Konurnar sem eiga að bjarga jörðinni Valgerður Árnadóttir skrifar 24. september 2019 17:23 Til að bjarga jörðinni þurfum við að rísa upp og taka á honum stóra okkar. Samkvæmt könnunum eru fleiri konur en karlar umhverfisverndarsinnar, þær taka frekar ábyrgð á neyslu sinni og lífsstíl og láta frekar í sér heyra varðandi umhverfismál en karlar. Nýjasta og augljósasta dæmið er Greta Thunberg, hún ögrar núverandi kerfinu svo að forseta Bandaríkjanna finnst ástæða til að hæðast að henni. Okkur hefur verið kennt að umhverfisvernd sé ekkert sérstaklega karlmannleg. Virkjanir, stóriðja, flugvélar, skip og steikur eru karlmannlegar, að valta yfir aðra er karlmannlegt, að slást, að stríða, að gera grín að konum og hommum, það er karlmannlegt. Konur eru veikgeðja, þær mega ekkert aumt sjá, þær fara á túr og ímynda sér allskonar krankleika sem ekkert er til í. Konur „finna eitthvað á sér“ en karlar koma og segja þeim að það sé ímyndun. Kona sem gengur með barn finnur á sér þegar eitthvað er rangt, ef þú talar við konu sem hefur lent í vandræðum á meðgöngu eða í fæðingu og hún hefur verið að segja frá því að það sé eitthvað að, að það þurfi að hjálpa henni, þá er mjög oft sem það fylgir sögunni að ekki var á hana hlustað og eitthvað hafi í kjölfarið farið úrskeiðis. Í gamla daga var virðing borin fyrir því sem „konur fundu á sér“, ljósmæður og jurtalæknar voru afar vitrar konur sem þróuðu ýmis meðul og lækningar sem síðar skiluðu sér í læknavísindin sem vestrænir læknar byggja nú á. En með uppgangi feðraveldis þá ógnuðu þessar konur þeirri hugmyndafræði sem feðraveldið byggir á og þær voru kallaðar nornir og galdrakerlingar og þeim átti að útrýma, þær voru pyntaðar og drepnar í hundruðum þúsundavís. Fólki finnst nornaveiðar miðalda fáránlegar í dag en um leið og konur stíga fram þá er þó að þeim vegið, metoo-byltingin opnaði augu margra en mótlætið varð á sama tíma skæðara og stríð á hendur konum háð fyrir opnum tjöldum. Valdamestu þjóðarleiðtogar heims fara ekkert í felur með það að hata konur, homma og útlendinga eins og Trump, Bolsonaro, Putin, Duterte og nú síðast Boris Johnson. Eins og ekkert sé sjálfsagðara. Á sama tíma og konur berjast fyrir jafnrétti þá eiga þær að líka að berjast fyrir umhverfinu, það er engu líkara en að ábyrgð þess að koma þeim skilaboðum til fólks að það megi ekki berja, nauðga og níðast á konum eigi einnig við um náttúruna, af því að „konum er annt um svona hluti“. Hvaða kona hefur ekki heyrt frá karli þegar hann er að fría sig ábyrgð á heimilisstörfum að fyrst henni sé svona annt um að það sé hreint þá geti hún gert það sjálf eða að „hún hafi meiri áhuga á því“. Nei þið fríið ykkur ekki ábyrgð svona létt. Jafnrétti er það eina sem mun koma á friði og bjarga jörðinni, án átaks allra mun það ekki takast. Það voru ekki konur sem byggðu það kapítalíska kerfi sem er að ganga frá jörðinni, konur hafa ekki sent menn í stríð, konur hafa ekki látið menn bæla tilfinningar sínar og tengingu við náttúruna og konur komu okkur ekki í þau vandræði sem við erum í núna. Svo ekki ætlast til þess að konur taki til eftir ykkur, það mun ekki takast nema með sameiginlegu átaki að breyta þessu. Við fundum nafn yfir þá hugmyndafræði sem þarf til að koma á jafnvægi og við köllum það femínisma, en femínismi gengur út á það að konur séu jafnar á við karlmenn. Að til að þróa kerfi sem virkar í þessum heimi og leysa þann vanda sem við erum komin í þurfum við jafnvægi kynjanna og þar til því er náð þurfum við femínisma. Að geta ekki kallað sig femínista eða umhverfisverndarsinna er ótti, ótti sem feðraveldið hefur innrætt þér. Ótti við að þú viðurkennir að í nútíma samfélagi sé kerfi sem upphefur karla á kostnað kvenna. Ótti við að ef þú viðurkennir að það sé ójöfnuður til staðar sem þarf að laga þá sértu um leið að viðurkenna að þú sért partur af vandamálinu. Svona eins og þegar þú ert föst/fastur í bíl í umferðarteppu að bölva umferðinni. Í því felst nefnilega að þú þurfir að taka ábyrgð á því að ögra kerfinu sem hefur verið til staðar í hundruð ára, kerfi sem kallast feðraveldi, kerfi sem kallast kapítalismi, kerfi sem hefur búið til ójöfnuð og sundrungu meðal karla og kvenna, kerfi sem hefur rænt þig það sem er fallegt og gott, rænt þig kærleika, öryggi, samkennd og virðingu. Kerfi sem umfram allt leyfir þér ekki að vera þú, alveg sama af hvaða kyni þú ert. Með því að afneita vandamálinu þá ertu að gera nákvæmlega það sem “þeir” vilja. Ef þú lítur á móður jörð þá getur þú líka séð hvað feðraveldið/kapítalisminn hefur gert henni, það sama og þeir hafa gert konum. Útkoman er slæm fyrir alla, konur og menn eru úr jafnvægi, jörðin er úr jafnvægi, áhrifin bitna á öllum og öllu. Það er kominn tími til að karlar taki undir með konum og segi „Fokkið ykkur, ég mun ekki gera það sem þið sögðuð mér að gera!“ vegna þess að framtíð mannkyns veltur á því. Það felst hugrekki í því að viðurkenna að man hafi haft rangt fyrir sér og gera betur. Það þarf núna sem aldrei fyrr. Gerum þetta saman.Höfundur er umhverfisverndarsinni og femínisti. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Valgerður Árnadóttir Mest lesið Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Skoðun Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Sjá meira
Til að bjarga jörðinni þurfum við að rísa upp og taka á honum stóra okkar. Samkvæmt könnunum eru fleiri konur en karlar umhverfisverndarsinnar, þær taka frekar ábyrgð á neyslu sinni og lífsstíl og láta frekar í sér heyra varðandi umhverfismál en karlar. Nýjasta og augljósasta dæmið er Greta Thunberg, hún ögrar núverandi kerfinu svo að forseta Bandaríkjanna finnst ástæða til að hæðast að henni. Okkur hefur verið kennt að umhverfisvernd sé ekkert sérstaklega karlmannleg. Virkjanir, stóriðja, flugvélar, skip og steikur eru karlmannlegar, að valta yfir aðra er karlmannlegt, að slást, að stríða, að gera grín að konum og hommum, það er karlmannlegt. Konur eru veikgeðja, þær mega ekkert aumt sjá, þær fara á túr og ímynda sér allskonar krankleika sem ekkert er til í. Konur „finna eitthvað á sér“ en karlar koma og segja þeim að það sé ímyndun. Kona sem gengur með barn finnur á sér þegar eitthvað er rangt, ef þú talar við konu sem hefur lent í vandræðum á meðgöngu eða í fæðingu og hún hefur verið að segja frá því að það sé eitthvað að, að það þurfi að hjálpa henni, þá er mjög oft sem það fylgir sögunni að ekki var á hana hlustað og eitthvað hafi í kjölfarið farið úrskeiðis. Í gamla daga var virðing borin fyrir því sem „konur fundu á sér“, ljósmæður og jurtalæknar voru afar vitrar konur sem þróuðu ýmis meðul og lækningar sem síðar skiluðu sér í læknavísindin sem vestrænir læknar byggja nú á. En með uppgangi feðraveldis þá ógnuðu þessar konur þeirri hugmyndafræði sem feðraveldið byggir á og þær voru kallaðar nornir og galdrakerlingar og þeim átti að útrýma, þær voru pyntaðar og drepnar í hundruðum þúsundavís. Fólki finnst nornaveiðar miðalda fáránlegar í dag en um leið og konur stíga fram þá er þó að þeim vegið, metoo-byltingin opnaði augu margra en mótlætið varð á sama tíma skæðara og stríð á hendur konum háð fyrir opnum tjöldum. Valdamestu þjóðarleiðtogar heims fara ekkert í felur með það að hata konur, homma og útlendinga eins og Trump, Bolsonaro, Putin, Duterte og nú síðast Boris Johnson. Eins og ekkert sé sjálfsagðara. Á sama tíma og konur berjast fyrir jafnrétti þá eiga þær að líka að berjast fyrir umhverfinu, það er engu líkara en að ábyrgð þess að koma þeim skilaboðum til fólks að það megi ekki berja, nauðga og níðast á konum eigi einnig við um náttúruna, af því að „konum er annt um svona hluti“. Hvaða kona hefur ekki heyrt frá karli þegar hann er að fría sig ábyrgð á heimilisstörfum að fyrst henni sé svona annt um að það sé hreint þá geti hún gert það sjálf eða að „hún hafi meiri áhuga á því“. Nei þið fríið ykkur ekki ábyrgð svona létt. Jafnrétti er það eina sem mun koma á friði og bjarga jörðinni, án átaks allra mun það ekki takast. Það voru ekki konur sem byggðu það kapítalíska kerfi sem er að ganga frá jörðinni, konur hafa ekki sent menn í stríð, konur hafa ekki látið menn bæla tilfinningar sínar og tengingu við náttúruna og konur komu okkur ekki í þau vandræði sem við erum í núna. Svo ekki ætlast til þess að konur taki til eftir ykkur, það mun ekki takast nema með sameiginlegu átaki að breyta þessu. Við fundum nafn yfir þá hugmyndafræði sem þarf til að koma á jafnvægi og við köllum það femínisma, en femínismi gengur út á það að konur séu jafnar á við karlmenn. Að til að þróa kerfi sem virkar í þessum heimi og leysa þann vanda sem við erum komin í þurfum við jafnvægi kynjanna og þar til því er náð þurfum við femínisma. Að geta ekki kallað sig femínista eða umhverfisverndarsinna er ótti, ótti sem feðraveldið hefur innrætt þér. Ótti við að þú viðurkennir að í nútíma samfélagi sé kerfi sem upphefur karla á kostnað kvenna. Ótti við að ef þú viðurkennir að það sé ójöfnuður til staðar sem þarf að laga þá sértu um leið að viðurkenna að þú sért partur af vandamálinu. Svona eins og þegar þú ert föst/fastur í bíl í umferðarteppu að bölva umferðinni. Í því felst nefnilega að þú þurfir að taka ábyrgð á því að ögra kerfinu sem hefur verið til staðar í hundruð ára, kerfi sem kallast feðraveldi, kerfi sem kallast kapítalismi, kerfi sem hefur búið til ójöfnuð og sundrungu meðal karla og kvenna, kerfi sem hefur rænt þig það sem er fallegt og gott, rænt þig kærleika, öryggi, samkennd og virðingu. Kerfi sem umfram allt leyfir þér ekki að vera þú, alveg sama af hvaða kyni þú ert. Með því að afneita vandamálinu þá ertu að gera nákvæmlega það sem “þeir” vilja. Ef þú lítur á móður jörð þá getur þú líka séð hvað feðraveldið/kapítalisminn hefur gert henni, það sama og þeir hafa gert konum. Útkoman er slæm fyrir alla, konur og menn eru úr jafnvægi, jörðin er úr jafnvægi, áhrifin bitna á öllum og öllu. Það er kominn tími til að karlar taki undir með konum og segi „Fokkið ykkur, ég mun ekki gera það sem þið sögðuð mér að gera!“ vegna þess að framtíð mannkyns veltur á því. Það felst hugrekki í því að viðurkenna að man hafi haft rangt fyrir sér og gera betur. Það þarf núna sem aldrei fyrr. Gerum þetta saman.Höfundur er umhverfisverndarsinni og femínisti.
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun