Frítekjumark eftirlauna er óvirkt Sigurður T. Garðarsson skrifar 18. nóvember 2020 16:00 Frítekjumark eftirlauna frá lífeyrissjóðum er óvirkt hjá Tryggingastofnun. Ætli Ásmundur Einar viti af þessu? Á vefsíðu skattsinns (rsk.is) er listi yfir lögbundna lífeyrissjóði. Listinn inniheldur nöfn lífeyrissjóða sem hafa orðið lífeyrissjóður í heiti sínu, en á listanum eru nokkrir lífeyrissjóðir sem hafa orðið eftirlaunasjóður í heiti sínu. Ekki er gott að vita hvort TR (Tryggingastofnun) á við þessa eftirlaunasjóði, þegar hún veitir eftirlaunaþegum þeirra réttmætt 100 þúsund króna frítekjumark og jafnframt 25 þúsund króna frítekjumark af öðrum tekjum (t.d. fjármagnstekjum), en neitar eftirlaunaþegum lífeyrissjóða um sama rétt. Á Reiknivél lífeyris 2020 hjá TR er eftirfarandi skýring við reit sem heitir: Tekjur m.a. af atvinnu, eftirlaun og atvinnuleysisbætur (?) Þegar smellt er á (?) kemur upp gluggi þar sem m.a. Stendur: „Með tekjum af atvinnu er átt við laun og aðrar starfstengdar greiðslur, s.s. eftirlaun frá fyrirtækjum og stofnunum (ekki frá lífeyrissjóðum)“. Í skýringum á vefsíðu skattsins þar sem fjallað er um vinnulaun segir: „Eftirlaun sem greidd eru frá vinnuveitanda teljast til vinnulauna“. TR skákar líklega í skjóli þessarar setningar með túlkun sinni á mismunun milli eftirlaunaþega (eftirlaunasjóða og lífeyrissjóða) við ráðstöfun frítekjumarks eftirlauna. Setningin fjallar um eftirlaun sem einn þátt vinnulauna (aðrar starfstengdar greiðslur), en ekki á tæmandi hátt. Til eftirlauna hljóta einnig að teljast vinnulaunin sem greidd eru með dreifðum mánaðarlegum greiðslum eftir 67 ára aldur, Jafnt frá lífeyrissjóðum, sem eftirlaunasjóðum. Engin rök eru fyrir annarri túlkun. Eins konar svikamylla - allavega ósamræmi sambærilegra mála. 25 þúsund króna almenna frítekjumarkið, sem er lögfest í lögunum um almannatryggingar (23.gr. 1.mgr.) á við aðrar tekjur, en atvinnutekjur og hafa fjármagnstekjur mest áhrif á þetta frítekjumark ellilífeyrisþega. Fjármagnstekjur teljast m.a. vextir og verðbætur af bankainnistæðum, arðgreiðslur, húsaleigutekjur og söluhagnaður t.d. af frístundahúsum (sumarbústöðum). Allir lífeyrisþegar sem fá ellilaun frá lífeyrissjóðum lenda í eins konar svikamyllu hjá TR, með skerðingu ellilífeyris um 45% af upphæð ellilaunanna frá lífeyrissjóðnum og neitun um frítekjumarkið af þessum atvinnutekjum, en í staðinn eru ellilaunin samþætt við frítekjumark fjármagnstekna. Þetta á reyndar ekki við, eins og áður er bent á, um ellilífeyrisþegana sem fá ellilaunin frá „eftirlaunasjóðum fyrirtækja og stofnana“. Þeir fá notið þessa frítekjumarks að fullu. Í lögum um almannatryggingar, þ.e. í VI. kafla, nánar tiltekið í 47. gr. segir: „Þegar teknar eru ákvarðanir um réttindi og skyldur samkvæmt lögum þessum gilda stjórnsýslulög nema umsækjanda eða greiðsluþega sé veittur betri réttur samkvæmt þessum lögum eða öðrum lögum sem við eiga. Gæta skal samræmis við ákvörðun sambærilegra mála“. Nærtækast er að vísa í jafnréttisreglu stjórnsýslulaga um mistúlkun TR á að einn lífeyrissjóður geti verið að greiða starfstengd ellilaun, en annar ekki. Hvaða þýðingu hefur orðalagið um að eiga betri rétt ef þess er getið í þessum lögum eða öðrum sem við eiga? Síðasta setningin í ofangreindri málsgrein segir reyndar alla söguna um vegvillu TR. Í framhaldinu er því vert að skoða hvernig atvinnutengda frítekjumarkið er gert óvirkt hjá flestum ellilífeyrisþegum, en ekki hjá sumum. „Fjármagnstekju dreifingar tilboðið“ , virk og óvirk frítekjumörk. Í 16. gr. 11.mgr. Almannatryggingalaga er svohljóðandi tilboð: „Tryggingastofnun ríkisins er heimilt, að ósk lífeyrisþega, að dreifa eigin tekjum lífeyrisþegans sem stafa af fjármagnstekjum sem leystar hafa verið út í einu lagi á allt að 10 ár. Ekki er heimilt að dreifa slíkum tekjum oftar en einu sinni á hverju tímabili“. Alkunna er hvernig ellilífeyrisþegar, sem byggt hafa sér sælureit í sveitinni, á löngum tíma, á eins hagkvæman hátt og þeim er mögulegt, með ómældri vinnu, ást og umhyggju, lenda í fjárhagslegri sjálfheldu, ef þeir vilja eða þurfa að selja sælureitinn af einhverjum ástæðum. Á skattaskýrslu er sumarbústaðurinn jafnan ekki hátt verðmetinn og markaðsverð oftast talsvert hærra (söluhagnaður)‚ því verið er að selja sælureit (með útivistarsvæði, blómabeðum, trjárækt, girtri lóð og heimkeyrslu). Hjón sem auk ellilífeyris frá TR fá ellilaun frá lífeyrissjóði, hafa óvirkt frítekjumark af atvinnutekjum en virkt frítekjumark af fjármagnstekjum samkvæmt vinnureglu stofnunarinnar. Þau hafa sáralítinn hag af almenna 10 ára frítekjumarks tilboðinu. Þessu er öfugt farið ef hjónin fá eftirlaunin úr „eftirlaunasjóðum“. Þar eru frítekjumörkin virk og jafnvel milljóna tekjur í húfi. Með því að láta reiknivél lífeyris 2020 á vefsíðu TR (https://www.tr.is/reiknivel/) reikna tilbúið dæmi með sömu ellilauna upphæð frá „eftirlaunasjóði“ og síðan lífeyrissjóði, þar sem þær eru færðar inn, í samræmi við tilskilin fyrirmæli, við reiti reiknivélarinnar og jafnframt upphæð frítekjumarks fjármagnstekna í sinn reit, fæst glögg mynd af mismuninum á hvern einstakling. Niðurstaðan milli hjónanna sem selja sælureitinn er sláandi. Fyrir hjón sem fá tekjur frá „eftirlaunasjóðum” munu þau hafa samkvæmt eiknivélinni, að frádregnum sköttum, rúml. 6,9 milljónir króna á 10 árum í auknar ráðstöfunartekjur1). Þar munar mestu að engin skerðing verður á eftirlaunagreiðslum TR á tímabilinu. Segja mætti að virka frítekjumarkið af fjármagnstekjum hjónanna færi þeim 6 milljónir króna og að auki fá þau tæp 70% (900 þús.) upp í hugsanlegan fjármagnstekjuskatt af 6 milljóna fjármagnstekjunum. Handhafar tekna frá lífeyrissjóðum (seinni hjónin) lenda hins vegar í svikamyllunni. Fá ekki launatengt frítekjumark (ellilaunin reiknuð sem fjármagnstekjur). Frítekjumark vinnulauna óvirkt og eftirlaunagreiðslur TR lækkaðar um 45 þúsund krónur á mánuði. Þau verða því af þeim 6,9 milljóna króna ráðstöfunartekjum sem hin hjónin fá á þessum 10 árum og þurfa auk þessa að greiða rúmlega 1,3 milljónir í fjármagnstekjuskatt2). 1)Mismunur ráðstöfunartekna eftir skatta 345,660- kr á hvorn maka í 10 ár (3,456,600-). Hjón 3,456,600x2=6,913,200- kr. 2) Af 6 milljónum króna fjármagnstekjum er lögboðinn fjármagnstekjuskattur 1,3 milljónir. Að lokum til félags- og jafnréttismálaráðherra. Á pistlum í öðrum fjölmiðlum hefur verið bent á enn víðtækari réttarfarsleg, fjárhagsleg og félagsleg áhrif, sem misréttið og hártoganir TR hafa á frítekjumark eftirlauna hjá skjólstæðingum lífeyrissjóða. Eins og í ofangreindum dæmum og tilvísunum snýr ranglætið og fjárhagslega misbeitingin fyrst og fremst að brotum á jafnræðisreglu stjórnsýslulaga. Hver í stjórnsýslunni það er sem á að leiðrétta svona valdníðslu er ekki á færi leikmanns að fullyrða um, en pólitísk og siðferðisleg ábyrgð er líklegast á herðum félags- og jafnréttismálaráðherra Ásmundar Einars Daðasonar. Höfundur er fótgönguliði í Gráa hernum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Eldri borgarar Lífeyrissjóðir Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal Skoðun Skoðun Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Sjá meira
Frítekjumark eftirlauna frá lífeyrissjóðum er óvirkt hjá Tryggingastofnun. Ætli Ásmundur Einar viti af þessu? Á vefsíðu skattsinns (rsk.is) er listi yfir lögbundna lífeyrissjóði. Listinn inniheldur nöfn lífeyrissjóða sem hafa orðið lífeyrissjóður í heiti sínu, en á listanum eru nokkrir lífeyrissjóðir sem hafa orðið eftirlaunasjóður í heiti sínu. Ekki er gott að vita hvort TR (Tryggingastofnun) á við þessa eftirlaunasjóði, þegar hún veitir eftirlaunaþegum þeirra réttmætt 100 þúsund króna frítekjumark og jafnframt 25 þúsund króna frítekjumark af öðrum tekjum (t.d. fjármagnstekjum), en neitar eftirlaunaþegum lífeyrissjóða um sama rétt. Á Reiknivél lífeyris 2020 hjá TR er eftirfarandi skýring við reit sem heitir: Tekjur m.a. af atvinnu, eftirlaun og atvinnuleysisbætur (?) Þegar smellt er á (?) kemur upp gluggi þar sem m.a. Stendur: „Með tekjum af atvinnu er átt við laun og aðrar starfstengdar greiðslur, s.s. eftirlaun frá fyrirtækjum og stofnunum (ekki frá lífeyrissjóðum)“. Í skýringum á vefsíðu skattsins þar sem fjallað er um vinnulaun segir: „Eftirlaun sem greidd eru frá vinnuveitanda teljast til vinnulauna“. TR skákar líklega í skjóli þessarar setningar með túlkun sinni á mismunun milli eftirlaunaþega (eftirlaunasjóða og lífeyrissjóða) við ráðstöfun frítekjumarks eftirlauna. Setningin fjallar um eftirlaun sem einn þátt vinnulauna (aðrar starfstengdar greiðslur), en ekki á tæmandi hátt. Til eftirlauna hljóta einnig að teljast vinnulaunin sem greidd eru með dreifðum mánaðarlegum greiðslum eftir 67 ára aldur, Jafnt frá lífeyrissjóðum, sem eftirlaunasjóðum. Engin rök eru fyrir annarri túlkun. Eins konar svikamylla - allavega ósamræmi sambærilegra mála. 25 þúsund króna almenna frítekjumarkið, sem er lögfest í lögunum um almannatryggingar (23.gr. 1.mgr.) á við aðrar tekjur, en atvinnutekjur og hafa fjármagnstekjur mest áhrif á þetta frítekjumark ellilífeyrisþega. Fjármagnstekjur teljast m.a. vextir og verðbætur af bankainnistæðum, arðgreiðslur, húsaleigutekjur og söluhagnaður t.d. af frístundahúsum (sumarbústöðum). Allir lífeyrisþegar sem fá ellilaun frá lífeyrissjóðum lenda í eins konar svikamyllu hjá TR, með skerðingu ellilífeyris um 45% af upphæð ellilaunanna frá lífeyrissjóðnum og neitun um frítekjumarkið af þessum atvinnutekjum, en í staðinn eru ellilaunin samþætt við frítekjumark fjármagnstekna. Þetta á reyndar ekki við, eins og áður er bent á, um ellilífeyrisþegana sem fá ellilaunin frá „eftirlaunasjóðum fyrirtækja og stofnana“. Þeir fá notið þessa frítekjumarks að fullu. Í lögum um almannatryggingar, þ.e. í VI. kafla, nánar tiltekið í 47. gr. segir: „Þegar teknar eru ákvarðanir um réttindi og skyldur samkvæmt lögum þessum gilda stjórnsýslulög nema umsækjanda eða greiðsluþega sé veittur betri réttur samkvæmt þessum lögum eða öðrum lögum sem við eiga. Gæta skal samræmis við ákvörðun sambærilegra mála“. Nærtækast er að vísa í jafnréttisreglu stjórnsýslulaga um mistúlkun TR á að einn lífeyrissjóður geti verið að greiða starfstengd ellilaun, en annar ekki. Hvaða þýðingu hefur orðalagið um að eiga betri rétt ef þess er getið í þessum lögum eða öðrum sem við eiga? Síðasta setningin í ofangreindri málsgrein segir reyndar alla söguna um vegvillu TR. Í framhaldinu er því vert að skoða hvernig atvinnutengda frítekjumarkið er gert óvirkt hjá flestum ellilífeyrisþegum, en ekki hjá sumum. „Fjármagnstekju dreifingar tilboðið“ , virk og óvirk frítekjumörk. Í 16. gr. 11.mgr. Almannatryggingalaga er svohljóðandi tilboð: „Tryggingastofnun ríkisins er heimilt, að ósk lífeyrisþega, að dreifa eigin tekjum lífeyrisþegans sem stafa af fjármagnstekjum sem leystar hafa verið út í einu lagi á allt að 10 ár. Ekki er heimilt að dreifa slíkum tekjum oftar en einu sinni á hverju tímabili“. Alkunna er hvernig ellilífeyrisþegar, sem byggt hafa sér sælureit í sveitinni, á löngum tíma, á eins hagkvæman hátt og þeim er mögulegt, með ómældri vinnu, ást og umhyggju, lenda í fjárhagslegri sjálfheldu, ef þeir vilja eða þurfa að selja sælureitinn af einhverjum ástæðum. Á skattaskýrslu er sumarbústaðurinn jafnan ekki hátt verðmetinn og markaðsverð oftast talsvert hærra (söluhagnaður)‚ því verið er að selja sælureit (með útivistarsvæði, blómabeðum, trjárækt, girtri lóð og heimkeyrslu). Hjón sem auk ellilífeyris frá TR fá ellilaun frá lífeyrissjóði, hafa óvirkt frítekjumark af atvinnutekjum en virkt frítekjumark af fjármagnstekjum samkvæmt vinnureglu stofnunarinnar. Þau hafa sáralítinn hag af almenna 10 ára frítekjumarks tilboðinu. Þessu er öfugt farið ef hjónin fá eftirlaunin úr „eftirlaunasjóðum“. Þar eru frítekjumörkin virk og jafnvel milljóna tekjur í húfi. Með því að láta reiknivél lífeyris 2020 á vefsíðu TR (https://www.tr.is/reiknivel/) reikna tilbúið dæmi með sömu ellilauna upphæð frá „eftirlaunasjóði“ og síðan lífeyrissjóði, þar sem þær eru færðar inn, í samræmi við tilskilin fyrirmæli, við reiti reiknivélarinnar og jafnframt upphæð frítekjumarks fjármagnstekna í sinn reit, fæst glögg mynd af mismuninum á hvern einstakling. Niðurstaðan milli hjónanna sem selja sælureitinn er sláandi. Fyrir hjón sem fá tekjur frá „eftirlaunasjóðum” munu þau hafa samkvæmt eiknivélinni, að frádregnum sköttum, rúml. 6,9 milljónir króna á 10 árum í auknar ráðstöfunartekjur1). Þar munar mestu að engin skerðing verður á eftirlaunagreiðslum TR á tímabilinu. Segja mætti að virka frítekjumarkið af fjármagnstekjum hjónanna færi þeim 6 milljónir króna og að auki fá þau tæp 70% (900 þús.) upp í hugsanlegan fjármagnstekjuskatt af 6 milljóna fjármagnstekjunum. Handhafar tekna frá lífeyrissjóðum (seinni hjónin) lenda hins vegar í svikamyllunni. Fá ekki launatengt frítekjumark (ellilaunin reiknuð sem fjármagnstekjur). Frítekjumark vinnulauna óvirkt og eftirlaunagreiðslur TR lækkaðar um 45 þúsund krónur á mánuði. Þau verða því af þeim 6,9 milljóna króna ráðstöfunartekjum sem hin hjónin fá á þessum 10 árum og þurfa auk þessa að greiða rúmlega 1,3 milljónir í fjármagnstekjuskatt2). 1)Mismunur ráðstöfunartekna eftir skatta 345,660- kr á hvorn maka í 10 ár (3,456,600-). Hjón 3,456,600x2=6,913,200- kr. 2) Af 6 milljónum króna fjármagnstekjum er lögboðinn fjármagnstekjuskattur 1,3 milljónir. Að lokum til félags- og jafnréttismálaráðherra. Á pistlum í öðrum fjölmiðlum hefur verið bent á enn víðtækari réttarfarsleg, fjárhagsleg og félagsleg áhrif, sem misréttið og hártoganir TR hafa á frítekjumark eftirlauna hjá skjólstæðingum lífeyrissjóða. Eins og í ofangreindum dæmum og tilvísunum snýr ranglætið og fjárhagslega misbeitingin fyrst og fremst að brotum á jafnræðisreglu stjórnsýslulaga. Hver í stjórnsýslunni það er sem á að leiðrétta svona valdníðslu er ekki á færi leikmanns að fullyrða um, en pólitísk og siðferðisleg ábyrgð er líklegast á herðum félags- og jafnréttismálaráðherra Ásmundar Einars Daðasonar. Höfundur er fótgönguliði í Gráa hernum.
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun