Frumvarp Katrínar um breytingar á upplýsingalögum fær útreið Jakob Bjarnar skrifar 29. maí 2020 14:16 Frumvarpið sem Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra hefur mælt fyrir hefur hlotið harkalega útreið en svo virðist sem fullt tillit hafi þar verið tekið til allra óska SA, sem svo þýðir það í reynd að upplýsingar hins opinbera verða nánast óaðgengilegar, ef svo ber undir. visir/vilhelm Úrskurðarnefnd um upplýsingamál (ÚNU) hefur sent minnisblað til stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar Alþingis þar sem frumvarp Katrínar Jakobsdóttur forsætisráðherra um breytingar á upplýsingalögum fær falleinkunn. Þó yfirlýstur tilgangur frumvarpsins sé að auka gegnsæi liggur fyrir að nái það fram að ganga mun það torvelda mjög allt aðgengi að upplýsingum. Frumvarpið gengur út á það að leiti einhver til hins opinbera varðandi upplýsingar um stjórnvaldsaðgerðir sé það háð því að þriðji aðili, sá sem hugsanlega kemur við sögu í tengslum við fyrirspurn, verði að samþykkja að upplýsingar séu veittar. Formaður nefndarinnar, Hafsteinn Þór Hauksson, skrifar undir álitið en þar kemur fram að einboðið sé að fyrirliggjandi frumvarp „muni það valda enn tíðari og lengri töfum á afgreiðslu erinda á grundvelli upplýsingalaga.“ Þá segir jafnframt að frumvarpið muni gera framkvæmd upplýsingalaganna flóknari og óskilvirkar. Hörð viðbrögð Með öðrum orðum mun það í raun hindra aðgengi fjölmiðla og þar með almennings að upplýsingum. Svo virðist sem frumvarpið hafi tekið ítrasta tillit til sjónarmiða sem Samtaka atvinnulífsins höfðu sett fram sem ganga út á að hinu opinbera yrði gert það skylt að leita samþykkis hjá þriðja aðila, til dæmis skjólstæðinga SA. En, hér má finna frumvarpið og umsagnir í samráðsgátt. Viðbrögð við frumvarpinu hafa verið afar hörð. Þórir Guðmundsson ritstjóri Sýnar ritaði pistil sem birtist á Vísi þar sem hann fer yfir málið eins og það horfir við honum. Hann kallar frumvarpið skaðræði, runnið undan rifjum SA sem vilji að „þriðju aðilar“ fái tvær vikur en ekki bara eina til að mótmæla afhendingu gagna. „Þá finnst samtökunum rétt að hver sem óskar eftir gögnum á grundvelli upplýsingalaga borgi fyrir viðvikið. Sú óforskammaða tillaga er áhugaverð vísbending um tilgang samtakanna með því að þrýsta á um frumvarpið. Augljóst er hvaða einkaaðilar hafa afl til að þvæla einstaka málum fyrir úrskurðarnefnd og síðar dómstóla verði frumvarpið að lögum. Það eru stærri fyrirtæki og fyrir þeim vakir ekki að styrkja upplýsingarétt almennings.“ Þórir segir að til lítils sé barist fyrir opnari stjórnsýslu ef fyrirtæki geta brugðið fæti fyrir upplýsingagjöf hins opinbera og tafið hana þar til upplýsingarnar skipta ekki lengur máli. Hæðist að frumvarpinu Annar sem hefur gert efni frumvarps Katrínar að umfjöllunarefni er Andri Óttarsson sem birtir harðorðan pistil um frumvarpið á vefsíðunni Deiglunni. Yfirskrift hans er Afturhvarf til fortíðar. Hann bendir meðal annars á ærandi mótsagnir, sem hann kallar svo, sem óhjákvæmilegs fylgifisks. Andri er lögfræðingur og starfaði sem framkvæmdastjóri Sjálfstæðisflokksins á árunum 2006 til 2009. Hann dregur reyndar frumvarpið sundur og saman í háði. Halldór Benjamín Þorbergsson er framkvæmdastjóri SA. Svo virðist sem ítrasta tillit hafi verið tekið til athugasemda atvinnurekenda við samingu frumvarpsins sem fram fór í forsætisráðuneytinu. En, ekki er kálið sopið þó í ausuna sé komið.visir/vilhelm „Það er kaldhæðnislegt að í greinargerð með frumvarpi forsætisráðherra er sérstaklega vitnað í þann áskilnað stjórnarsáttmálans að auka þurfi gagnsæi í atvinnulífi og allri stjórnsýslu til að efla traust almennings á rekstri fyrirtækja. Hvernig einhver getur komist að þeirri niðurstöðu að það að hindra aðgang blaðamanna að opinberum upplýsingum, oft og tíðum um atvinnulífið, geti á einhvern hátt aukið gagnsæi, er rannsóknarefni í sjálfu sér.“ Báðir pistlarnir sem hér eru nefndir til dæmis um hörð viðbrögð við þessu stjórnarfrumvarpi hafa vakið mikla athygli og undirtektir á samfélagsmiðlum. Ekki er endilega víst að þeir Þórir og Andri og skoðanabræður þeirra og systur þurfi að hafa þungar áhyggjur af því að þetta frumvarp nái fram að ganga þó það sé stjórnarfrumvarp. Það á eftir að fara í gegnum þingið, fá þinglega meðferð og samkvæmt heimildum Vísis verður ekki verði lögð rík áhersla á að það verði óbreytt að lögum. Það kemur reyndar fram hjá forsætisráðherra: Ekkert forgangsmál hjá forsætisráðherra Fréttastofan leitaði viðbragða Katrínar Jakobsdóttur forsætisráðherra við þessu og því hvernig og hvar málið er á vegi statt? „Forsaga þessa máls er í raun og veru sú að þegar Alþingi samþykkti frumvarp mitt til nýrra upplýsingalaga, sem var að mínu viti mikið framfaraskref, þá bárust miklar athugasemdir við. Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra segir að það eigi eftir að skoða málið talsvert betur og það sé ekkert forgangsmál hjá sér að það nái í gegn nú.visir/vilhelm Að þar væri ekki hugað nægjanlega vel að réttarstöðu þriðja aðila. Og það var niðurstaða þingsins að kalla á sérstakt mál, sem er þá mál sem er núna til umræðu. Hinsvegar er það svo að það hafa komið fram miklar athugasemdir við málið í þinglegri meðferð og ég tel einboðið að það þurfi að leggja töluvert meiri vinnu í þetta mál.“ Áttu von á því að það takist að ljúka þessu máli á þessu þingi? „Eins og ég segi, það hafa komið fram miklar athugasemdir við þinglega meðferð og þetta er ekki forgangsmál af minni hálfu. Þannig að ég lít svo á að málið sé á forræði þingsins núna en ég myndi telja ljóst að þetta mál þarf miklu dýpri skoðun,“ segir Katrín. Uppfært 15:00 Nú síðdegis kom svo fram að stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd hefur hætt umfjöllun sinni um frumvarpið. Kolbeinn Óttarsson Proppé, þingmaður VG og formaður nefndarinnar, lagði þetta til á fundi nefndarinnar að höfðu samráði við forsætisráðherra. Þetta kemur fram á vef Ríkisútvarpsins. Þar segir að ef vilji menn leiða þetta í lög þurfi að leggja fram nýtt frumvarp. Það mun væntanlega ekki gerast á þessu þingi. Í bókun Kolbeins segir að ýmsar spurningar hafi komið upp sem kalli á umfangsmeiri skoðun en færi sé á að fara í nú. Stjórnsýsla Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Alþingi Fjölmiðlar Mest lesið Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Innlent Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið Innlent Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Innlent „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Innlent Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Innlent Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Innlent Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Innlent Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Fleiri fréttir Loka almenningsbókasafninu og leita til Akureyrar Búið að taka sýni úr ungu birnunni Vinna málið saman og nýta greinargerð vegna fyrri umsóknar Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Stofna námsstyrk á sviði umhverfismála í nafni Ellýjar Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Maður sem var leitað við Vík fannst látinn Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Sjá meira
Úrskurðarnefnd um upplýsingamál (ÚNU) hefur sent minnisblað til stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar Alþingis þar sem frumvarp Katrínar Jakobsdóttur forsætisráðherra um breytingar á upplýsingalögum fær falleinkunn. Þó yfirlýstur tilgangur frumvarpsins sé að auka gegnsæi liggur fyrir að nái það fram að ganga mun það torvelda mjög allt aðgengi að upplýsingum. Frumvarpið gengur út á það að leiti einhver til hins opinbera varðandi upplýsingar um stjórnvaldsaðgerðir sé það háð því að þriðji aðili, sá sem hugsanlega kemur við sögu í tengslum við fyrirspurn, verði að samþykkja að upplýsingar séu veittar. Formaður nefndarinnar, Hafsteinn Þór Hauksson, skrifar undir álitið en þar kemur fram að einboðið sé að fyrirliggjandi frumvarp „muni það valda enn tíðari og lengri töfum á afgreiðslu erinda á grundvelli upplýsingalaga.“ Þá segir jafnframt að frumvarpið muni gera framkvæmd upplýsingalaganna flóknari og óskilvirkar. Hörð viðbrögð Með öðrum orðum mun það í raun hindra aðgengi fjölmiðla og þar með almennings að upplýsingum. Svo virðist sem frumvarpið hafi tekið ítrasta tillit til sjónarmiða sem Samtaka atvinnulífsins höfðu sett fram sem ganga út á að hinu opinbera yrði gert það skylt að leita samþykkis hjá þriðja aðila, til dæmis skjólstæðinga SA. En, hér má finna frumvarpið og umsagnir í samráðsgátt. Viðbrögð við frumvarpinu hafa verið afar hörð. Þórir Guðmundsson ritstjóri Sýnar ritaði pistil sem birtist á Vísi þar sem hann fer yfir málið eins og það horfir við honum. Hann kallar frumvarpið skaðræði, runnið undan rifjum SA sem vilji að „þriðju aðilar“ fái tvær vikur en ekki bara eina til að mótmæla afhendingu gagna. „Þá finnst samtökunum rétt að hver sem óskar eftir gögnum á grundvelli upplýsingalaga borgi fyrir viðvikið. Sú óforskammaða tillaga er áhugaverð vísbending um tilgang samtakanna með því að þrýsta á um frumvarpið. Augljóst er hvaða einkaaðilar hafa afl til að þvæla einstaka málum fyrir úrskurðarnefnd og síðar dómstóla verði frumvarpið að lögum. Það eru stærri fyrirtæki og fyrir þeim vakir ekki að styrkja upplýsingarétt almennings.“ Þórir segir að til lítils sé barist fyrir opnari stjórnsýslu ef fyrirtæki geta brugðið fæti fyrir upplýsingagjöf hins opinbera og tafið hana þar til upplýsingarnar skipta ekki lengur máli. Hæðist að frumvarpinu Annar sem hefur gert efni frumvarps Katrínar að umfjöllunarefni er Andri Óttarsson sem birtir harðorðan pistil um frumvarpið á vefsíðunni Deiglunni. Yfirskrift hans er Afturhvarf til fortíðar. Hann bendir meðal annars á ærandi mótsagnir, sem hann kallar svo, sem óhjákvæmilegs fylgifisks. Andri er lögfræðingur og starfaði sem framkvæmdastjóri Sjálfstæðisflokksins á árunum 2006 til 2009. Hann dregur reyndar frumvarpið sundur og saman í háði. Halldór Benjamín Þorbergsson er framkvæmdastjóri SA. Svo virðist sem ítrasta tillit hafi verið tekið til athugasemda atvinnurekenda við samingu frumvarpsins sem fram fór í forsætisráðuneytinu. En, ekki er kálið sopið þó í ausuna sé komið.visir/vilhelm „Það er kaldhæðnislegt að í greinargerð með frumvarpi forsætisráðherra er sérstaklega vitnað í þann áskilnað stjórnarsáttmálans að auka þurfi gagnsæi í atvinnulífi og allri stjórnsýslu til að efla traust almennings á rekstri fyrirtækja. Hvernig einhver getur komist að þeirri niðurstöðu að það að hindra aðgang blaðamanna að opinberum upplýsingum, oft og tíðum um atvinnulífið, geti á einhvern hátt aukið gagnsæi, er rannsóknarefni í sjálfu sér.“ Báðir pistlarnir sem hér eru nefndir til dæmis um hörð viðbrögð við þessu stjórnarfrumvarpi hafa vakið mikla athygli og undirtektir á samfélagsmiðlum. Ekki er endilega víst að þeir Þórir og Andri og skoðanabræður þeirra og systur þurfi að hafa þungar áhyggjur af því að þetta frumvarp nái fram að ganga þó það sé stjórnarfrumvarp. Það á eftir að fara í gegnum þingið, fá þinglega meðferð og samkvæmt heimildum Vísis verður ekki verði lögð rík áhersla á að það verði óbreytt að lögum. Það kemur reyndar fram hjá forsætisráðherra: Ekkert forgangsmál hjá forsætisráðherra Fréttastofan leitaði viðbragða Katrínar Jakobsdóttur forsætisráðherra við þessu og því hvernig og hvar málið er á vegi statt? „Forsaga þessa máls er í raun og veru sú að þegar Alþingi samþykkti frumvarp mitt til nýrra upplýsingalaga, sem var að mínu viti mikið framfaraskref, þá bárust miklar athugasemdir við. Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra segir að það eigi eftir að skoða málið talsvert betur og það sé ekkert forgangsmál hjá sér að það nái í gegn nú.visir/vilhelm Að þar væri ekki hugað nægjanlega vel að réttarstöðu þriðja aðila. Og það var niðurstaða þingsins að kalla á sérstakt mál, sem er þá mál sem er núna til umræðu. Hinsvegar er það svo að það hafa komið fram miklar athugasemdir við málið í þinglegri meðferð og ég tel einboðið að það þurfi að leggja töluvert meiri vinnu í þetta mál.“ Áttu von á því að það takist að ljúka þessu máli á þessu þingi? „Eins og ég segi, það hafa komið fram miklar athugasemdir við þinglega meðferð og þetta er ekki forgangsmál af minni hálfu. Þannig að ég lít svo á að málið sé á forræði þingsins núna en ég myndi telja ljóst að þetta mál þarf miklu dýpri skoðun,“ segir Katrín. Uppfært 15:00 Nú síðdegis kom svo fram að stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd hefur hætt umfjöllun sinni um frumvarpið. Kolbeinn Óttarsson Proppé, þingmaður VG og formaður nefndarinnar, lagði þetta til á fundi nefndarinnar að höfðu samráði við forsætisráðherra. Þetta kemur fram á vef Ríkisútvarpsins. Þar segir að ef vilji menn leiða þetta í lög þurfi að leggja fram nýtt frumvarp. Það mun væntanlega ekki gerast á þessu þingi. Í bókun Kolbeins segir að ýmsar spurningar hafi komið upp sem kalli á umfangsmeiri skoðun en færi sé á að fara í nú.
Stjórnsýsla Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Alþingi Fjölmiðlar Mest lesið Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Innlent Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið Innlent Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Innlent „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Innlent Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Innlent Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Innlent Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Innlent Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Fleiri fréttir Loka almenningsbókasafninu og leita til Akureyrar Búið að taka sýni úr ungu birnunni Vinna málið saman og nýta greinargerð vegna fyrri umsóknar Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Stofna námsstyrk á sviði umhverfismála í nafni Ellýjar Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Maður sem var leitað við Vík fannst látinn Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Sjá meira