Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar 6. júlí 2024 12:01 Við íbúar Íslands erum mjög heppin þegar kemur að aðgengi að grunnvatnsauðlindum. Suðvesturhorn landsins er sérstaklega vel staðsett þar sem samspil fjalllendis, úrkomu og vel vatnsleiðandi hrauna frá nútíma búa til vatnsmikla grunnvatnsstrauma. Með Coda Terminal verkefninu, sem Carbfix vinnur nú að, verður hægt að nýta aðgengi okkar að þessum gjöfulu auðlindum til þess að leggja okkar af mörkum í baráttunni gegn loftslagsbreytingum. Verkefnið gengur út á að binda CO2 varanlega í jörðu og starfsemin verður staðsett þar sem grunnvatnsstraumur sem kenndur er við Straumsvík kemur til sjávar. Þessi staðsetning var m.a. valin vegna þessa vatnsmikla grunnvatnsstraums en einnig vegna þess að hraun á svæðinu eru mjög vel vatnsleiðandi og vegna þess að svæðið liggur utan virkra sprungu- og jarðskjálftasvæða. Mikil umræða hefur skapast um verkefnið undanfarið. Það er eðlilegt og náttúrulegt í ljósi þess að verkefnið er umfangsmikið. Borið hefur á umræðu um hvort verkefnið geti haft áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins og langar undirritaða að leggja orð í belg varðandi það atriði. Þessa vangaveltu er gott að nálgast frá tveimur sjónarhornum. Annars vegar hvort vatnsvinnslan sem nauðsynleg er til þess að nýta í niðurdælinguna gæti haft áhrif á vatnsborðsstöðu á vatnsbólasvæðum höfuðborgarsvæðisins og þannig haft áhrif á getu vatnsveitnanna til þess að útvega vatn til íbúa svæðisins og hins vegar hvort niðurdælingin geti gert það að verkum að gashlaðið vatn gæti náð að vatnsbólunum og mengað þau. Svæðin ekki hæf til neysluvatnsöflunar Hvað fyrri spurninguna varðar mun vatnsvinnslan fara fram neðst í grunnvatnsstrauminum þar sem hann gengur til sjávar. Vinnslusvæðin verða langt neðan við þau svæði sem nýtt eru til neysluvatnsvinnslu fyrir íbúa höfuðborgarsvæðisins. Bæði mörgum kílómetrum neðar í landi og nokkrum tugum metra neðar í landhæð. Borteigarnir verða að mestu staðsettir á þegar röskuðu svæði. Önnur starfsemi fyrir ofan þessi svæði og innan þeirra kemur í veg fyrir að þau kæmu til greina til neysluvatnsöflunar í framtíðinni. Verkfræðistofan Vatnaskil var fengin til þess útbúa grunnvatnslíkan af svæðinu til þess að meta möguleg áhrif. Hjá Vatnaskilum starfa færustu sérfræðingar landsins í vatnafari höfuðborgarsvæðisins og innan Vatnaskila hefur vatnsfarslíkan af höfuðborgarsvæðinu verið þróað um áratugabil og byggir þessi vinna á því líkani. Niðurstöður úr hermilíkani Vatnaskila sýna fram á mest 15-20 cm niðurdrátt í næsta nágrenni vinnslusvæðisins í Staumsvík. Niðurdrátturinn nær ekki til vatnsvinnslusvæðisins í Kaldárbotnum og mun því ekki hafa áhrif á neysluvatnsvinnslu Hafnfirðinga. Þá er það seinni spurningin. Í fyrsta lagi þá nær geymslugeymirinn sjálfur ekki að vatnsverndarsvæðum neinna vatnsbóla höfuðborgarsvæðisins. Hann er auk þess á mun meira dýpi en það dýpi sem neysluvatnsvinnsla fer fram á. Hermilíkön hafa verið sett upp innan Carbfix til þess að herma flæði niðurdælingarvökva og afdrif hans í geymslugeyminum. Niðurstöður reiknilíkana benda til þess að allt niðurdælt CO2 muni haldast örugglega bundið innan geymslusvæðisins á líftíma verkefnisins, og að ekkert CO2 muni ná upp í efri lög grunnvatnskerfisins. Vatnaskil skoðuðu mögulega þrýstihækkun í efri grunnvatnslögum vegna niðurdælingarinnar. Niðurstaðan er að hækkun grunnvatnsborðs uppá allt að 40 cm til austurs sé möguleg og uppá allt að 1 m til suðvesturs utan mesta grunnvatnsstraumsins við lok seinasta áfanga verkefnisins. Hvorki niðurdáttur né þrýstiaukning nær nærri vatnsbólasvæðum höfuðborgarsvæðisins og munu þau því ekki verða fyrir áhrifum af verkefninu. Sannreyndar aðferðir Uppbygging Coda Terminal verður í skrefum þannig að hægt sé að læra betur inn á geymslugeyminn með hverju skref og aðlaga fyrirkomulag niðurdælingar eftir niðurstöðum vöktunar til að tryggja að áhrif framkvæmdarinnar verði lágmörkuð. Ef áhrif verða önnur en líkanreikningar og þær rannsóknir sem liggja fyrir benda til eru þegar til staðar viðbragðsáætlanir til að bregðast við því. Við þurfum öll að vera í sama liði þegar það kemur að því að sporna gegn loftslagsbreytingum. Við Íslendingar berum ábyrgð á umtalsverðri losun erlendis vegna neyslu okkar. Ísland tekur þátt í markmiði Evrópuríkja um 55 % samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda fyrir 2030. Með þetta í huga er eðlilegt að við skipuleggjum og tökum þátt í verkefnum sem miða að því að minnka losun í Evrópu almennt þó losunin sé ekki öll tilkomin og skráð innan landsteinanna. Með Coda Terminal getum við nýtt jarðfræðilega hentugar aðstæður landsins til þess að binda koltvísýring varanlega í bergi með sannreyndum aðferðum og getur verkefnið orðið flott framlag Íslendinga í þessum málum sem skiptir máli í stóra samhenginu og við getum verið stolt af. Höfundur er vatnajarðfræðingur hjá Orkuveitunni (móðurfélags Carbfix). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Coda Terminal í Hafnarfirði Mest lesið Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson Skoðun Að reikna veiðigjald af raunverulegum aflaverðmætum Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Auglýsingaskrum Landsvirkjunar Stefán Georgsson Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þegar bráðamóttakan drepur þig hraðar Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Samkeppnin tryggir hag neytenda Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson skrifar Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson skrifar Skoðun Að reikna veiðigjald af raunverulegum aflaverðmætum Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Fréttir af baggavélum og lömbum Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Auglýsingaskrum Landsvirkjunar Stefán Georgsson skrifar Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland skrifar Skoðun Takk Trump! Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fíllinn á teikniborði Landsvirkjunar Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tími til að staldra við Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Hvar er fyrirsjáanleikinn, forsætisráðherra? Monika Margrét Stefánsdóttir skrifar Skoðun 25 metrar í Fannborg Hákon Gunnarsson skrifar Skoðun Krossferðir - Íslamófóbía - Palestína Kristján Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Frumvarp til ólaga Jón Ásgeir Sigurvinsson skrifar Skoðun Hervirki í höfuðborg - Svefngenglar við stjórnvölinn Örn Sigurðsson skrifar Skoðun „Drifkraftur að óöryggi og óvissu“ Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Klerkaveldi, trú og stjórnmál Sigurður Árni Þórðarson skrifar Skoðun Stöðvum áætlanir um sjókvíaeldi í Eyjafirði! Harpa Barkardóttir skrifar Skoðun Gamla Reykjavíkurhöfn - Vesturbugt – ákall um nýtt skipulag Páll Jakob Líndal skrifar Sjá meira
Við íbúar Íslands erum mjög heppin þegar kemur að aðgengi að grunnvatnsauðlindum. Suðvesturhorn landsins er sérstaklega vel staðsett þar sem samspil fjalllendis, úrkomu og vel vatnsleiðandi hrauna frá nútíma búa til vatnsmikla grunnvatnsstrauma. Með Coda Terminal verkefninu, sem Carbfix vinnur nú að, verður hægt að nýta aðgengi okkar að þessum gjöfulu auðlindum til þess að leggja okkar af mörkum í baráttunni gegn loftslagsbreytingum. Verkefnið gengur út á að binda CO2 varanlega í jörðu og starfsemin verður staðsett þar sem grunnvatnsstraumur sem kenndur er við Straumsvík kemur til sjávar. Þessi staðsetning var m.a. valin vegna þessa vatnsmikla grunnvatnsstraums en einnig vegna þess að hraun á svæðinu eru mjög vel vatnsleiðandi og vegna þess að svæðið liggur utan virkra sprungu- og jarðskjálftasvæða. Mikil umræða hefur skapast um verkefnið undanfarið. Það er eðlilegt og náttúrulegt í ljósi þess að verkefnið er umfangsmikið. Borið hefur á umræðu um hvort verkefnið geti haft áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins og langar undirritaða að leggja orð í belg varðandi það atriði. Þessa vangaveltu er gott að nálgast frá tveimur sjónarhornum. Annars vegar hvort vatnsvinnslan sem nauðsynleg er til þess að nýta í niðurdælinguna gæti haft áhrif á vatnsborðsstöðu á vatnsbólasvæðum höfuðborgarsvæðisins og þannig haft áhrif á getu vatnsveitnanna til þess að útvega vatn til íbúa svæðisins og hins vegar hvort niðurdælingin geti gert það að verkum að gashlaðið vatn gæti náð að vatnsbólunum og mengað þau. Svæðin ekki hæf til neysluvatnsöflunar Hvað fyrri spurninguna varðar mun vatnsvinnslan fara fram neðst í grunnvatnsstrauminum þar sem hann gengur til sjávar. Vinnslusvæðin verða langt neðan við þau svæði sem nýtt eru til neysluvatnsvinnslu fyrir íbúa höfuðborgarsvæðisins. Bæði mörgum kílómetrum neðar í landi og nokkrum tugum metra neðar í landhæð. Borteigarnir verða að mestu staðsettir á þegar röskuðu svæði. Önnur starfsemi fyrir ofan þessi svæði og innan þeirra kemur í veg fyrir að þau kæmu til greina til neysluvatnsöflunar í framtíðinni. Verkfræðistofan Vatnaskil var fengin til þess útbúa grunnvatnslíkan af svæðinu til þess að meta möguleg áhrif. Hjá Vatnaskilum starfa færustu sérfræðingar landsins í vatnafari höfuðborgarsvæðisins og innan Vatnaskila hefur vatnsfarslíkan af höfuðborgarsvæðinu verið þróað um áratugabil og byggir þessi vinna á því líkani. Niðurstöður úr hermilíkani Vatnaskila sýna fram á mest 15-20 cm niðurdrátt í næsta nágrenni vinnslusvæðisins í Staumsvík. Niðurdrátturinn nær ekki til vatnsvinnslusvæðisins í Kaldárbotnum og mun því ekki hafa áhrif á neysluvatnsvinnslu Hafnfirðinga. Þá er það seinni spurningin. Í fyrsta lagi þá nær geymslugeymirinn sjálfur ekki að vatnsverndarsvæðum neinna vatnsbóla höfuðborgarsvæðisins. Hann er auk þess á mun meira dýpi en það dýpi sem neysluvatnsvinnsla fer fram á. Hermilíkön hafa verið sett upp innan Carbfix til þess að herma flæði niðurdælingarvökva og afdrif hans í geymslugeyminum. Niðurstöður reiknilíkana benda til þess að allt niðurdælt CO2 muni haldast örugglega bundið innan geymslusvæðisins á líftíma verkefnisins, og að ekkert CO2 muni ná upp í efri lög grunnvatnskerfisins. Vatnaskil skoðuðu mögulega þrýstihækkun í efri grunnvatnslögum vegna niðurdælingarinnar. Niðurstaðan er að hækkun grunnvatnsborðs uppá allt að 40 cm til austurs sé möguleg og uppá allt að 1 m til suðvesturs utan mesta grunnvatnsstraumsins við lok seinasta áfanga verkefnisins. Hvorki niðurdáttur né þrýstiaukning nær nærri vatnsbólasvæðum höfuðborgarsvæðisins og munu þau því ekki verða fyrir áhrifum af verkefninu. Sannreyndar aðferðir Uppbygging Coda Terminal verður í skrefum þannig að hægt sé að læra betur inn á geymslugeyminn með hverju skref og aðlaga fyrirkomulag niðurdælingar eftir niðurstöðum vöktunar til að tryggja að áhrif framkvæmdarinnar verði lágmörkuð. Ef áhrif verða önnur en líkanreikningar og þær rannsóknir sem liggja fyrir benda til eru þegar til staðar viðbragðsáætlanir til að bregðast við því. Við þurfum öll að vera í sama liði þegar það kemur að því að sporna gegn loftslagsbreytingum. Við Íslendingar berum ábyrgð á umtalsverðri losun erlendis vegna neyslu okkar. Ísland tekur þátt í markmiði Evrópuríkja um 55 % samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda fyrir 2030. Með þetta í huga er eðlilegt að við skipuleggjum og tökum þátt í verkefnum sem miða að því að minnka losun í Evrópu almennt þó losunin sé ekki öll tilkomin og skráð innan landsteinanna. Með Coda Terminal getum við nýtt jarðfræðilega hentugar aðstæður landsins til þess að binda koltvísýring varanlega í bergi með sannreyndum aðferðum og getur verkefnið orðið flott framlag Íslendinga í þessum málum sem skiptir máli í stóra samhenginu og við getum verið stolt af. Höfundur er vatnajarðfræðingur hjá Orkuveitunni (móðurfélags Carbfix).
Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson Skoðun
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar
Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland skrifar
Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson Skoðun