Heimaland hinna frjálsu og huguðu Þórlindur Kjartansson skrifar 13. júlí 2018 07:00 Þegar Róbert Þórir Sigurðsson ætlaði að skjótast út af hótelinu sínu í New York til þess að sækja tjaldið sitt var honum giftusamlega bjargað af árvökulum starfsmanni. Hann var nefnilega næstum því búinn að fara sér að voða. Það var talið stórhættulegt að fara út á götu þennan dag vegna þess að spurnir höfðu borist af því að sprengja væri á gangstéttinni. Róbert var nú ekki þakklátari fyrir lífgjöfina en svo að hann reyndi að benda hótelstarfsmanninum á að böggullinn sem talið var að innihéldi sprengju var í raun og veru sakleysislegt útilegutjald sem Róbert sjálfur hafði skilið eftir á gangstéttinni. En hótelstarfsmaðurinn hafði sem betur fer vit fyrir Íslendingnum og það var ekki fyrr en eftir umtalsverða rannsókn og afskipti nokkurra tuga lögregluþjóna sem Róberti var leyft að kippa inn pakkanum með tjaldinu. Við svona lífshættulegar aðstæður er mikilvægt að öllum verkferlum sé fylgt af trúmennsku og hvers konar tuð um skýringar hlutanna séu látnar lönd og leið.Æsileg örlög tjaldsFréttin af hinu hættulega útilegutjaldi Róberts fór víða í vikunni. Og jafnvel þótt þessi böggull hafi alls ekki verið sprengja þegar allt kom til alls, þá má ekki gera lítið úr þeirri staðreynd að þangað til annað kom í ljós þá var böggullinn mjög líklega sprengja og það er æsilegri uppákoma í tilveru sakleysislegs útilegutjalds heldur en gengur og gerist. Í Bandaríkjunum, og víðar á Vesturlöndum, dynur áróður á fólki um að allir þurfi að sýna stöðuga árvekni í baráttu okkar gegn hryðjuverkum. Það er þess vegna ekki skrýtið að þegar fólk sér böggul standa á stétt þá hafi það ekki bara grun um að það gæti verið sprengja—heldur virðist fólk halda að það hljóti að vera sprengja. Hvað annað gæti það svo sem verið? Líklega sprengja Óttinn við hryðjuverk er nú til dags orðinn svo inngróinn í menningu Vesturlanda að hann hefur margvísleg áhrif á okkur á hverjum degi. Þetta hefur gerst jafnvel þótt heilbrigð skynsemi ætti að hafa kennt okkur að jafnvel grunsamlegir bögglar sem skildir eru eftir á gagnstéttum stórborga séu að öllum líkindum sárasaklausir en ekki stórhættulegir. En tilfinningarnar segja fólki annað því í frétta- og bíómyndum er auðvitað nánast öruggt að böggullinn sé einmitt stórhættulegur en ekki sárasaklaus. Við þetta bætist ákveðin hamfarastemning sem fólki finnst spennandi. Í bandarískri menningu er til staðar ákveðin dýrkun á stórkarlalegum aðgerðum hers og lögreglu. Fólk fílar að sjá lögguna mæta, helst gráa fyrir járnum í SWAT-búningi, loka stórum svæðum, hrópa valdsmannslegar skipanir til vegfarenda, senda svo róbóta eða sprengjusérfræðinga til þess að aftengja tjaldið áður en það springur. Það mun hafa gerst eftir árásirnar á tvíburaturnana 2001 að lögregluumdæmi í Bandaríkjunum fengu sífellt rýmri fjárheimildir til þess að kaupa vopn og stríðstæki. Fyrir vikið geta lögreglumenn á jafnvel tíðindasnauðustu svæðum landsins?þar sem hryðjuverkamenn myndu aldrei láta sér detta í hug að heimsækja—fengið útrás fyrir vopna- og valdsmannsblæti sitt með því að mæta í útköll á bryndrekum og útbúnir eins og sérsveitarmenn í sjóhernum. Frjáls og huguð? Þessi taugaveiklun vegna hryðjuverkahættu og vopnablæti lögreglunnar er algjörlega úr takti við umfang ógnarinnar. Hins vegar hefur stjórnvöldum í samvinnu við hergagna- og eftirlitsiðnaðinn tekist að búa svo um hnútana að fólk samþykkir ýmis konar afskipti og inngrip í líf sitt í nafni meira öryggis. Þannig fagna til dæmis íbúar Boston öllu frelsinu sínu á 4. júlí að þeir safnast saman við bakka Charles árinnar og horfa í öruggri fjarlægð á flugelda sem sérhæfðir skotmenn senda á loft í nafni hinna opinberu hátíðarhalda—og yfir hinum frelsiselskandi mannfjölda svífa lögregludrónar sem streyma stöðugt myndefni til lögreglumanna í brynheldum njósnabílum. Þar sitja lögreglumenn tilbúnir til þess að senda þungvopnuðu sérsveitirnar á vettvang ef eitthvað grunsamlegt gerist. Þjóðsöngur Bandaríkjanna lofsyngur heimaland hinna frjálsu og huguðu—„land of the free and the home of the brave“. Það var líka frelsisþráin sem var tilefni og tilgangur þess að Bandaríkin urðu sjálfstætt land. Virðing fyrir einstaklingnum og réttindum hans til þess að fá að vera í friði frá óþörfum afskiptum annarra manna eða stjórnvalda. En þeir sem stofnsettu Bandaríkin gerðu sér líka grein fyrir því að því fylgir áhætta að búa í frjálsu samfélagi. Enda sagði Benjamin Franklin, einn helsti hugmyndasmiður síns tíma, að sá sem vildi fórna frelsi sínu fyrir tímabundið öryggi ætti hvorki skilið að njóta frelsis né öryggis. Samfélag þar sem lögreglan tekur stöðugt myndir af saklausu fólki er komið býsna langt frá því að geta kallast alveg frjálst—og þegar fólki dettur fyrst af öllu í hug sprengja þegar það sér sakleysislegan böggul á gangstétt þá illa komið fyrir hughreystinni líka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bandaríkin Birtist í Fréttablaðinu Þórlindur Kjartansson Tengdar fréttir Sprengjusveit ræst út og götum lokað á Manhattan vegna gleymsku Íslendings Íslendingur fékk heldur betur að kenna á því fyrir að hafa gleymt pakka fyrir utan hótel í Manhattan. 10. júlí 2018 22:37 Mest lesið Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Sjá meira
Þegar Róbert Þórir Sigurðsson ætlaði að skjótast út af hótelinu sínu í New York til þess að sækja tjaldið sitt var honum giftusamlega bjargað af árvökulum starfsmanni. Hann var nefnilega næstum því búinn að fara sér að voða. Það var talið stórhættulegt að fara út á götu þennan dag vegna þess að spurnir höfðu borist af því að sprengja væri á gangstéttinni. Róbert var nú ekki þakklátari fyrir lífgjöfina en svo að hann reyndi að benda hótelstarfsmanninum á að böggullinn sem talið var að innihéldi sprengju var í raun og veru sakleysislegt útilegutjald sem Róbert sjálfur hafði skilið eftir á gangstéttinni. En hótelstarfsmaðurinn hafði sem betur fer vit fyrir Íslendingnum og það var ekki fyrr en eftir umtalsverða rannsókn og afskipti nokkurra tuga lögregluþjóna sem Róberti var leyft að kippa inn pakkanum með tjaldinu. Við svona lífshættulegar aðstæður er mikilvægt að öllum verkferlum sé fylgt af trúmennsku og hvers konar tuð um skýringar hlutanna séu látnar lönd og leið.Æsileg örlög tjaldsFréttin af hinu hættulega útilegutjaldi Róberts fór víða í vikunni. Og jafnvel þótt þessi böggull hafi alls ekki verið sprengja þegar allt kom til alls, þá má ekki gera lítið úr þeirri staðreynd að þangað til annað kom í ljós þá var böggullinn mjög líklega sprengja og það er æsilegri uppákoma í tilveru sakleysislegs útilegutjalds heldur en gengur og gerist. Í Bandaríkjunum, og víðar á Vesturlöndum, dynur áróður á fólki um að allir þurfi að sýna stöðuga árvekni í baráttu okkar gegn hryðjuverkum. Það er þess vegna ekki skrýtið að þegar fólk sér böggul standa á stétt þá hafi það ekki bara grun um að það gæti verið sprengja—heldur virðist fólk halda að það hljóti að vera sprengja. Hvað annað gæti það svo sem verið? Líklega sprengja Óttinn við hryðjuverk er nú til dags orðinn svo inngróinn í menningu Vesturlanda að hann hefur margvísleg áhrif á okkur á hverjum degi. Þetta hefur gerst jafnvel þótt heilbrigð skynsemi ætti að hafa kennt okkur að jafnvel grunsamlegir bögglar sem skildir eru eftir á gagnstéttum stórborga séu að öllum líkindum sárasaklausir en ekki stórhættulegir. En tilfinningarnar segja fólki annað því í frétta- og bíómyndum er auðvitað nánast öruggt að böggullinn sé einmitt stórhættulegur en ekki sárasaklaus. Við þetta bætist ákveðin hamfarastemning sem fólki finnst spennandi. Í bandarískri menningu er til staðar ákveðin dýrkun á stórkarlalegum aðgerðum hers og lögreglu. Fólk fílar að sjá lögguna mæta, helst gráa fyrir járnum í SWAT-búningi, loka stórum svæðum, hrópa valdsmannslegar skipanir til vegfarenda, senda svo róbóta eða sprengjusérfræðinga til þess að aftengja tjaldið áður en það springur. Það mun hafa gerst eftir árásirnar á tvíburaturnana 2001 að lögregluumdæmi í Bandaríkjunum fengu sífellt rýmri fjárheimildir til þess að kaupa vopn og stríðstæki. Fyrir vikið geta lögreglumenn á jafnvel tíðindasnauðustu svæðum landsins?þar sem hryðjuverkamenn myndu aldrei láta sér detta í hug að heimsækja—fengið útrás fyrir vopna- og valdsmannsblæti sitt með því að mæta í útköll á bryndrekum og útbúnir eins og sérsveitarmenn í sjóhernum. Frjáls og huguð? Þessi taugaveiklun vegna hryðjuverkahættu og vopnablæti lögreglunnar er algjörlega úr takti við umfang ógnarinnar. Hins vegar hefur stjórnvöldum í samvinnu við hergagna- og eftirlitsiðnaðinn tekist að búa svo um hnútana að fólk samþykkir ýmis konar afskipti og inngrip í líf sitt í nafni meira öryggis. Þannig fagna til dæmis íbúar Boston öllu frelsinu sínu á 4. júlí að þeir safnast saman við bakka Charles árinnar og horfa í öruggri fjarlægð á flugelda sem sérhæfðir skotmenn senda á loft í nafni hinna opinberu hátíðarhalda—og yfir hinum frelsiselskandi mannfjölda svífa lögregludrónar sem streyma stöðugt myndefni til lögreglumanna í brynheldum njósnabílum. Þar sitja lögreglumenn tilbúnir til þess að senda þungvopnuðu sérsveitirnar á vettvang ef eitthvað grunsamlegt gerist. Þjóðsöngur Bandaríkjanna lofsyngur heimaland hinna frjálsu og huguðu—„land of the free and the home of the brave“. Það var líka frelsisþráin sem var tilefni og tilgangur þess að Bandaríkin urðu sjálfstætt land. Virðing fyrir einstaklingnum og réttindum hans til þess að fá að vera í friði frá óþörfum afskiptum annarra manna eða stjórnvalda. En þeir sem stofnsettu Bandaríkin gerðu sér líka grein fyrir því að því fylgir áhætta að búa í frjálsu samfélagi. Enda sagði Benjamin Franklin, einn helsti hugmyndasmiður síns tíma, að sá sem vildi fórna frelsi sínu fyrir tímabundið öryggi ætti hvorki skilið að njóta frelsis né öryggis. Samfélag þar sem lögreglan tekur stöðugt myndir af saklausu fólki er komið býsna langt frá því að geta kallast alveg frjálst—og þegar fólki dettur fyrst af öllu í hug sprengja þegar það sér sakleysislegan böggul á gangstétt þá illa komið fyrir hughreystinni líka.
Sprengjusveit ræst út og götum lokað á Manhattan vegna gleymsku Íslendings Íslendingur fékk heldur betur að kenna á því fyrir að hafa gleymt pakka fyrir utan hótel í Manhattan. 10. júlí 2018 22:37
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun