Ákall eftir réttmætari dreifingu á arði Samúel Karl Ólason skrifar 30. desember 2024 19:01 Daði Már Kristófersson, fjármála- og efnahagsráðherra. Vísir/Vilhelm Heppilegt og skilvirkt er að fjármagna starfsemi ríkisins með gjöldum á auðlindir, samkvæmt Daða Má Kristóferssyni, fjármálaráðherra utan þings, auðlindahagfræðingi og varaformanni Viðreisnar. Í Reykjavík síðdegis á Bylgjunni sagði hann mikið ákall eftir réttlátari dreifingu á arði af auðlindum Íslands en ekki stæði til að kollvarpa neinu. Daði sagði Íslendinga hafa verið þeirrar gæfu aðnjótandi að auðlindir landsins hefðu verið nýttar mjög vel. Aðilar í sjávarútvegi, orkugeiranum eða ferðaþjónustunni, sem hefðu verið að nýta auðlindir Íslands, hefðu skapað verðmæti öllu samfélaginu til heilla. „Það er hins vegar alltaf svolítið hættulegt að skammta aðgang og takmarka hann. Vegna þess að ef að það skapar hagnað, hefst mikil barátta um þá hagsmuni. Að tryggja sér aðgang. Það er heppilegt og það er líka skilvirkt að fjármagna starfsemi ríkisins með gjöldum á auðlindir.“ Hann sagðist ekki hafa talað fyrir einhverskonar kollsteypu á fiskveiðistjórnunarkerfinu eða öðrum kerfum og það hefði ekki verið gert af flokknum eða ríkisstjórninni. „En einhverskonar réttlátari dreifing á arði. Það er mikið ákall um það.“ Talaði sérstaklega um uppsjávarveiðar Aðspurður seinna í þættinum hvernig hann sæi hærri auðlindagjöld fyrir sér sagði Daði að þær tillögur yrðu kynntar mjög fljótlega. Vildi hann ekki fara yfir þær að svo stöddu en sagði aðferðina sem notuð væri til að reikna auðlindagjöld, og þá sérstaklega í uppsjávarveiðum, væri „sérstök“. „Það er raunverulega enginn markaður með uppsjávarfisk, þannig að verðið sem miðað er við þar er viðmið, sem fyrst og fremst verður til í kjarasamningagerð sjómanna og útgerðarinnar.“ Hann sagði hægt að breyta reiknireglunni með lögum og það hefði verið gert nokkrum sinnum áður. Það yrði skoðað. Inntur eftir frekari svörum um það hvort til stæði að „hækka prósentuna“ eða breyta grunninum, þegar kemur að auðlindagjöldum, sagði Daði: „Það þarf að endurskoða grunninn.“ Hlusta má á viðtalið við Daða í spilaranum hér að neðan. Þar er farið um víðari völl en í greininni. Vill almannahagsmuni framar sérhagsmunum Áður hafði Daði talað um það hvernig hann ákvað að stíga aftur inn í starf Viðreisnar með virkari hætti. „Þetta á eftir að hljóma frekar hallærislega. Þetta er sjálfboðavinna, þið vitið það, að pólitísk starf á Íslandi er sjálfboðavinna. Ég fór út í þetta kannski vegna þess að mig langar að íslenskt samfélag veiti eins mörgum tækifæri og mögulegt er. Að hagsmunir almennings gangi framar sérhagsmunum,“ sagði Daði. Hann ítrekaði að hann væri ekki að segja að íslenskt samfélag væri ofurselt sérhagsmunum. Hins vegar væri ljóst að í „baráttunni“ stæði almenningur oft höllum fæti gegn sérhagsmunum. „Það er svona leiðarstefið. Það er það sem að heillaði mig við Viðreisn á sínum tíma.“ Þá sagði hann flokkinn tala fyrir ábyrgð í ríkisfjármálum, sem væri gífurlega mikilvægt, og að hann væri einnig mikill talsmaður alþjóðlegrar samvinnu. Þjóðin fái að ráða Daði var spurður út í Evrópumálin og það að mörg þeirra fyrirtækja sem nýti auðlindir landsins gerðu oft upp í erlendri mynt og mögulega hlunnfara þjóðina þannig. Hann sagði það frekar benda til galla á íslensku krónunni. „Það snertir auðvitað einhverja sanngirnistaug að sumir geti sleppt því að nota hana en aðrir þurfi að búa við hana. Allir vita jú hvernig vaxtastigið er og hvernig verðbólga hér þróast og óstöðugleikinn sem fylgir smáum gjaldmiðli,“ sagði Daði. „Það er kannski ekki aðal atriðið, heldur fyrst og fremst aðrir hlutir.“ Hann sagði Viðreisn standa fyrir það að þjóðin fengi fyrst og fremst að ákveða næstu skrefin í þessu ferli. Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Sjávarútvegur Alþingiskosningar 2024 Alþingi Mest lesið Búningsklefar minna á fatagám: „Þetta mun aldrei breytast, því miður“ Innlent Á leið til Suður-Afríku með syni sína í meðferð vegna úrræðaleysis Innlent Tóku farsíma af unglingum í Hafnarfirði og millifærðu af reikningum Innlent Diljá hlustaði á Bítið með tárin í augunum Innlent Umferð stýrt eftir að ekið var á grindverk á Austurvegi Innlent Leigubílstjóri grunaður um stórfellda líkamsárás rekinn Innlent Farþegi á bak og burt þegar björgunaraðilar mættu Innlent Spyr hvort aflífa þurfi sig vegna mjaðmaskipta Innlent Nýkjörinn bæjarstjóri alvarlega særður eftir stunguárás Erlent Óánægja með stjórnarandstöðu í hæstu hæðum Innlent Fleiri fréttir Ekki hlutverk stjórnarandstöðunnar að halda uppi stemmingu Segir réttast að ráðherra dragi drögin í heild sinni til baka Spyr hvort aflífa þurfi sig vegna mjaðmaskipta Þungt símtal bónda í Skagafirði Lögregla lýsir eftir Aylin Dæmi um að aðstandendur beri fíkniefni í börn á Stuðlum Tóku farsíma af unglingum í Hafnarfirði og millifærðu af reikningum Stofna hreyfingu til undirbúnings íslenskum her Fólk hvatt til að setjast og spjalla á spjallbekknum Diljá hlustaði á Bítið með tárin í augunum Kyngreint nautasæði kemur vel út Samþykkt að kortleggja eignarhald sjávarútvegsfyrirtækja „Þýðir ekki bara að moka yfir hlutina“ Segir stöðuna á sjúkrahúsinu á Akureyri grafalvarlega „Það þarf að gera meira og hraðar“ Ekki áfellisdómur yfir kerfinu að farið sé með börn í meðferð í Suður-Afríku Snjór í Esjunni en ekki víst að hann festist Farþegi á bak og burt þegar björgunaraðilar mættu „Munum fagna þegar riðu hefur verið útrýmt á Íslandi“ „Ekki svo að allir bændur séu að kvarta“ Tvö ár liðin frá árásum Hamas og alvarlegt rútuslys á Snæfellsnesi Vilja heimili á markað en ekki uppboð við nauðungarsölu Þriðjungur telur sumarfrí grunnskólabarna of langt Óánægja með stjórnarandstöðu í hæstu hæðum Mótmæla við ríkisstjórnarfund og kalla eftir aðgerðum Á leið til Suður-Afríku með syni sína í meðferð vegna úrræðaleysis Umferð stýrt eftir að ekið var á grindverk á Austurvegi Skorið á hjólbarða og spreyjað á bifreiðar Búningsklefar minna á fatagám: „Þetta mun aldrei breytast, því miður“ Leigubílstjóri grunaður um stórfellda líkamsárás rekinn Sjá meira
Daði sagði Íslendinga hafa verið þeirrar gæfu aðnjótandi að auðlindir landsins hefðu verið nýttar mjög vel. Aðilar í sjávarútvegi, orkugeiranum eða ferðaþjónustunni, sem hefðu verið að nýta auðlindir Íslands, hefðu skapað verðmæti öllu samfélaginu til heilla. „Það er hins vegar alltaf svolítið hættulegt að skammta aðgang og takmarka hann. Vegna þess að ef að það skapar hagnað, hefst mikil barátta um þá hagsmuni. Að tryggja sér aðgang. Það er heppilegt og það er líka skilvirkt að fjármagna starfsemi ríkisins með gjöldum á auðlindir.“ Hann sagðist ekki hafa talað fyrir einhverskonar kollsteypu á fiskveiðistjórnunarkerfinu eða öðrum kerfum og það hefði ekki verið gert af flokknum eða ríkisstjórninni. „En einhverskonar réttlátari dreifing á arði. Það er mikið ákall um það.“ Talaði sérstaklega um uppsjávarveiðar Aðspurður seinna í þættinum hvernig hann sæi hærri auðlindagjöld fyrir sér sagði Daði að þær tillögur yrðu kynntar mjög fljótlega. Vildi hann ekki fara yfir þær að svo stöddu en sagði aðferðina sem notuð væri til að reikna auðlindagjöld, og þá sérstaklega í uppsjávarveiðum, væri „sérstök“. „Það er raunverulega enginn markaður með uppsjávarfisk, þannig að verðið sem miðað er við þar er viðmið, sem fyrst og fremst verður til í kjarasamningagerð sjómanna og útgerðarinnar.“ Hann sagði hægt að breyta reiknireglunni með lögum og það hefði verið gert nokkrum sinnum áður. Það yrði skoðað. Inntur eftir frekari svörum um það hvort til stæði að „hækka prósentuna“ eða breyta grunninum, þegar kemur að auðlindagjöldum, sagði Daði: „Það þarf að endurskoða grunninn.“ Hlusta má á viðtalið við Daða í spilaranum hér að neðan. Þar er farið um víðari völl en í greininni. Vill almannahagsmuni framar sérhagsmunum Áður hafði Daði talað um það hvernig hann ákvað að stíga aftur inn í starf Viðreisnar með virkari hætti. „Þetta á eftir að hljóma frekar hallærislega. Þetta er sjálfboðavinna, þið vitið það, að pólitísk starf á Íslandi er sjálfboðavinna. Ég fór út í þetta kannski vegna þess að mig langar að íslenskt samfélag veiti eins mörgum tækifæri og mögulegt er. Að hagsmunir almennings gangi framar sérhagsmunum,“ sagði Daði. Hann ítrekaði að hann væri ekki að segja að íslenskt samfélag væri ofurselt sérhagsmunum. Hins vegar væri ljóst að í „baráttunni“ stæði almenningur oft höllum fæti gegn sérhagsmunum. „Það er svona leiðarstefið. Það er það sem að heillaði mig við Viðreisn á sínum tíma.“ Þá sagði hann flokkinn tala fyrir ábyrgð í ríkisfjármálum, sem væri gífurlega mikilvægt, og að hann væri einnig mikill talsmaður alþjóðlegrar samvinnu. Þjóðin fái að ráða Daði var spurður út í Evrópumálin og það að mörg þeirra fyrirtækja sem nýti auðlindir landsins gerðu oft upp í erlendri mynt og mögulega hlunnfara þjóðina þannig. Hann sagði það frekar benda til galla á íslensku krónunni. „Það snertir auðvitað einhverja sanngirnistaug að sumir geti sleppt því að nota hana en aðrir þurfi að búa við hana. Allir vita jú hvernig vaxtastigið er og hvernig verðbólga hér þróast og óstöðugleikinn sem fylgir smáum gjaldmiðli,“ sagði Daði. „Það er kannski ekki aðal atriðið, heldur fyrst og fremst aðrir hlutir.“ Hann sagði Viðreisn standa fyrir það að þjóðin fengi fyrst og fremst að ákveða næstu skrefin í þessu ferli.
Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Sjávarútvegur Alþingiskosningar 2024 Alþingi Mest lesið Búningsklefar minna á fatagám: „Þetta mun aldrei breytast, því miður“ Innlent Á leið til Suður-Afríku með syni sína í meðferð vegna úrræðaleysis Innlent Tóku farsíma af unglingum í Hafnarfirði og millifærðu af reikningum Innlent Diljá hlustaði á Bítið með tárin í augunum Innlent Umferð stýrt eftir að ekið var á grindverk á Austurvegi Innlent Leigubílstjóri grunaður um stórfellda líkamsárás rekinn Innlent Farþegi á bak og burt þegar björgunaraðilar mættu Innlent Spyr hvort aflífa þurfi sig vegna mjaðmaskipta Innlent Nýkjörinn bæjarstjóri alvarlega særður eftir stunguárás Erlent Óánægja með stjórnarandstöðu í hæstu hæðum Innlent Fleiri fréttir Ekki hlutverk stjórnarandstöðunnar að halda uppi stemmingu Segir réttast að ráðherra dragi drögin í heild sinni til baka Spyr hvort aflífa þurfi sig vegna mjaðmaskipta Þungt símtal bónda í Skagafirði Lögregla lýsir eftir Aylin Dæmi um að aðstandendur beri fíkniefni í börn á Stuðlum Tóku farsíma af unglingum í Hafnarfirði og millifærðu af reikningum Stofna hreyfingu til undirbúnings íslenskum her Fólk hvatt til að setjast og spjalla á spjallbekknum Diljá hlustaði á Bítið með tárin í augunum Kyngreint nautasæði kemur vel út Samþykkt að kortleggja eignarhald sjávarútvegsfyrirtækja „Þýðir ekki bara að moka yfir hlutina“ Segir stöðuna á sjúkrahúsinu á Akureyri grafalvarlega „Það þarf að gera meira og hraðar“ Ekki áfellisdómur yfir kerfinu að farið sé með börn í meðferð í Suður-Afríku Snjór í Esjunni en ekki víst að hann festist Farþegi á bak og burt þegar björgunaraðilar mættu „Munum fagna þegar riðu hefur verið útrýmt á Íslandi“ „Ekki svo að allir bændur séu að kvarta“ Tvö ár liðin frá árásum Hamas og alvarlegt rútuslys á Snæfellsnesi Vilja heimili á markað en ekki uppboð við nauðungarsölu Þriðjungur telur sumarfrí grunnskólabarna of langt Óánægja með stjórnarandstöðu í hæstu hæðum Mótmæla við ríkisstjórnarfund og kalla eftir aðgerðum Á leið til Suður-Afríku með syni sína í meðferð vegna úrræðaleysis Umferð stýrt eftir að ekið var á grindverk á Austurvegi Skorið á hjólbarða og spreyjað á bifreiðar Búningsklefar minna á fatagám: „Þetta mun aldrei breytast, því miður“ Leigubílstjóri grunaður um stórfellda líkamsárás rekinn Sjá meira