþingis, tóku stöðu gegn krónunni og véluðu lífeyrissjóðina með að taka stöðu með krónunni sem er líklega ein mesta skerðing sem lífeyrisþegar hafa orðið fyrir í áratugi. Bankarnir tóku því stöðu gegn viðskiptavinum sínum og hluthöfum og verða því stjórnir lífeyrissjóðanna að taka sig á og fara í tilsvarandi málaferli til að heimta leiðréttingu á því sem olli skerðingu lífeyrisréttinda landsmanna allra til langs tíma. Vandinn sem felst í grein Kristins H. Gunnarssonar, með fullri virðingu fyrir hans þætti á þingi um árabil, er mun dýpri en sá sem þar kemur fram. Í grunninn varpar greinin fram villu sem hefur lengi verið við lýði og varðar það að verðtrygging eigi að verða ríkjandi á Íslandi um ókomin ár og ef einn fær sanngjarna úrlausn fyrir dómi skal slíkri lögmætri leiðréttingu dreift á alla hina sem ekki eiga slíkt skilið. Hér skiptir miklu að verðtrygging veldur því að fjármálastofnanir og lífeyrissjóðir verða værukærir og það hefur sýnt sig í gegnum áratugina að þrátt fyrir stærð lífeyrissjóðina hafa réttindin verið skert þrátt fyrir nánast því áhættulausa ávöxtun. Hafa þeir aldrei átt að getað tapað nema með þátttöku í lélegum fjárfestingum eins og í bankakerfinu og með því að taka blindandi stöðu með krónunni þegar viðsemjendur þeirra, bankar sem þeir áttu sjálfir, véluðu þá í þessa gjörninga. Það sem veldur gremju almennings er að lífeyrissjóðirnir virðast ekki ætla að sækja réttindi lífeyrisþega á hendur bönkum, stjórnendum þeirra eða endurskoðendum. Hverju sætir? Það sem 68 kynslóð Kristins H. Gunnarssonar verður að gera sér grein fyrir, kynslóð sem fékk mikið „gefins" á verðbólguárunum, er að tími kæruleysislegs hjals um réttindi og skyldur sem eiga sér ekki stoð í lögum er liðinn. Hér er verið að tala um mun dýpri mál og varða þau réttindi, skyldur og eðlileg viðskipti. Á næstu misserum tekur við ný kynslóð á Alþingi sem mun ætlast til þess að Ísland verði alþjóðlegra og sterkara í alla staði. Vonandi að þingmenn landsins í dag hugi strax að breyttri stefnu í þessu efni en þannig eiga þeir einhvern möguleika á að fá sæti aftur á Alþingi Íslendinga. Það að rita greinar sem fela í sér vanþekkingu og takmarkaða sýn eru aðeins til þess að afvegaleiða umræðu sem er þegar komin á braut réttlætis og sanngirnis. Sem betur fer eru aðilar sem þessu halda fram fyrrverandi þingmenn. Einnig skal áréttað að almenningur á nú að slá skjaldborg um íslenska dómskerfið sem hefur nú aldeilis sannað sig sem sterkasta stoðin í stjórnkerfi Íslands. Sorglegt er að sjá viðbrögð seðlabankastjóra sem skóp það kerfi sem hrundi og stendur nú við hlið þeim sem fóru gegn almenningi og unnu gegn hagkerfinu, kerfi sem hann hannaði og ýtti úr vör sjálfur. Rétt væri að hann og margir aðrir gluggi í skýrslur Alþjóðagjaldeyrissjóðsins frá árunum 1999 og 2001 til að rifja upp það sem löggjafinn þá raunverulega gerði til varnar heimilum og fyrirtækjum. Von greinarhöfundar er að almenningur standi saman um það sem rétt er í þessu efni svo réttmætir aðilar verði sóttir til saka og látnir gjalda gjörða sinna bæði í starfi og gagnvart lögum landsins. Með lögum skal land vort byggja og með ólögum eyða. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Mest lesið Ríkissjóður snuðaður um stórar fjárhæðir Sigurjón Þórðarson Skoðun Er verið að blekkja almenning og sjómenn? Einar Hannes Harðarson Skoðun Lágkúrulegur hversdagsleiki illskunnar Guðný Gústafsdóttir Skoðun Áfengi og íþróttir eiga enga samleið – áskorun til þingfulltrúa UMFÍ Árni Guðmundsson Skoðun Stóra skekkjan í 13 ára aldurstakmarki samfélagsmiðla Skúli Bragi Geirdal Skoðun Við viljum nafn Jón Kaldal Skoðun Fögur fyrirheit sem urðu að engu Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson Skoðun Aðskilnaðurinn hlær Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Lífsskoðunarfélagið Farsæld tekur upp slitinn þráð siðmenntunar Svanur Sigurbjörnsson Skoðun Væntingar á villigötum Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Skoðun Skoðun Skilningsleysi á skaðsemi verðtryggingar Guðmundur Ásgeirsson skrifar Skoðun Menntakerfi í fremstu röð Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Enn ríkir áhugaleysi um afdrif fósturbarna Guðlaugur Kristmundsson,Sigurgeir B. Þórisson skrifar Skoðun Við viljum nafn Jón Kaldal skrifar Skoðun Stóra skekkjan í 13 ára aldurstakmarki samfélagsmiðla Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Er verið að blekkja almenning og sjómenn? Einar Hannes Harðarson skrifar Skoðun Væntingar á villigötum Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Aðskilnaðurinn hlær Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Lágkúrulegur hversdagsleiki illskunnar Guðný Gústafsdóttir skrifar Skoðun Glerþakið brotið á alþjóðlega sjónverndardaginn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Fögur fyrirheit sem urðu að engu Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Ríkissjóður snuðaður um stórar fjárhæðir Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Áfengi og íþróttir eiga enga samleið – áskorun til þingfulltrúa UMFÍ Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Lífsskoðunarfélagið Farsæld tekur upp slitinn þráð siðmenntunar Svanur Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Ruben Amorim og sveigjanleiki – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Framtíðarsýn í samgöngumálum er mosavaxin Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Fimmta iðnbyltingin krefst svara – strax Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur þú skoðanir? Jóhannes Óli Sveinsson skrifar Skoðun Er hurð bara hurð? Sölvi Breiðfjörð skrifar Skoðun Reykjavíkurmódel á kvennaári Sóley Tómasdóttir skrifar Skoðun Ekki er allt sem sýnist Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Sýndu þér umhyggju – Komdu í skimun Ágúst Ingi Ágústsson skrifar Skoðun Eru Bændasamtökin á móti valdeflingu bænda? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Er lægsta verðið alltaf hagstæðast? Karen Ósk Nielsen Björnsdóttir skrifar Skoðun Landbúnaðarrúnk Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Jesús who? Atli Þórðarson skrifar Skoðun Opið bréf til Miðflokksmanna Snorri Másson skrifar Skoðun Lesskilningur eða lesblinda??? Jóhannes Jóhannesson skrifar Skoðun Henti Íslandi undir strætisvagninn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Forvarnateymi grunnskóla – góð hugmynd sem má ekki sofna Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Sjá meira
Í Fréttablaðinu birtust tvær greinar þann 22. júní síðastliðinn. Annars vegar var um að ræða grein eftir Einar Huga Bjarnason og Björgvin Halldór Björnsson og hins vegar eftir einn lífsreyndasta þingmann þjóðarinnar, Kristin H. Gunnarson. Það er óhætt að segja að þar hafi skipst í tvö horn varðandi dóm Hæstaréttar þar sem lögmennirnir túlkuðu dóminn á þann hátt að hann væri skýr og vaxtakjörin sem um var samið skulu vera sú viðmiðun sem reikna skuli með. Þessi afstaða lögmannanna er rétt og þá ef bæði er litið til lögfræðinnar og fjármálafræðinnar en í þessum samningum er samið um breytilega LIBOR vexti í viðkomandi myntum auk vaxtaálags sem fjármálastofnunin ákvarðaði og miðaði þá, þegar samið var, við þá áhættu sem í bréfinu fólst og efni þess fólst miðað við mat á þeim tíma sem lánið var veitt, skuldabréfið útgefið og keypt af þessum aðilum. Á þessum tíma, sem lánin voru tekin, gat vel hugsast að fjármálastofnanirnar reiknuðu með að krónan myndi styrkjast. Þetta var áhætta sem fjármálastofnanirnar tóku, ekki almenningur. Nú hefur hins vegar komið í ljóst að flestar ef ekki allar fjármálastofnanirnar, sbr. rannsóknarskýrslu Alþingis, tóku stöðu gegn krónunni og véluðu lífeyrissjóðina með að taka stöðu með krónunni sem er líklega ein mesta skerðing sem lífeyrisþegar hafa orðið fyrir í áratugi. Bankarnir tóku því stöðu gegn viðskiptavinum sínum og hluthöfum og verða því stjórnir lífeyrissjóðanna að taka sig á og fara í tilsvarandi málaferli til að heimta leiðréttingu á því sem olli skerðingu lífeyrisréttinda landsmanna allra til langs tíma. Vandinn sem felst í grein Kristins H. Gunnarssonar, með fullri virðingu fyrir hans þætti á þingi um árabil, er mun dýpri en sá sem þar kemur fram. Í grunninn varpar greinin fram villu sem hefur lengi verið við lýði og varðar það að verðtrygging eigi að verða ríkjandi á Íslandi um ókomin ár og ef einn fær sanngjarna úrlausn fyrir dómi skal slíkri lögmætri leiðréttingu dreift á alla hina sem ekki eiga slíkt skilið. Hér skiptir miklu að verðtrygging veldur því að fjármálastofnanir og lífeyrissjóðir verða værukærir og það hefur sýnt sig í gegnum áratugina að þrátt fyrir stærð lífeyrissjóðina hafa réttindin verið skert þrátt fyrir nánast því áhættulausa ávöxtun. Hafa þeir aldrei átt að getað tapað nema með þátttöku í lélegum fjárfestingum eins og í bankakerfinu og með því að taka blindandi stöðu með krónunni þegar viðsemjendur þeirra, bankar sem þeir áttu sjálfir, véluðu þá í þessa gjörninga. Það sem veldur gremju almennings er að lífeyrissjóðirnir virðast ekki ætla að sækja réttindi lífeyrisþega á hendur bönkum, stjórnendum þeirra eða endurskoðendum. Hverju sætir? Það sem 68 kynslóð Kristins H. Gunnarssonar verður að gera sér grein fyrir, kynslóð sem fékk mikið „gefins" á verðbólguárunum, er að tími kæruleysislegs hjals um réttindi og skyldur sem eiga sér ekki stoð í lögum er liðinn. Hér er verið að tala um mun dýpri mál og varða þau réttindi, skyldur og eðlileg viðskipti. Á næstu misserum tekur við ný kynslóð á Alþingi sem mun ætlast til þess að Ísland verði alþjóðlegra og sterkara í alla staði. Vonandi að þingmenn landsins í dag hugi strax að breyttri stefnu í þessu efni en þannig eiga þeir einhvern möguleika á að fá sæti aftur á Alþingi Íslendinga. Það að rita greinar sem fela í sér vanþekkingu og takmarkaða sýn eru aðeins til þess að afvegaleiða umræðu sem er þegar komin á braut réttlætis og sanngirnis. Sem betur fer eru aðilar sem þessu halda fram fyrrverandi þingmenn. Einnig skal áréttað að almenningur á nú að slá skjaldborg um íslenska dómskerfið sem hefur nú aldeilis sannað sig sem sterkasta stoðin í stjórnkerfi Íslands. Sorglegt er að sjá viðbrögð seðlabankastjóra sem skóp það kerfi sem hrundi og stendur nú við hlið þeim sem fóru gegn almenningi og unnu gegn hagkerfinu, kerfi sem hann hannaði og ýtti úr vör sjálfur. Rétt væri að hann og margir aðrir gluggi í skýrslur Alþjóðagjaldeyrissjóðsins frá árunum 1999 og 2001 til að rifja upp það sem löggjafinn þá raunverulega gerði til varnar heimilum og fyrirtækjum. Von greinarhöfundar er að almenningur standi saman um það sem rétt er í þessu efni svo réttmætir aðilar verði sóttir til saka og látnir gjalda gjörða sinna bæði í starfi og gagnvart lögum landsins. Með lögum skal land vort byggja og með ólögum eyða.
Skoðun Enn ríkir áhugaleysi um afdrif fósturbarna Guðlaugur Kristmundsson,Sigurgeir B. Þórisson skrifar
Skoðun Áfengi og íþróttir eiga enga samleið – áskorun til þingfulltrúa UMFÍ Árni Guðmundsson skrifar
Skoðun Lífsskoðunarfélagið Farsæld tekur upp slitinn þráð siðmenntunar Svanur Sigurbjörnsson skrifar