Ís­lenskir kvenstjórnendur: Bjart­sýnar en með á­hyggjur af stríði

Þar sem það kemur meðal annars fram að níu af hverjum tíu konum telja að fyrirtækin þar sem þær starfa munu auka tekjur sínar á næstu þremur árum. Þetta hlutfall var átta af hverjum tíu hjá íslenskum kvenstjórnendum.

Alls svöruðu 475 konur í 46 löndum en könnunin fór fram tímabilið 25.nóvember 2024 til 17.febrúar 2025. Þetta er í fyrsta sinn sem Ísland tekur þátt sem Margrét er afar ánægð með og segir:

„Ég vill endilega þakka þessum konum sem tóku þátt. Því það er svo mikilvægt að heyra hvert viðhorf þeirra er og án þeirra þátttöku hefði þetta ekki verið hægt,“ segir Margrét en 41 kona sem er í stjórn eða toppstjórnendastöðu tóku þátt í könnuninni.

Á ensku er yfirskrift könnunarinnar nokkuð töff; Með tilvísun í vinsælan lagastúf sem flest okkar muna eftir:

„When the going gets tough female leaders succeed with agility, resilience and digital competencies.“

Undir íslensku þýðingunni „Á erfiðum tímum ná kvenleiðtogar árangri með þrautseigju, aðlögunarhæfni og aukinni stafrænni hæfni,“ voru niðurstöðurnar kynntar á fundi KPMG fyrir skömmu þar sem Margrét fór yfir helstu niðurstöður.

Við skulum rýna í málin.

Bjartsýnar en með áhyggjur af stríði

Margrét segir svo sem ekkert í niðurstöðunum hafa komið sér á óvart. Hins vegar hafi henni fundist mjög margt athyglisvert, sérstaklega í ljósi þess hvernig stjórnmálaástandið í heiminum er, ófriður, áhrifin frá Trump, umhverfis- og loftlagsmálin og svo mætti áfram telja.

„Það að konur séu svona bjartsýnar finnst mér mjög áhugavert og endurspegla vel sterk karaktereinkenni kvenna. Því áskoranirnar eru gríðarlega miklar í ytri umhverfinu; Hætta á vopnuðum átökum, alþjóðastjórnmálin og svo framvegis,“ segir Margrét og bætir við:

Þetta eru stórar áskoranir og þess vegna finnst mér yfirskriftin jafnvel segja allt sem segja þarf: „When the going gets tough…“ eru konur ekkert að væla.“

Ástandið í heiminum má glöggt sjá í niðurstöðunum, þar sem íslenskar konur virðast þó hafa minni áhyggjur af því en konur víða annars staðar að hér fari allt í bál og brand í stjórnmálum.

„En konur á Íslandi hafa meiri áhyggjur af stríði sem er athyglisvert,“ segir Margrét og vísar þar í að ríflega 56% íslensku kvenstjórnandanna segjast hafa áhyggjur af stríði til samanburðar við rúm 30% að meðaltali fyrir könnunina í heild.

En hvers vegna ætli það sé; Nú er Ísland ekki land sem hefur upplifað stríð?

„Mögulega er það skýringin: Við erum óvön því að þurfa að hafa áhyggjur af stríði en nú ríkir ákveðinn ófriður. En ég velti líka fyrir mér hvort þetta tengist áhyggjum af virðiskeðjunni. Stríð myndi hafa áhrif á virðiskeðjuna; við erum útsettari fyrir því miðað við margar aðrar þjóðir.“

Til viðbótar við bjartsýni kemur líka fram að konur hafa almennt mikla trú á eigin getu.

„En þær hafa líka mestu trúnna á eigin getu í nærumhverfinu sínu því niðurstöðurnar sýna að konur hafa meiri trú á vexti sinna fyrirtækja í samanburði við vöxt atvinnugreinarinnar í heild og svo framvegis. Það sem þetta þýðir er að konur hafa mikla trú á vexti í því nærumhverfi sem þeirra áhrifavald nær til.“

Leiðtogahæfni mikilvægari en dugnaður

Áhugavert er að rýna í nokkur atriði þar sem íslenskar konur virðast svara öðruvísi en kvenleiðtogar annars staðar.

Til dæmis telja íslenskar konur mestu leiðtogahæfni mikilvægasta eiginleikann til að ná árangri í starfi, en ekki dugnaður eins og flestar þjóðir nefna.

Þannig sýnir meðaltalið fyrir könnunina í heild að 50% kvenstjórnenda í heiminum finnist dugnaður vera sá eiginleiki sem skipti mestu máli. Þetta hlutfall er 37% hjá íslensku kvenstjórnendunum.

70% íslensku kvenstjórnendanna segja það að vera góðan leiðtoga skipta mestu máli. Þetta hlutfall mælist 49% að meðaltali fyrir könnunina í heild sinni.

Það geta allir verið duglegir en hjá íslensku konunum virðist það skína í gegn að á óvissutímum finnist þeim skipta mestu máli að vera góður leiðtogi.“

Annað atriði vekur athygli en það er hversu mikið stökk uppá við mikilvægi tengslanetsins er að mati kvenstjórnenda.

„Mikilvægi tengslanetsins mældist 41% árið 2018, eykst í næstu könnun líka og mælist nú 76%. Karlar hafa alltaf nýtt sér tengslanetið án þess að hafa sett einhver orð á það. Nú virðast konur í heiminum í auknum mæli vera að horfast í augu við mátt tengslanetsins,“ segir Margrét en bætir við:

„Þó er þetta niðurstaða sem íslensku konurnar sem voru á kynningarfundinum svöruðu sig ekki við.“

Nú?

„Við erum ekki með samanburð fyrir Ísland og sjáum því ekki niðurstöðuna fyrir Ísland sérstaklega í þessari spurningu. En á fundinum okkar þar sem við kynntum niðurstöðurnar var auðheyrt að okkar konum fannst þessi niðurstaða ekki í takt við það hvernig þær telja mikilvægi tengslanetsins.“

Gervigreindin og tæknin

Margrét segir að nokkrar umræður hafi einnig sprottið um gervigreindina og tæknina. En niðurstöður könnunarinnar sýna að kvenstjórnendur um allan heim leggja mun meiri áherslu en áður á fjárfestingu í nýrri tækni til að umbreyta rekstri og ná árangri.

„Það hefur verið svolítið áberandi mikil áhersla á mannauðsmálin undanfarið en núna er áherslan mest á fjárfestingar í tækni, sérstaklega út af gervigreindinni. Að fjárfesta í tækni er til dæmis að mælast mun mikilvægari en til dæmis loftlagsmálin,“ segir Margrét.

Þetta er töluverð umbreyting því árið 2019 sögðust 37% telja mikilvægast að fjárfesta í tækniframförum til samanburðar við 56% nú.

„Það sem er líka athyglisvert er að kvenstjórnendur virðast ekki hafa áhyggjur af því að gervigreindin fækki störfum eins og oft er talað um, heldur frekar að starfsfólk fari í auknum mæli að vinna með gervigreindinni. Um 80% kvenstjórnenda í heiminum telur gervigreindina ekki fækka störfum, heldur auka líkurnar á að við gerum hlutina betur.“

Í kynningu á niðurstöðum kemur einnig fram að kvenstjórnendur á Íslandi telja fyrirtæki sín almennt minna viðbúin netárásum en kollegar þeirra á alþjóðlegum vettvangi.

Gervigreindin var þó það sem stóð upp úr í umræðunum.

Á fundinum sköpuðust umræður um hversu mikilvægt það er að konur séu fljótar að hoppa á þann vagn að fara að nýta sér gervigreindina. 

Oft eru karlmenn fljótari til þess að tileinka sér nýja tækni en visst bakslag gæti orðið í jafnréttismálunum ef konur verða ekki fljótar til þess líka að tileinka sér gervigreindina.“