Líkt og fram hefur komið í fréttum ríkir óvissa um hvenær hægt verður að hefja gjaldtöku á bílastæðum við flugvellina í Reykjavík, á Akureyri og á Egilsstöðum. Áformin hafa mætt töluverðri andstöðu meðal íbúa á Norður- og Austurlandi og var henni frestað í vetur, en til stóð síðan að hefja gjaldtöku í þessari viku.
Jón Jónsson, hæstaréttarlögmaður hjá lögmannsstofunni Sókn, vann lögfræðiálit um fyrirhugaða gjaldtöku fyrir sveitarfélagið Múlaþing. Hann telur að þegar Isavia kynnti um áformin hafi nauðsynleg skilyrði ekki verið til staðar. Samþykki ráðherra hafi ekki verið fyrir hendi né leyfi samkvæmt umferðarlögum til að ráðast í gjaldtöku. „Þetta hefur vantað og verið þá nokkuð skírt í mínum huga að gjaldtakan samræmdist ekki lögum,“ segir Jón.
„Lögin sem gilda um uppbyggingu og rekstur flugvalla þau aðgreina annars vegar uppbyggingu og hins vegar rekstur. Og lögin gera ráð fyrir því að Isavia vinni að rekstri, en maður er að sjá það að þetta eru bara hrein uppbyggingarverkefni. Hingað til hefur ríkið, og á samkvæmt lögum, að standa að uppbyggingu og rekstri flugvallanna. Ríkið fær almennt skattfé í það og hefur hingað til veitt fé af fjárlögum í uppbyggingu þannig að þetta er ákveðin grundvallarbreyting ef það á að fara að taka gjöld beint af notendum flugvallanna, farþegum, til þess að fara í uppbyggingu,“ útskýrir Jón.
Hann efist enn um lögmæti áformanna, þrátt fyrir að endurnýjaður þjónustusamningur milli Isavia og innviðaráðuneytisins hafi nú einnig verið undirritaður af fjármálaráðherra.
Standist ekki jafnræðissjónarmið
En Jón gerir fleiri athugasemdir. „Ef að það á að taka upp bílastæðagjöld á þremur innanlandsflugvöllum af tíu eða ellefu sem Isavia sér um þá orkar það tvímælis út frá jafnræðissjónarmiðum,“ segir Jón.
Hann kallar eftir aukinni pólitískri umræðu um gjaldtöku. Fjármála- og samgönguáætlanir hafi til þessa gert ráð fyrir að ríkið standi straum af kostnaði við uppbyggingu flugvalla. „Það hefur átt við um flugstöðvarnar, það hefur líka átt við hingað til um lóðirnar. Þannig að þetta er breyting sem er ekki í takt við lögin og er klárlega mjög stór stefnubreyting miðað við samgönguáætlun ef það á að fara að hefja bílastæðagjaldtöku á sumum innanlandsflugvöllum en öðrum ekki,“ segir Jón. Hann telur líklegt að látið verði reyna á lögmæti gjaldtökunnar komi hún til framkvæmda. „Þetta verður mikil röskun á notkun flugvallanna þannig að fólk mun örugglega láta reyna á þetta.“
Þangað til í dag kom vöntun á undirskrift Sigurðar Inga Jóhannssonar fjármálaráðherra í veg fyrir að gjaldtaka gæti hafist. Nú hefur ráðuneyti Sigurðar Inga einnig skrifað undir en ráðherrann hefur beint þeim tilmælum til Isavia ohf. að það beiti sér fyrir því við dótturfyrirtækið Isavia innanlands ehf. að gjaldtakan nái ekki til flugfarþega sem þurfi að sækja heilbrigðisþjónustu og fljúga aftur til baka sama dag. Samkvæmt upplýsingum frá Isavia innanlands tefur þetta útspil ráðherrans enn frekar fyrir gjaldtökunni, enda sé það flókið í framkvæmd að haga gjaldtöku eftir því í hvaða erindagjörðum fólk nýti flugsamgöngur. Málið verði til umfjöllunar hjá stjórn félagsins á morgun og í framhaldinu komi í ljós hvort hægt verði að hefja gjaldtöku í vikunni. Það verði í fyrsta lagi á fimmtudaginn.
