Tveir óvinir Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar 18. apríl 2020 09:00 Í dag er veiran óvinurinn. En hún er ekki eini óvinurinn. Atvinnuleysi er einnig óvinur okkar þessa dagana. Við þann óvin getur einnig verið erfitt að eiga við. Atvinnuleysi fer nú hratt vaxandi og stefnir í að vera tvöfalt meira en í bankahruninu. Tugþúsundir Íslendinga eru eða eru á leiðinni að verða atvinnulaus. Allir Íslendingar munu kynnast atvinnuleysi eða einhverjum sem verður atvinnulaus/-lítill á næstunni. Atvinnuleysi er ömurlegt fyrir alla, sérstaklega fyrir þann sem fyrir því verður og fjölskyldu. Það er einnig ömurlegt fyrir samfélagið og hagkerfið. Og það er ömurlegt fyrir ríkiskassann. Hvað getum við gert? Hér koma 10 hugmyndir gegn atvinnuleysi. 1. Fjölgum opinberum starfsmönnum. Það þarf fleiri opinbera starfsmenn, hvort sem litið er til hjúkrunarfræðinga, sjúkraliða, sjúkraþjálfara, lækna, barnaverndarfólks, félagsfræðinga, sálfræðinga eða annara starfsmanna í heilbrigðis- og félagsþjónustu, kennara og skólaliða í menntakerfinu eða lögreglumanna, leikara, vísindamanna og annarra opinberra sérfræðinga. Með því sköpum við ekki einungis störf heldur bætum við þjónustu við okkur sjálf, hvort sem við erum eldri borgarar, sjúklingar, nemendur eða allur almenningur sem nýtur góðs af öflugri opinberri þjónustu. Þetta geta stjórnvöld hæglega gert en erfiðara getur verið að fjölga störfum fljótt í einkageiranum þótt það þurfi einnig. 2. Galopnum skólana okkar fyrir atvinnulausa og atvinnulitla. Stóreflum möguleika á endurmenntun og símenntun hvort sem það er á sviði starfs-, iðn- eða bóknáms. Lítum á nám sem vinnumarkaðsaðgerð en þetta gaf góða raun í síðasta hruni. Tryggjum að fólk án atvinnu geti stundað nám og fengið samhliða greiddar atvinnuleysisbætur. 3. Ráðumst í opinberar fjárfestingar. Höfum þær miklu stærri en það sem ríkisstjórnin hefur nú þegar kynnt. Höfum fjárfestingar grænar sem höfða til allra kynja og allra landshluta. Hugsum eins og Roosevelt fyrir tæpum hundrað árum sem þurfti að bregðast við kreppunni miklu. Það er í góðu lagi að skuldsetja hið opinbera í svona ástandi, til að fjárfesta í innviðum. Það á meira að segja að skuldsetja hið opinbera í svona árferði. 4. Eflum nýsköpunar- og rannsóknarsjóði. Með því geta frumkvöðlar og námsmenn rannsakað og skapað á meðan litla vinnu er að fá. Við vitum ekkert hvaða fyrirtæki verður næsta Marel eða Meniga. En við vitum að slík fyrirtæki þurfa oft opinbera sjóði til að lifa af fyrstu mánuðina. Nýsköpun er töfraorðið í kreppu og er besta fjárfestingin. Hækkum einnig þakið á endurgreiðslum vegna þróunarkostnaðar fyrirtækja og styrkjum kvikmyndasjóð og endurgreiðslur vegna kvikmyndagerðar. Slíkt mun laða að mikilvæg verkefni og skapa störf. Þetta styrkir einnig ferðaþjónustuna þegar hún rís á nýjan leik. 5. Stóraukum grænmetisframleiðslu á Íslandi með niðurgreiddri orku. Slíkt skapar störf og eykur sjálfbærni og dregur úr kolefnisútblæstri. 6. Höfum listamenn á listamannalaunum í stað þess setja þá á atvinnuleysibætur. Ég hef áður kynnt þessa hugmynd sem fékk ótrúlega mikinn stuðning á meðal fólks. 1%-stig í auknu atvinnuleysi kostar jafnmikið og að tífalda fjölda listamanna á listamannalaunum. Sköpum list, og um leið störf, umsvif og tekjur. Við vitum ekkert hver verður næsta Hildur Guðna eða Arnaldur Indriða en þau voru bæði á listamannalaunum í upphafi síns ferils. 7. Eflum vinnumarkaðsúrræði þar sem fyrirtæki og stofnanir geti ráðið tímabundið til sín fólk í atvinnuleit þannig að atvinnuleysisbætur fylgi því inn í fyrirtækið ásamt mótframlagi í lífeyrissjóð. Atvinnurekandinn greiðir það sem upp á vantar svo viðkomandi njóti sambærilegra launakjara og aðrir á vinnustaðnum. 8. Styrkjum sveitarfélögin til að halda úti öflugu opinberu þjónustustigi. Ríkisvaldið er miklu öflugra en einstök sveitarfélög og látum ríkið taka stærsta höggið á sig. Til þess er það og ríkið getur það. 9. Eflum fæðingarorlofið. Hvernig tengist það atvinnuleysi? Jú, gerum fólki kleift að vera lengur utan vinnumarkaðarins á tekjum og vera heima hjá nýfæddum börnum. Og fjölgum landsmönnum. 10. Í síðasta hruni bjargaði ríkið innlendu bönkunum. Ríkið ætti núna að standa að ríkisstyrktri ferðaþjónustu í sumar í samráði við hagsmunasamtök greinarinnar með beinum styrkjum. Við munum öll sækja Ísland heim í sumar og látum ríkið hjálpa til á meðan við erum að komast yfir erfiðasta hjallann. Höfundur er alþingismaður Samfylkingarinnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ágúst Ólafur Ágústsson Vinnumarkaður Alþingi Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Hinir vondu fjármagnseigendur! Guðmundur Ragnarsson Skoðun Skoðun Skoðun Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson skrifar Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir skrifar Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Blóðmeramálið til umboðsmanns Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir skrifar Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Sex af níu flokkum á móti hvalveiðum Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Allt fyrir listina Brynhildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum nýliðun bændastéttarinnar Þórdís Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Óskalisti minn SIgurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin stuðningur við ferðasjóð íþróttafélaga dregur úr ójöfnuði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Það er þetta með traustið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun 6000 íbúðirnar sem vantar - í boði borgarinnar Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög - sóknarfæri á húsnæðismarkaði? Elín H. Jónsdóttir,Guðrún Johnsen skrifar Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Það er enginn á vakt Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar Skoðun Svalur, Valur og Hvalur Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir skrifar Skoðun Ungt fólk og þörfin fyrir skjótar aðgerðir í menntun Fannar Logi Waldorff Sigurðsson skrifar Skoðun Mikilvægasta launaviðtalið Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Burt með baráttusöngva úr virkjunarkafla stóriðjustefnunnar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Meiri árangur…fyrir útvalda Aðalheiður Marta Steindórsdóttir skrifar Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson skrifar Sjá meira
Í dag er veiran óvinurinn. En hún er ekki eini óvinurinn. Atvinnuleysi er einnig óvinur okkar þessa dagana. Við þann óvin getur einnig verið erfitt að eiga við. Atvinnuleysi fer nú hratt vaxandi og stefnir í að vera tvöfalt meira en í bankahruninu. Tugþúsundir Íslendinga eru eða eru á leiðinni að verða atvinnulaus. Allir Íslendingar munu kynnast atvinnuleysi eða einhverjum sem verður atvinnulaus/-lítill á næstunni. Atvinnuleysi er ömurlegt fyrir alla, sérstaklega fyrir þann sem fyrir því verður og fjölskyldu. Það er einnig ömurlegt fyrir samfélagið og hagkerfið. Og það er ömurlegt fyrir ríkiskassann. Hvað getum við gert? Hér koma 10 hugmyndir gegn atvinnuleysi. 1. Fjölgum opinberum starfsmönnum. Það þarf fleiri opinbera starfsmenn, hvort sem litið er til hjúkrunarfræðinga, sjúkraliða, sjúkraþjálfara, lækna, barnaverndarfólks, félagsfræðinga, sálfræðinga eða annara starfsmanna í heilbrigðis- og félagsþjónustu, kennara og skólaliða í menntakerfinu eða lögreglumanna, leikara, vísindamanna og annarra opinberra sérfræðinga. Með því sköpum við ekki einungis störf heldur bætum við þjónustu við okkur sjálf, hvort sem við erum eldri borgarar, sjúklingar, nemendur eða allur almenningur sem nýtur góðs af öflugri opinberri þjónustu. Þetta geta stjórnvöld hæglega gert en erfiðara getur verið að fjölga störfum fljótt í einkageiranum þótt það þurfi einnig. 2. Galopnum skólana okkar fyrir atvinnulausa og atvinnulitla. Stóreflum möguleika á endurmenntun og símenntun hvort sem það er á sviði starfs-, iðn- eða bóknáms. Lítum á nám sem vinnumarkaðsaðgerð en þetta gaf góða raun í síðasta hruni. Tryggjum að fólk án atvinnu geti stundað nám og fengið samhliða greiddar atvinnuleysisbætur. 3. Ráðumst í opinberar fjárfestingar. Höfum þær miklu stærri en það sem ríkisstjórnin hefur nú þegar kynnt. Höfum fjárfestingar grænar sem höfða til allra kynja og allra landshluta. Hugsum eins og Roosevelt fyrir tæpum hundrað árum sem þurfti að bregðast við kreppunni miklu. Það er í góðu lagi að skuldsetja hið opinbera í svona ástandi, til að fjárfesta í innviðum. Það á meira að segja að skuldsetja hið opinbera í svona árferði. 4. Eflum nýsköpunar- og rannsóknarsjóði. Með því geta frumkvöðlar og námsmenn rannsakað og skapað á meðan litla vinnu er að fá. Við vitum ekkert hvaða fyrirtæki verður næsta Marel eða Meniga. En við vitum að slík fyrirtæki þurfa oft opinbera sjóði til að lifa af fyrstu mánuðina. Nýsköpun er töfraorðið í kreppu og er besta fjárfestingin. Hækkum einnig þakið á endurgreiðslum vegna þróunarkostnaðar fyrirtækja og styrkjum kvikmyndasjóð og endurgreiðslur vegna kvikmyndagerðar. Slíkt mun laða að mikilvæg verkefni og skapa störf. Þetta styrkir einnig ferðaþjónustuna þegar hún rís á nýjan leik. 5. Stóraukum grænmetisframleiðslu á Íslandi með niðurgreiddri orku. Slíkt skapar störf og eykur sjálfbærni og dregur úr kolefnisútblæstri. 6. Höfum listamenn á listamannalaunum í stað þess setja þá á atvinnuleysibætur. Ég hef áður kynnt þessa hugmynd sem fékk ótrúlega mikinn stuðning á meðal fólks. 1%-stig í auknu atvinnuleysi kostar jafnmikið og að tífalda fjölda listamanna á listamannalaunum. Sköpum list, og um leið störf, umsvif og tekjur. Við vitum ekkert hver verður næsta Hildur Guðna eða Arnaldur Indriða en þau voru bæði á listamannalaunum í upphafi síns ferils. 7. Eflum vinnumarkaðsúrræði þar sem fyrirtæki og stofnanir geti ráðið tímabundið til sín fólk í atvinnuleit þannig að atvinnuleysisbætur fylgi því inn í fyrirtækið ásamt mótframlagi í lífeyrissjóð. Atvinnurekandinn greiðir það sem upp á vantar svo viðkomandi njóti sambærilegra launakjara og aðrir á vinnustaðnum. 8. Styrkjum sveitarfélögin til að halda úti öflugu opinberu þjónustustigi. Ríkisvaldið er miklu öflugra en einstök sveitarfélög og látum ríkið taka stærsta höggið á sig. Til þess er það og ríkið getur það. 9. Eflum fæðingarorlofið. Hvernig tengist það atvinnuleysi? Jú, gerum fólki kleift að vera lengur utan vinnumarkaðarins á tekjum og vera heima hjá nýfæddum börnum. Og fjölgum landsmönnum. 10. Í síðasta hruni bjargaði ríkið innlendu bönkunum. Ríkið ætti núna að standa að ríkisstyrktri ferðaþjónustu í sumar í samráði við hagsmunasamtök greinarinnar með beinum styrkjum. Við munum öll sækja Ísland heim í sumar og látum ríkið hjálpa til á meðan við erum að komast yfir erfiðasta hjallann. Höfundur er alþingismaður Samfylkingarinnar.
Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar
Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun