„Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar 7. ágúst 2025 08:00 Fyrir skömmu ók ég að uppáhalds fjörunni minni sem staðsett er á Álftanesi. Lagði bílnum og sá öðrum bíl var lagt rétt hjá. Ég fékk ónotatilfinningu. Tilfinningu sem ég þekki of vel og er orðin hundleið á. Ég yfirgaf þó bílinn minn því ég hafði ákveðið að ganga þessa fjöru fram og til baka þann dag. Ég vil stunda útivist og daglega og fjölbreytta hreyfingu. Helst einsömul. Þegar ég hafði gengið að öðrum enda fjörunnar sá ég hávaxinn og þrekvaxinn mann standa kyrran álengdar og ég hugsaði strax hvað ég ætti að gera ef hann yrði óþægilegur. Við værum jú aðeins tvö hérna á svæðinu. Ég gæti alltaf tekið upp símann og hringt - eða þóst tala í hann. Og ég var með bíllykilinn í krepptum lófanum; vopnið mitt, ef illa færi. Umræddur maður ógnaði mér aldrei - eins og langflestir menn sem ég mæti ein á almannafæri. Vandinn er bara að ég veit ekki hver er líklegur og hver ekki. Þeir eru einfaldlega of margir sem því miður þarf að óttast og þess vegna fá svo margar konur þessa óttablöndnu tilfinningu. Fyrir rúmum fjórum árum skrifaði ég grein á Vísi um svipaða upplifun. Hún heitir Sameiginlegur ótti kynslóða - Vísir) Ofbeldi og áfallastreita Tilfinningin og ástandið sem ég lýsi í báðum greinum nefnist áfallastreita/áfallastreituröskun og hefur minnst með innsæi eða dómgreind að gera, heldur taugakerfið - sem eru heilinn og taugarnar. Þessa tilfinningu þekkja a.m.k. ein af hverjum fjórum konum á Íslandi, konum sem hafa upplifað alvarlegt ofbeldi. Samt segir tölfræðin okkur að langflestar konur eru beittar ofbeldi í nánum samböndum - inni á eigin heimili eða á stað þar sem þær ættu að vera öruggar. Gerendur eru þá langoftast makar, fyrrum makar, vinir, vinnufélagar, frændur, feður eða bræður. Hugtakið ofbeldi er fyrir löngu þekkt. Töluvert minni þekking er hins vegar á afleiðingum ofbeldis. Og sérstaklega afleiðingum sem sjást ekki endilega utan á þolendum og því gjarnan lítið gert úr. Ég hef margoft hugsað til yfirgripsmikillar vanþekkingar meðal almennings á afleiðingum ofbeldis þegar ég les fréttir, dóma og umræðu í ummælakerfum. Ef gerandi er þekktur, virtur eða dáður eru þolendur eru gjarnan rengdir, þeim úthúðað eða hvött til að sleppa því að kæra. Helst fyrirgefa og “gleyma”. Hins vegar er (meintum) gerendum trúað eða þeir ýmist sýknaðir eða fá skilorðsbundna dóma, það er að segja í þeim örfáu tilfellum sem ákært er. Sönnunarbyrðin liggur hjá þolendum í gríðarlega erfiðri stöðu. Gerendur einfaldlega neita alltaf sök - og það endar gjarnan sem fyrirsögn í fréttum þó að það að einhver neiti sök sé í raun enginn fréttapunktur. Djúp og margvísleg áhrif Ofbeldi getur haft margvísleg áhrif á líkamlega heilsu. Þau er stundum sýnileg en geta einnig falist í langvarandi heilsufarsvandamálum. Í verstu tilfellum leiðir ofbeldið til dauða, þ.e.a.s. morðs eða sjálfvígs. Sálræn og andleg áhrif geta verið kvíði og þunglyndi, áfallastreitutöskun (PTSD), lág sjálfsmynd og sjálfsgagnrýni, sjálfsskaði og sjálfsvígshugsanir, svefntruflanir og martraðir, félagsleg einangrun og vantraust. Þekktar félagslegar afeiðingar eru rof á fjölskyldu- og vinatengslum, erfiðleikar í samskiptum og nánum tengslum, félagsleg útilokun, minni þátttaka í námi eða atvinnulífi og erfiðleikar með að treysta öðrum. Efnahagslegar afleiðingar geta verið tekjutap vegna veikinda eða örorku, minni framleiðni og atvinnuþátttaka, heilbrigðiskostnaður vegna meðferða og endurhæfingar, þjónustukostnaður og missir á menntun eða starfsfærni. Þessu til viðbótar eru samfélagsleg áhrif, svo sem aukinn ótti og vantraust, neikvæð áhrif á samfélagsanda og samstöðu, kostnaður við réttarkerfi og heilbrigðiskerfi og endurtekning milli kynslóða (ofbeldi erfist). Ofbeldi hefur líka djúp áhrif sem ná til fleiri einstaklinga. Þolendur eru stundum fleiri en einn, t.d. þegar um er að ræða börn sem horfa upp á ofbeldi. Hvernig er bataferlið? Ef þolandi lifir ofbeldi af og kemst í bataferli, þá er það langt í frá stutt og einfalt. Bati eftir kynferðisofbeldi er ekki línulegur. Ferlið er einstaklingsbundið og getur tekið mislangan tíma. Bráðaviðbragðsfasi. Einkennist af áfallaviðbrögðum, ringulreið og mikilli tilfinningalegri óvissu. Tilfinningar geta verið sjokk, ótti, skömm, reiði og doði. Algeng líkamleg einkenni eru svefntruflanir, matarleysi, hraður hjartsláttur og skjálfti. Hegðun getur einkennst af einangrun, erfiðleikum með einbeitingu og forðun. Á þessu stigi þarf þolandi fyrst og fremst öryggi, hlustun, skjól og læknisaðstoð. Innra stríð/upplausnarfasi. Áfallaeinkenni ná oft hámarki á þessu stigi. PTSD einkenni verða sýnileg: Endurupplifanir, martraðir og forðun. Sjálfsásökun og skömm. Truflun á tengslum (traustvandamál, félagsfælni). Þörf fyrir fræðslu um áföll og úrræði. Úrvinnsla/samþætting. Þolandi byrjar að vinna í meðvitund um áhrif ofbeldisins og tengir upplifun við sjálfsmynd. Vinna með sálfræðingi eða stuðningsaðila hefst oft hér. Sjálfsstyrking og orðræðubreyting („það var ekki mér að kenna“). Viðurkenning á afleiðingum og takmörkunum – en líka styrkleikum. Skref í átt að tengslum, virkni og tilgangi. Seigla og samþætt lífsreynsla. Áfallið hefur verið samþætt í sjálfsmynd einstaklings. Það skilgreinir hann ekki, en er hluti af lífsreynslu. Endurheimt sjálfstæðis og tengsla. Upplifun af persónulegum styrk og auknu innsæi. Hugsanleg þátttaka í réttindabaráttu, stuðningshópum eða fræðslu. Getur lifað með minningunni án þess að hún stjórni lífinu. Mikilvægt er að muna að þolendur fara ekki endilega í gegnum þessa fasa í fyrrgreindri röð og sumir dvelja lengi á einu stigi. Endurupplifanir, bakslög og einkenni geta komið fram árum síðar, sérstaklega við streitu, undir álagi eða við áföll. Svo má ekki gleyma því að sum okkar verða ítrekað fyrir alls kyns ofbeldi um ævina og flókið getur verið að vinna úr. Enn önnur verða fyrir áföllum og ofbeldi í bataferli. Það sem seinkar eða kemur í veg fyrir bata Það er þó ótal margt sem auðveldlega lengir og/eða fyrirbyggir bata þolenda og letur þá til að kæra. Það er til dæmis þegar þeir sýna viðbrögð sem á fræðiheiti nefnast reactive abuse og geta verið jafn ósjálfráð eins og að frjósa, flýja, forðast eða þókna. Hugtakið reactive abuse lýsir því hvernig þolandinn, eftir langvarandi áreiti eða þrýsting, tekur upp varnarviðbrögð (t.d. reiði, uppreisn) sem gerandinn getur síðan notað sem afsökun fyrir eigin hegðun í stað þess að viðurkenna ábyrgð. Rannsóknir sýna að þegar þolandi sýnir slík viðbrögð gegn misnotkun, þá er það oft túlkað af geranda sem „sönnun“ og rök fyrir sakleysi. Annað þekkt viðbragð á við um gerendur og nefnist DARVO (Defence Attack Reverse Victim and Offender)var upphaflega sett fram af Jennifer Freyd (1997) sem lýsir þríþættu viðbragðsferli geranda sem neitar að hafa beitt ofbeldi, ræðst á trúverðugleika þolanda og snýr hlutverkunum við svo gerandinn verður þolandinn. Í þriðja lagi er það þegar þolendur skortir bakland, stuðning og skilning frá þeim sem ættu að þekkja þau best. Sér í lagi þegar gerandi er í nánasta hring eða þeim næsta; í fjölskyldu, vinahópi eða á vinnustað. Þolendur þurfa á samfélaginu að halda Við sem samfélag getum gert svo miklu betur til að draga úr aldagömlu og róttæku kynbundnu ofbeldi. Við getum til dæmis ákveðið að trúa þolendum miklu oftar, því opinberar tölur sýna okkur trekk í trekk að rétt innan við 100% þeirra segja satt. Við getum líka gert stórátak í að hvetja til hugarfarsbreytingar og fræðslu meðal núverandi og mögulegra gerenda og kalla þá út sem ýmist eru líklegir til eða eru að beita slíku ofbeldi. Sérstaklega ef við þekkjum þá. Leyfa þolendum að njóta vafans. Barátta og aðgerðir gegn ofbeldi krefjast heildrænnar nálgunar, forvarna, stuðningsúrræða og ábyrgðar samfélagsins í heild. Það er ekki aðeins siðferðisleg skylda að bregðast af festu við ofbeldi - heldur nauðsyn til að byggja upp heilbrigt og réttlátt samfélag. Í réttlátu samfélagi ættu t.d. öll kyn að geta stundað útiveru sér til heilsubótar án þess að finna fyrir ótta. Höfundur er stjórnarkona í Vitund, samtökum gegn kynferðisofbeldi. Hafir þú eða einhver sem þú þekkir orðið fyrir kynferðisofbeldi, þá eru allar upplýsingar hér á einum stað á vefstíðu Neyðarlínunnar 112: Aðstoð vegna ofbeldis Heimildir: Courtois, C. A., & Ford, J. D. (2009). Treating Complex Traumatic Stress Disorders. Fergusson, D.M., Boden, J.M., & Horwood, L.J. (2008). Exposure to childhood sexual and physical abuse and adjustment in early adulthood. Child Abuse & Neglect, 32(6), 607–619. Dolezal, T., et al. (2009). The Economic Burden of Child Maltreatment. Prevent Child Abuse America. Herman, J.L. (1992). Trauma and Recovery. Basic Books. DARVO — Jennifer Joy Freyd, PhD. Kilpatrick, D.G., et al. (2003). Violence and Risk of PTSD, Major Depression, Substance Abuse/Dependence, and Comorbidity. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 71(4), 692–700. Sigurðardóttir, S., & Guðjónsson, G.H. (1996). The impact of sexual abuse on the mental health of women in Iceland. Scandinavian Journal of Psychology, 37(3), 235–248. Tedeschi, R.G., & Calhoun, L.G. (1996). The Posttraumatic Growth Inventory: Measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kynferðisofbeldi Kynbundið ofbeldi Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Sjá meira
Fyrir skömmu ók ég að uppáhalds fjörunni minni sem staðsett er á Álftanesi. Lagði bílnum og sá öðrum bíl var lagt rétt hjá. Ég fékk ónotatilfinningu. Tilfinningu sem ég þekki of vel og er orðin hundleið á. Ég yfirgaf þó bílinn minn því ég hafði ákveðið að ganga þessa fjöru fram og til baka þann dag. Ég vil stunda útivist og daglega og fjölbreytta hreyfingu. Helst einsömul. Þegar ég hafði gengið að öðrum enda fjörunnar sá ég hávaxinn og þrekvaxinn mann standa kyrran álengdar og ég hugsaði strax hvað ég ætti að gera ef hann yrði óþægilegur. Við værum jú aðeins tvö hérna á svæðinu. Ég gæti alltaf tekið upp símann og hringt - eða þóst tala í hann. Og ég var með bíllykilinn í krepptum lófanum; vopnið mitt, ef illa færi. Umræddur maður ógnaði mér aldrei - eins og langflestir menn sem ég mæti ein á almannafæri. Vandinn er bara að ég veit ekki hver er líklegur og hver ekki. Þeir eru einfaldlega of margir sem því miður þarf að óttast og þess vegna fá svo margar konur þessa óttablöndnu tilfinningu. Fyrir rúmum fjórum árum skrifaði ég grein á Vísi um svipaða upplifun. Hún heitir Sameiginlegur ótti kynslóða - Vísir) Ofbeldi og áfallastreita Tilfinningin og ástandið sem ég lýsi í báðum greinum nefnist áfallastreita/áfallastreituröskun og hefur minnst með innsæi eða dómgreind að gera, heldur taugakerfið - sem eru heilinn og taugarnar. Þessa tilfinningu þekkja a.m.k. ein af hverjum fjórum konum á Íslandi, konum sem hafa upplifað alvarlegt ofbeldi. Samt segir tölfræðin okkur að langflestar konur eru beittar ofbeldi í nánum samböndum - inni á eigin heimili eða á stað þar sem þær ættu að vera öruggar. Gerendur eru þá langoftast makar, fyrrum makar, vinir, vinnufélagar, frændur, feður eða bræður. Hugtakið ofbeldi er fyrir löngu þekkt. Töluvert minni þekking er hins vegar á afleiðingum ofbeldis. Og sérstaklega afleiðingum sem sjást ekki endilega utan á þolendum og því gjarnan lítið gert úr. Ég hef margoft hugsað til yfirgripsmikillar vanþekkingar meðal almennings á afleiðingum ofbeldis þegar ég les fréttir, dóma og umræðu í ummælakerfum. Ef gerandi er þekktur, virtur eða dáður eru þolendur eru gjarnan rengdir, þeim úthúðað eða hvött til að sleppa því að kæra. Helst fyrirgefa og “gleyma”. Hins vegar er (meintum) gerendum trúað eða þeir ýmist sýknaðir eða fá skilorðsbundna dóma, það er að segja í þeim örfáu tilfellum sem ákært er. Sönnunarbyrðin liggur hjá þolendum í gríðarlega erfiðri stöðu. Gerendur einfaldlega neita alltaf sök - og það endar gjarnan sem fyrirsögn í fréttum þó að það að einhver neiti sök sé í raun enginn fréttapunktur. Djúp og margvísleg áhrif Ofbeldi getur haft margvísleg áhrif á líkamlega heilsu. Þau er stundum sýnileg en geta einnig falist í langvarandi heilsufarsvandamálum. Í verstu tilfellum leiðir ofbeldið til dauða, þ.e.a.s. morðs eða sjálfvígs. Sálræn og andleg áhrif geta verið kvíði og þunglyndi, áfallastreitutöskun (PTSD), lág sjálfsmynd og sjálfsgagnrýni, sjálfsskaði og sjálfsvígshugsanir, svefntruflanir og martraðir, félagsleg einangrun og vantraust. Þekktar félagslegar afeiðingar eru rof á fjölskyldu- og vinatengslum, erfiðleikar í samskiptum og nánum tengslum, félagsleg útilokun, minni þátttaka í námi eða atvinnulífi og erfiðleikar með að treysta öðrum. Efnahagslegar afleiðingar geta verið tekjutap vegna veikinda eða örorku, minni framleiðni og atvinnuþátttaka, heilbrigðiskostnaður vegna meðferða og endurhæfingar, þjónustukostnaður og missir á menntun eða starfsfærni. Þessu til viðbótar eru samfélagsleg áhrif, svo sem aukinn ótti og vantraust, neikvæð áhrif á samfélagsanda og samstöðu, kostnaður við réttarkerfi og heilbrigðiskerfi og endurtekning milli kynslóða (ofbeldi erfist). Ofbeldi hefur líka djúp áhrif sem ná til fleiri einstaklinga. Þolendur eru stundum fleiri en einn, t.d. þegar um er að ræða börn sem horfa upp á ofbeldi. Hvernig er bataferlið? Ef þolandi lifir ofbeldi af og kemst í bataferli, þá er það langt í frá stutt og einfalt. Bati eftir kynferðisofbeldi er ekki línulegur. Ferlið er einstaklingsbundið og getur tekið mislangan tíma. Bráðaviðbragðsfasi. Einkennist af áfallaviðbrögðum, ringulreið og mikilli tilfinningalegri óvissu. Tilfinningar geta verið sjokk, ótti, skömm, reiði og doði. Algeng líkamleg einkenni eru svefntruflanir, matarleysi, hraður hjartsláttur og skjálfti. Hegðun getur einkennst af einangrun, erfiðleikum með einbeitingu og forðun. Á þessu stigi þarf þolandi fyrst og fremst öryggi, hlustun, skjól og læknisaðstoð. Innra stríð/upplausnarfasi. Áfallaeinkenni ná oft hámarki á þessu stigi. PTSD einkenni verða sýnileg: Endurupplifanir, martraðir og forðun. Sjálfsásökun og skömm. Truflun á tengslum (traustvandamál, félagsfælni). Þörf fyrir fræðslu um áföll og úrræði. Úrvinnsla/samþætting. Þolandi byrjar að vinna í meðvitund um áhrif ofbeldisins og tengir upplifun við sjálfsmynd. Vinna með sálfræðingi eða stuðningsaðila hefst oft hér. Sjálfsstyrking og orðræðubreyting („það var ekki mér að kenna“). Viðurkenning á afleiðingum og takmörkunum – en líka styrkleikum. Skref í átt að tengslum, virkni og tilgangi. Seigla og samþætt lífsreynsla. Áfallið hefur verið samþætt í sjálfsmynd einstaklings. Það skilgreinir hann ekki, en er hluti af lífsreynslu. Endurheimt sjálfstæðis og tengsla. Upplifun af persónulegum styrk og auknu innsæi. Hugsanleg þátttaka í réttindabaráttu, stuðningshópum eða fræðslu. Getur lifað með minningunni án þess að hún stjórni lífinu. Mikilvægt er að muna að þolendur fara ekki endilega í gegnum þessa fasa í fyrrgreindri röð og sumir dvelja lengi á einu stigi. Endurupplifanir, bakslög og einkenni geta komið fram árum síðar, sérstaklega við streitu, undir álagi eða við áföll. Svo má ekki gleyma því að sum okkar verða ítrekað fyrir alls kyns ofbeldi um ævina og flókið getur verið að vinna úr. Enn önnur verða fyrir áföllum og ofbeldi í bataferli. Það sem seinkar eða kemur í veg fyrir bata Það er þó ótal margt sem auðveldlega lengir og/eða fyrirbyggir bata þolenda og letur þá til að kæra. Það er til dæmis þegar þeir sýna viðbrögð sem á fræðiheiti nefnast reactive abuse og geta verið jafn ósjálfráð eins og að frjósa, flýja, forðast eða þókna. Hugtakið reactive abuse lýsir því hvernig þolandinn, eftir langvarandi áreiti eða þrýsting, tekur upp varnarviðbrögð (t.d. reiði, uppreisn) sem gerandinn getur síðan notað sem afsökun fyrir eigin hegðun í stað þess að viðurkenna ábyrgð. Rannsóknir sýna að þegar þolandi sýnir slík viðbrögð gegn misnotkun, þá er það oft túlkað af geranda sem „sönnun“ og rök fyrir sakleysi. Annað þekkt viðbragð á við um gerendur og nefnist DARVO (Defence Attack Reverse Victim and Offender)var upphaflega sett fram af Jennifer Freyd (1997) sem lýsir þríþættu viðbragðsferli geranda sem neitar að hafa beitt ofbeldi, ræðst á trúverðugleika þolanda og snýr hlutverkunum við svo gerandinn verður þolandinn. Í þriðja lagi er það þegar þolendur skortir bakland, stuðning og skilning frá þeim sem ættu að þekkja þau best. Sér í lagi þegar gerandi er í nánasta hring eða þeim næsta; í fjölskyldu, vinahópi eða á vinnustað. Þolendur þurfa á samfélaginu að halda Við sem samfélag getum gert svo miklu betur til að draga úr aldagömlu og róttæku kynbundnu ofbeldi. Við getum til dæmis ákveðið að trúa þolendum miklu oftar, því opinberar tölur sýna okkur trekk í trekk að rétt innan við 100% þeirra segja satt. Við getum líka gert stórátak í að hvetja til hugarfarsbreytingar og fræðslu meðal núverandi og mögulegra gerenda og kalla þá út sem ýmist eru líklegir til eða eru að beita slíku ofbeldi. Sérstaklega ef við þekkjum þá. Leyfa þolendum að njóta vafans. Barátta og aðgerðir gegn ofbeldi krefjast heildrænnar nálgunar, forvarna, stuðningsúrræða og ábyrgðar samfélagsins í heild. Það er ekki aðeins siðferðisleg skylda að bregðast af festu við ofbeldi - heldur nauðsyn til að byggja upp heilbrigt og réttlátt samfélag. Í réttlátu samfélagi ættu t.d. öll kyn að geta stundað útiveru sér til heilsubótar án þess að finna fyrir ótta. Höfundur er stjórnarkona í Vitund, samtökum gegn kynferðisofbeldi. Hafir þú eða einhver sem þú þekkir orðið fyrir kynferðisofbeldi, þá eru allar upplýsingar hér á einum stað á vefstíðu Neyðarlínunnar 112: Aðstoð vegna ofbeldis Heimildir: Courtois, C. A., & Ford, J. D. (2009). Treating Complex Traumatic Stress Disorders. Fergusson, D.M., Boden, J.M., & Horwood, L.J. (2008). Exposure to childhood sexual and physical abuse and adjustment in early adulthood. Child Abuse & Neglect, 32(6), 607–619. Dolezal, T., et al. (2009). The Economic Burden of Child Maltreatment. Prevent Child Abuse America. Herman, J.L. (1992). Trauma and Recovery. Basic Books. DARVO — Jennifer Joy Freyd, PhD. Kilpatrick, D.G., et al. (2003). Violence and Risk of PTSD, Major Depression, Substance Abuse/Dependence, and Comorbidity. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 71(4), 692–700. Sigurðardóttir, S., & Guðjónsson, G.H. (1996). The impact of sexual abuse on the mental health of women in Iceland. Scandinavian Journal of Psychology, 37(3), 235–248. Tedeschi, R.G., & Calhoun, L.G. (1996). The Posttraumatic Growth Inventory: Measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun