Myndum við henda leiðbeiningunum? Einar G. Harðarson skrifar 5. ágúst 2024 10:01 Ef við færum í raftækjaverslun og keyptum þar flókið raftæki þar sem bæklings-doðrantur fylgdi með til leiðbeininga… myndum við henda bæklingnum? Í kjölfarið fikra okkur svo áfram til þekkingar á öllum möguleikum tækisins? Nei — sennilega ekki. Þvert á móti legðum við okkur fram við lestur á bæklingnum til að skilja og kunna alla þá möguleika sem tækið byði upp á. En hvað með lífið sjálft? Það vill svo til að við höfum leiðbeiningarbækling fyrir lífið. Sá „bæklingur” er kallaður Biblían. Biblían byggir á grundvallaratriðum sem eru boðorðin 10. Eins konar „stjórnarskrá”. Þessi stjórnarskrá er ekki aðeins stjórnarskrá kristinna manna, heldur eru öll trúarbrögð heims byggð að mestu eða öllu leyti á þessari sömu „stjórnarskrá”. Ef ekki væri til stjórnarskrá og ekki væri farið eftir lögum í löndum myndi ríkja óöld þar sem allir færu fram eins og þeir vildu. En þeir þyrftu að taka afleiðingum eins og dýrin á sléttunni. Aðeins eitt boðorð er á sléttunni: Þú étur aðra eða verður étinn. Lifðu - með öllum þeim aðferðum sem henta Ef við hverfum frá grunngildum úr öllum trúarbrögðum (hvort sem við aðhyllumst kristna trú eður ei tekur þetta eina boðorð við: Lifðu. BOÐORÐIN 10 Horfa verður til þess tíma þegar boðorðin voru rituð og taka mið af honum. Grunngildin eru þau sömu þó þau kunni að hljóma einkennilega í dag eins og þau voru skrifuð fyrir þúsundum ára. 1. Ég er Drottinn, Guð þinn, sem leiddi þig út af Egyptalandi, út úr þrælahúsinu. Þú skalt ekki hafa aðra guði en mig. Þú skalt hvorki gera þér líkneski né neina eftirlíkingu af því sem er á himnum uppi eða því sem er á jörðu niðri eða í hafinu undir jörðinni. 2.Þú skalt ekki leggja nafn Drottins, Guðs þíns, við hégóma. 3.Minnstu þess að halda hvíldardaginn heilagan. Þú skalt vinna sex daga og sinna öllum verkum þínum. En sjöundi dagurinn er hvíldardagur Drottins, Guðs þíns. Því að á sex dögum gerði Drottinn himin og jörð, hafið og allt sem í því er en hvíldist sjöunda daginn. Þess vegna blessaði Drottinn hvíldardaginn og helgaði hann. 4.Heiðra föður þinn og móður svo að þú verðir langlífur í landinu sem Drottinn, Guð þinn, gefur þér. 5.Þú skalt ekki morð fremja. 6.Þú skalt ekki drýgja hór. 7.Þú skalt ekki stela. 8.Þú skalt ekki bera ljúgvitni gegn náunga þínum. 9.Þú skalt ekki girnast hús náunga þíns. 10.Þú skalt ekki girnast konu náunga þíns, þræl hans eða ambátt, uxa hans eða asna eða nokkuð það sem náungi þinn á. Við lestur þessara boðorða má sjá að við lifum öll, mannkynið á jörðinni, eftir þeim í einhverjum skilningi. Boðorðin gætu verið skrifuð á annan máta en flest mætti umorða í nútíma ritmál. Fyrstu þrjú boðorðin eru hugsanlega mest ætluð fyrir Kristið fólk eða er það? Ferð Móses og boðorðin leiddu fólk „út úr þrælahúsinu”. Á það ekki við alla. Þessi gildi hafa leitt okkur þangað sem við erum í dag. Háþróuðum þjóðfélögum hefur tekist með þessum hætti að hýsa um 8 milljarða manna á jörðinni. Hverjum hefði dottið það í hug fyrir 50 til 100 árum síðan? Þjóðir sem eru eftirbátar í þessum grunnreglum heyja stríð og telja þjófnaði, hótanir og glæpi hluta af þjóðfélagsgerðinni. Hver einstaklingur dregur til sín eins og hann getur. Þessar þjóðir eru án efa á eftir í þróun samfélags, tækni og velferðar. Leiða má líkum að því að aflið og krafturinn sem fer í deilur, niðurrif og stríð sé stærsti skaðvaldurinn og hamli velferð (en er krafturinn oft settur í tækniframfarir). Í slíkum samfélögum er frelsi einstaklingsins og eignarétturinn virtur að vettugi. Sættir, samvinna, virðing eignaréttarins og málfrelsi er hins vegar gildismat þeirra þjóða sem lengst hafa náð í þróun, uppbyggingu, velmegun og velferð þegnanna. Er ekki þess vert að staldra við og athuga hvort ekki sé rétt að hefja þessi gildi upp að nýju? Menn geta samt sem áður haft allar skoðanir og trúarbrögð að eigin vali. Þessi gildi standa enn fyrir sínu. Gæta þarf síðan sífellt að því að þau séu ekki bjöguð og aflöguð af girnd og græðgi mannanna. En hverjum datt eiginlega í hug að taka þessar leiðbeiningar út úr kennslu í skólum. Hver henti leiðbeiningunum? Höfundur er löggiltur fasteignasali. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar G. Harðarson Trúmál Mest lesið Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Sjá meira
Ef við færum í raftækjaverslun og keyptum þar flókið raftæki þar sem bæklings-doðrantur fylgdi með til leiðbeininga… myndum við henda bæklingnum? Í kjölfarið fikra okkur svo áfram til þekkingar á öllum möguleikum tækisins? Nei — sennilega ekki. Þvert á móti legðum við okkur fram við lestur á bæklingnum til að skilja og kunna alla þá möguleika sem tækið byði upp á. En hvað með lífið sjálft? Það vill svo til að við höfum leiðbeiningarbækling fyrir lífið. Sá „bæklingur” er kallaður Biblían. Biblían byggir á grundvallaratriðum sem eru boðorðin 10. Eins konar „stjórnarskrá”. Þessi stjórnarskrá er ekki aðeins stjórnarskrá kristinna manna, heldur eru öll trúarbrögð heims byggð að mestu eða öllu leyti á þessari sömu „stjórnarskrá”. Ef ekki væri til stjórnarskrá og ekki væri farið eftir lögum í löndum myndi ríkja óöld þar sem allir færu fram eins og þeir vildu. En þeir þyrftu að taka afleiðingum eins og dýrin á sléttunni. Aðeins eitt boðorð er á sléttunni: Þú étur aðra eða verður étinn. Lifðu - með öllum þeim aðferðum sem henta Ef við hverfum frá grunngildum úr öllum trúarbrögðum (hvort sem við aðhyllumst kristna trú eður ei tekur þetta eina boðorð við: Lifðu. BOÐORÐIN 10 Horfa verður til þess tíma þegar boðorðin voru rituð og taka mið af honum. Grunngildin eru þau sömu þó þau kunni að hljóma einkennilega í dag eins og þau voru skrifuð fyrir þúsundum ára. 1. Ég er Drottinn, Guð þinn, sem leiddi þig út af Egyptalandi, út úr þrælahúsinu. Þú skalt ekki hafa aðra guði en mig. Þú skalt hvorki gera þér líkneski né neina eftirlíkingu af því sem er á himnum uppi eða því sem er á jörðu niðri eða í hafinu undir jörðinni. 2.Þú skalt ekki leggja nafn Drottins, Guðs þíns, við hégóma. 3.Minnstu þess að halda hvíldardaginn heilagan. Þú skalt vinna sex daga og sinna öllum verkum þínum. En sjöundi dagurinn er hvíldardagur Drottins, Guðs þíns. Því að á sex dögum gerði Drottinn himin og jörð, hafið og allt sem í því er en hvíldist sjöunda daginn. Þess vegna blessaði Drottinn hvíldardaginn og helgaði hann. 4.Heiðra föður þinn og móður svo að þú verðir langlífur í landinu sem Drottinn, Guð þinn, gefur þér. 5.Þú skalt ekki morð fremja. 6.Þú skalt ekki drýgja hór. 7.Þú skalt ekki stela. 8.Þú skalt ekki bera ljúgvitni gegn náunga þínum. 9.Þú skalt ekki girnast hús náunga þíns. 10.Þú skalt ekki girnast konu náunga þíns, þræl hans eða ambátt, uxa hans eða asna eða nokkuð það sem náungi þinn á. Við lestur þessara boðorða má sjá að við lifum öll, mannkynið á jörðinni, eftir þeim í einhverjum skilningi. Boðorðin gætu verið skrifuð á annan máta en flest mætti umorða í nútíma ritmál. Fyrstu þrjú boðorðin eru hugsanlega mest ætluð fyrir Kristið fólk eða er það? Ferð Móses og boðorðin leiddu fólk „út úr þrælahúsinu”. Á það ekki við alla. Þessi gildi hafa leitt okkur þangað sem við erum í dag. Háþróuðum þjóðfélögum hefur tekist með þessum hætti að hýsa um 8 milljarða manna á jörðinni. Hverjum hefði dottið það í hug fyrir 50 til 100 árum síðan? Þjóðir sem eru eftirbátar í þessum grunnreglum heyja stríð og telja þjófnaði, hótanir og glæpi hluta af þjóðfélagsgerðinni. Hver einstaklingur dregur til sín eins og hann getur. Þessar þjóðir eru án efa á eftir í þróun samfélags, tækni og velferðar. Leiða má líkum að því að aflið og krafturinn sem fer í deilur, niðurrif og stríð sé stærsti skaðvaldurinn og hamli velferð (en er krafturinn oft settur í tækniframfarir). Í slíkum samfélögum er frelsi einstaklingsins og eignarétturinn virtur að vettugi. Sættir, samvinna, virðing eignaréttarins og málfrelsi er hins vegar gildismat þeirra þjóða sem lengst hafa náð í þróun, uppbyggingu, velmegun og velferð þegnanna. Er ekki þess vert að staldra við og athuga hvort ekki sé rétt að hefja þessi gildi upp að nýju? Menn geta samt sem áður haft allar skoðanir og trúarbrögð að eigin vali. Þessi gildi standa enn fyrir sínu. Gæta þarf síðan sífellt að því að þau séu ekki bjöguð og aflöguð af girnd og græðgi mannanna. En hverjum datt eiginlega í hug að taka þessar leiðbeiningar út úr kennslu í skólum. Hver henti leiðbeiningunum? Höfundur er löggiltur fasteignasali.
Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei Skoðun
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei Skoðun
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun