Páll Einarsson jarðeðlisfræðingur segir í samtali við Vísi að undanfari gossins í Holuhrauni hafi verið með þeim hætti að skjálftar lögðu af stað út frá eldstöðinni sem var skýrt merki um ganga innskot.
„Það var ekkert slíkt í gangi í nótt en það er það sem menn eru á varðbergi fyrir. Það var ekkert sem benti til þess að kvikan væri beinlínis að leggja af stað neitt,“ segir Páll.
Hann segir skjálftahrinuna í nótt hafa verið kunnuglegt ferli sem hefur átt sér stað nánast vikulega síðustu tvö ár. Frávikið í nótt voru þó skjálftarnir tveir sem voru ívið stærri en gengur og gerist.
„Það sýnir bara að þetta ferli er í fullum gangi og það er ekkert að draga úr því. Kvikusöfnunin undir Bárðarbungu er á fullri ferð og hún er greinilega að búa sig undir næsta þátt í þessari framhaldssögu og hann getur verið með ýmsu móti. Bárðarbunga er mjög fjölhæf eldstöð og hún gæti átti ýmislegt til. Þannig að það skiptir máli þegar svona hrina kemur að fylgjast vandlega með atburðarásinni.“
Hrinan í nótt var því staðfesting á því að Bárðarbunga hefur hvergi nærri lokið sér af í kvikusöfnun, en það ferli hefur verið í gangi alveg frá goslokum í Holuhrauni árið 2015. Gosið í Holuhrauni, sem er mesta eldgos á Íslandi í 230 ár að magni talið, hófst 31. ágúst árið 2014 en 27. febrúar árið 2015 sást engin glóð í þyrluflugi yfir eldstöðinni og lýsti Veðurstofa Íslands því yfir degi síðar að gosinu væri lokið.
Hraunflæði á Veiðivatnasvæðinu
Páll minnir á að það þurfi ekki að vera að Bárðarbunga muni bresta á með hamfaragosi og í raun margt í spilunum. Alvarlegustu atburðirnir geta þó verið mjög alvarlegir en jafnframt gæti syrpa af litlum penum gosum á hálendinu verið fram undan.
Alvarlegasta atburðarásin gæti verið gangainnskot og sprungugos með hraunflæði á Veiðivatnasvæðinu og haft áhrif á rafmagnsframleiðslu í landinu. Á Veiðivatnasvæðinu eru Vatnsfellsvirkjun og Sigölduvirkjun og miðlunarlón Landsvirkjunar, þar á meðal Þórisvatn.
Páll segir að tímaskalinn á Bárðarbungu sé óþekktur. Ekki sé vitað hvað hún þarf að þenja sig lengi og mikið til að kvikan brjóti sér leið úr kvikuhólfi. „Sigið sem varð með Holuhraunsgosinu var það stórt að við vitum ekki hvað hún verður lengi að vinna það upp.“
Því er þó hægt að slá á föstu að Bárðarbunga er að undirbúa næsta gos. „Þá er bara spurningin hver er tímaskalinn á því og hvort henni endist þetta ferli fram að gosi. Það getur vel verið að hún hætti þessum undirbúningi á morgun. Málið er að fylgjast vel með og reyna að átta sig á öllum hugsanlegum atburðarrásum og að menn láti ekki hlutina koma sér óvart.“
Hann segir ekki sömu áhyggjur af Bárðarbungu og Heklu því fyrirvarinn á Heklugosi er svo stuttur. Sá stysti er 23 mínútur en lengsti 79 mínútur. Það sé of stutt til að bregðast við því að túristar séu nánast alltaf á Heklu og flugvélar fljúga reglulega yfir eldfjallið.
