Börn hælisleitenda fá ekki skólavist Kristjana Björg Guðbrandsdóttir skrifar 30. september 2015 07:00 Út um stofugluggann sjá þau (f.v.) Janie, Petrit og Laura skóla hverfisins. Þau hafa þráspurt föður sinn hvenær þau geti byrjað í skóla. Útlendingastofnun sótti ekki um skólavist fyrir börnin þrátt fyrir ítrekaðar fyrirspurnir Hasans, umboðsmanns barna og lögmanns fjölskyldunnar. vísir/vilhelm Þau sjá skólann út um stofugluggann í annars nærri tómri íbúð. Á hverjum degi spyrja systkinin Laura, Janie og Petrit foreldra sína hvenær þau megi fara í skólann. Þau komu með foreldrum sínum til Íslands þann 1. júní frá Albaníu með viðkomu í Þýskalandi. Foreldrar þeirra, Hasan og Alketa, hafa sótt um hæli á Íslandi. Lögfræðingur fjölskyldunnar hefur ítrekað sent bréf til Útlendingastofnunar og minnt á mannréttindi barnanna sem eru að fá að ganga í skóla. „Nú er einn mánuður síðan skólinn byrjaði,“ segir Laura sem er elst. Hún er fimmtán ára gömul. Uppáhaldsfag hennar í skóla er líffræði. Janie og Petrit hafa gaman af ensku og stærðfræði. Í íbúðinni eru örfá húsgögn. Annað ekki. Ekki sjónvarp, bækur, tölva, persónulegir munir eða nokkuð til að dreifa huganum. Systkinin reyna að fara út á hverjum degi til að hafa eitthvað fyrir stafni, ganga um hverfið og fara með Petrit á róluvelli eða að skoða í búðum. „Við þekkjum hverfið mjög vel, þekkjum göturnar og helstu lágverðsverslanirnar.“ Einu sinni í viku fara þau í sund og þau hafa fengið að fara tvisvar sinnum í íslenskukennslu. „Það er alveg gaman þannig séð, en við erum með alls konar fólki, gömlu fólki líka. Það er svolítið skrítið,“ segir Janie og faðir þeirra segir kennsluna aðeins klukkustund í viku og geti varla talist uppfylla skólaskyldu barnanna auk þess sem það sé ekki nógu gott að íslenskukennsla barna og fullorðinna sé ekki aðgreind.Fullnýtt úrræði Skúli Á. Sigurðsson, verkefnastjóri hælissviðs hjá Útlendingastofnun, segir hælisleitendur sem þiggja þjónustu stofnunarinnar ekki hafa jafn greiðan aðgang að þjónustu sveitarfélaganna og þeir sem njóta þjónustu sveitarfélaganna sjálfra. „Útlendingastofnun hefur almennt litið svo á að börn hælisleitenda skuli fá að ganga í skóla hér á landi meðan hælisumsókn þeirra er til meðferðar, burtséð frá því hvort fólkið muni verða hér til frambúðar eða aðeins til skamms tíma. Hefur stofnunin leitast við að tryggja þetta í samvinnu við sveitarfélögin sem haft hafa þjónustu við hælisleitendur með höndum, Reykjanesbæ og Reykjavíkurborg. Börn þeirra hælisleitenda sem njóta þjónustu sveitarfélaganna ganga í skóla á vegum viðkomandi sveitarfélags eins og önnur börn í umsjá þeirra. Aftur á móti hafa hælisleitendur sem þiggja þjónustu Útlendingastofnunar ekki sama greiða aðgang að þjónustu sveitarfélaganna.“ Skúli segir þjónustuúrræði sveitarfélaganna fullnýtt vegna mikils og ófyrirséðs fjölda hælisleitenda og flóttamanna sem hefur komið til landsins undanfarið. Því hafi Útlendingastofnun tekið að sér þjónustu við hluta fólksins. Hann segir að það að útvega börnum skólavist sé verkefni sem Útlendingastofnun hafi ekki sinnt áður og vinna varðandi það hafi tafist á meðan unnið var að því að tryggja fólki þak yfir höfuðið og sinna helstu frumþörfum þess.Ekki sótt um skólavist Í Reykjavíkurborg hefur verið samþykkt að taka á móti börnum í skóla þótt þau séu ekki komin með kennitölu. Það var samþykkt í nóvember í fyrra. En hvers vegna hafa þá systkinin Laura, Janie og Petrit ekki hafið skólagöngu sína í Reykjavík? Frá Reykjavíkurborg fengust þau svör að það væri einfaldlega vegna þess að það hefði aldrei verið sótt um skólagöngu barnanna. Útlendingastofnun hefði ekki gert það. Margrét María Sigurðardóttir umboðsmaður barna„Það er í rauninni rétt, þótt ég geti alls ekki tjáð mig um málefni einstakra hælisleitenda þá get ég sagt að við höfum lítið okkur til málsbóta annað en við erum að takast á við þetta verkefni í fyrsta sinn og leysa úr því á sama tíma og við tökum á móti fordæmalausum fjölda hælisleitenda. Við vonumst til þess að geta leyst málefni þeirra barna sem hafa sótt um hæli en hefur ekki verið tryggð skólavist sem allra fyrst.“ Hann segir að í þeim tilgangi verði haft beint samband við þá skóla sem næstir eru heimilum barnanna en samkvæmt upplýsingum sem stofnunin fékk í dag sé það hinn hefðbundni ferill þegar um er að ræða börn sem ekki hafi kennitölu. „Við höfum litið þannig á að börn sem koma hingað til lands og sækja um hæli eiga rétt á menntun og við reynum að tryggja það.“ Þá sendi Margrét María Sigurðardóttir, umboðsmaður barna, Útlendingastofnun bréf þann 9. september vegna systkinanna og fleiri barna hælisleitenda sem hafa ekki fengið skólavist. Í bréfinu segist hún hafa fengið ábendingar um að meðal hælisleitenda hér á landi séu börn á grunnskólaaldri sem hafa enn ekki fengið að gangaí skóla eða fengið viðeigandi menntun að öðru leyti. Öll börn eigi rétt á menntun við hæfi og Margrét vísar meðal annars í Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna, lög um grunnskóla og lög um útlendinga. Útlendingastofnun hefur enn ekki svarað bréfinu.Þær Laura og Janie ættu með réttu að fá vist í Laugalækjarskóla og Petrit í Laugarnesskóla. Í staðinn hafa þau fundið sér eitthvað að gera í nágrenni skólans, farið í gönguferðir og heimsótt verslanir.vísir/vilhelm Flóttamenn Mest lesið Klara Baldursdóttir er látin Innlent Fimm frumvörp fjögurra ráðuneyta samþykkt Innlent Erlendur ferðamaður féll í Brúará Innlent „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Innlent Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Innlent „Þegar fjármagnið klárast, þá klárast líka aðgengið“ Innlent Þyrla Landhelgisgæslunnar kölluð út vegna göngumanns Innlent Var fluttur óvart úr landi en er snúinn aftur Erlent „Kraftmiklar og afgerandi aðgerðir gegn skipulagðri brotastarfsemi“ Innlent Slævandi lyf og lágt sætisbak dráttarvélar orsakir banaslyss Innlent Fleiri fréttir Fimm frumvörp fjögurra ráðuneyta samþykkt Klara Baldursdóttir er látin Þyrla Landhelgisgæslunnar kölluð út vegna göngumanns „Kraftmiklar og afgerandi aðgerðir gegn skipulagðri brotastarfsemi“ „Þegar fjármagnið klárast, þá klárast líka aðgengið“ Hressar og skemmtilegar systur með geitur á Geysi Loka hluta útsýnispallsins vegna aurskriðu Sjávarútvegurinn standi höllum fæti Starfsáætlun Alþingis felld úr gildi Höggin dynji á sjávarútveginum og áhugi kvenna á iðnstörfum minnkar Erlendur ferðamaður féll í Brúará Ein á móti rýmkuðu sorgarleyfi „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Missti nánast sjónina þegar sláttuorf skaut steini í annað augað Mál áfengisverslananna komin til ákærusviðs, aftur Frumvarp um farþegalista samþykkt Kolbrún segir gesti nefndarinnar handbendi minnihlutans Löng bílaröð meðan hæðarslá er lagfærð Öllum sagt upp: „Ekkert verið að hugsa um félagsmiðstöðvastarf“ Launahækkunin mun fara í gegn en kerfið endurskoðað í haust Búa sig undir margmenni á Hengil Ultra Ásthildur Lóa skammar þingheim Íbúar leiti réttar síns vegna flautsins: „Þetta er lýðheilsuógn“ Slævandi lyf og lágt sætisbak dráttarvélar orsakir banaslyss Launahækkanir ráðamanna og rifrildi Trumps og Musks í hádegisfréttum Aflýsa óvissustigi vegna norðanáhlaupsins Tveggja ára fangelsi fyrir ofbeldi gegn tveimur konum og karli Aflamark þorsks lækkað og reiknað með að stofninn minnki áfram Fær bætur 45 árum eftir föðurmissinn: „Varð eiginlega tíu ára aftur“ Sjá meira
Þau sjá skólann út um stofugluggann í annars nærri tómri íbúð. Á hverjum degi spyrja systkinin Laura, Janie og Petrit foreldra sína hvenær þau megi fara í skólann. Þau komu með foreldrum sínum til Íslands þann 1. júní frá Albaníu með viðkomu í Þýskalandi. Foreldrar þeirra, Hasan og Alketa, hafa sótt um hæli á Íslandi. Lögfræðingur fjölskyldunnar hefur ítrekað sent bréf til Útlendingastofnunar og minnt á mannréttindi barnanna sem eru að fá að ganga í skóla. „Nú er einn mánuður síðan skólinn byrjaði,“ segir Laura sem er elst. Hún er fimmtán ára gömul. Uppáhaldsfag hennar í skóla er líffræði. Janie og Petrit hafa gaman af ensku og stærðfræði. Í íbúðinni eru örfá húsgögn. Annað ekki. Ekki sjónvarp, bækur, tölva, persónulegir munir eða nokkuð til að dreifa huganum. Systkinin reyna að fara út á hverjum degi til að hafa eitthvað fyrir stafni, ganga um hverfið og fara með Petrit á róluvelli eða að skoða í búðum. „Við þekkjum hverfið mjög vel, þekkjum göturnar og helstu lágverðsverslanirnar.“ Einu sinni í viku fara þau í sund og þau hafa fengið að fara tvisvar sinnum í íslenskukennslu. „Það er alveg gaman þannig séð, en við erum með alls konar fólki, gömlu fólki líka. Það er svolítið skrítið,“ segir Janie og faðir þeirra segir kennsluna aðeins klukkustund í viku og geti varla talist uppfylla skólaskyldu barnanna auk þess sem það sé ekki nógu gott að íslenskukennsla barna og fullorðinna sé ekki aðgreind.Fullnýtt úrræði Skúli Á. Sigurðsson, verkefnastjóri hælissviðs hjá Útlendingastofnun, segir hælisleitendur sem þiggja þjónustu stofnunarinnar ekki hafa jafn greiðan aðgang að þjónustu sveitarfélaganna og þeir sem njóta þjónustu sveitarfélaganna sjálfra. „Útlendingastofnun hefur almennt litið svo á að börn hælisleitenda skuli fá að ganga í skóla hér á landi meðan hælisumsókn þeirra er til meðferðar, burtséð frá því hvort fólkið muni verða hér til frambúðar eða aðeins til skamms tíma. Hefur stofnunin leitast við að tryggja þetta í samvinnu við sveitarfélögin sem haft hafa þjónustu við hælisleitendur með höndum, Reykjanesbæ og Reykjavíkurborg. Börn þeirra hælisleitenda sem njóta þjónustu sveitarfélaganna ganga í skóla á vegum viðkomandi sveitarfélags eins og önnur börn í umsjá þeirra. Aftur á móti hafa hælisleitendur sem þiggja þjónustu Útlendingastofnunar ekki sama greiða aðgang að þjónustu sveitarfélaganna.“ Skúli segir þjónustuúrræði sveitarfélaganna fullnýtt vegna mikils og ófyrirséðs fjölda hælisleitenda og flóttamanna sem hefur komið til landsins undanfarið. Því hafi Útlendingastofnun tekið að sér þjónustu við hluta fólksins. Hann segir að það að útvega börnum skólavist sé verkefni sem Útlendingastofnun hafi ekki sinnt áður og vinna varðandi það hafi tafist á meðan unnið var að því að tryggja fólki þak yfir höfuðið og sinna helstu frumþörfum þess.Ekki sótt um skólavist Í Reykjavíkurborg hefur verið samþykkt að taka á móti börnum í skóla þótt þau séu ekki komin með kennitölu. Það var samþykkt í nóvember í fyrra. En hvers vegna hafa þá systkinin Laura, Janie og Petrit ekki hafið skólagöngu sína í Reykjavík? Frá Reykjavíkurborg fengust þau svör að það væri einfaldlega vegna þess að það hefði aldrei verið sótt um skólagöngu barnanna. Útlendingastofnun hefði ekki gert það. Margrét María Sigurðardóttir umboðsmaður barna„Það er í rauninni rétt, þótt ég geti alls ekki tjáð mig um málefni einstakra hælisleitenda þá get ég sagt að við höfum lítið okkur til málsbóta annað en við erum að takast á við þetta verkefni í fyrsta sinn og leysa úr því á sama tíma og við tökum á móti fordæmalausum fjölda hælisleitenda. Við vonumst til þess að geta leyst málefni þeirra barna sem hafa sótt um hæli en hefur ekki verið tryggð skólavist sem allra fyrst.“ Hann segir að í þeim tilgangi verði haft beint samband við þá skóla sem næstir eru heimilum barnanna en samkvæmt upplýsingum sem stofnunin fékk í dag sé það hinn hefðbundni ferill þegar um er að ræða börn sem ekki hafi kennitölu. „Við höfum litið þannig á að börn sem koma hingað til lands og sækja um hæli eiga rétt á menntun og við reynum að tryggja það.“ Þá sendi Margrét María Sigurðardóttir, umboðsmaður barna, Útlendingastofnun bréf þann 9. september vegna systkinanna og fleiri barna hælisleitenda sem hafa ekki fengið skólavist. Í bréfinu segist hún hafa fengið ábendingar um að meðal hælisleitenda hér á landi séu börn á grunnskólaaldri sem hafa enn ekki fengið að gangaí skóla eða fengið viðeigandi menntun að öðru leyti. Öll börn eigi rétt á menntun við hæfi og Margrét vísar meðal annars í Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna, lög um grunnskóla og lög um útlendinga. Útlendingastofnun hefur enn ekki svarað bréfinu.Þær Laura og Janie ættu með réttu að fá vist í Laugalækjarskóla og Petrit í Laugarnesskóla. Í staðinn hafa þau fundið sér eitthvað að gera í nágrenni skólans, farið í gönguferðir og heimsótt verslanir.vísir/vilhelm
Flóttamenn Mest lesið Klara Baldursdóttir er látin Innlent Fimm frumvörp fjögurra ráðuneyta samþykkt Innlent Erlendur ferðamaður féll í Brúará Innlent „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Innlent Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Innlent „Þegar fjármagnið klárast, þá klárast líka aðgengið“ Innlent Þyrla Landhelgisgæslunnar kölluð út vegna göngumanns Innlent Var fluttur óvart úr landi en er snúinn aftur Erlent „Kraftmiklar og afgerandi aðgerðir gegn skipulagðri brotastarfsemi“ Innlent Slævandi lyf og lágt sætisbak dráttarvélar orsakir banaslyss Innlent Fleiri fréttir Fimm frumvörp fjögurra ráðuneyta samþykkt Klara Baldursdóttir er látin Þyrla Landhelgisgæslunnar kölluð út vegna göngumanns „Kraftmiklar og afgerandi aðgerðir gegn skipulagðri brotastarfsemi“ „Þegar fjármagnið klárast, þá klárast líka aðgengið“ Hressar og skemmtilegar systur með geitur á Geysi Loka hluta útsýnispallsins vegna aurskriðu Sjávarútvegurinn standi höllum fæti Starfsáætlun Alþingis felld úr gildi Höggin dynji á sjávarútveginum og áhugi kvenna á iðnstörfum minnkar Erlendur ferðamaður féll í Brúará Ein á móti rýmkuðu sorgarleyfi „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Missti nánast sjónina þegar sláttuorf skaut steini í annað augað Mál áfengisverslananna komin til ákærusviðs, aftur Frumvarp um farþegalista samþykkt Kolbrún segir gesti nefndarinnar handbendi minnihlutans Löng bílaröð meðan hæðarslá er lagfærð Öllum sagt upp: „Ekkert verið að hugsa um félagsmiðstöðvastarf“ Launahækkunin mun fara í gegn en kerfið endurskoðað í haust Búa sig undir margmenni á Hengil Ultra Ásthildur Lóa skammar þingheim Íbúar leiti réttar síns vegna flautsins: „Þetta er lýðheilsuógn“ Slævandi lyf og lágt sætisbak dráttarvélar orsakir banaslyss Launahækkanir ráðamanna og rifrildi Trumps og Musks í hádegisfréttum Aflýsa óvissustigi vegna norðanáhlaupsins Tveggja ára fangelsi fyrir ofbeldi gegn tveimur konum og karli Aflamark þorsks lækkað og reiknað með að stofninn minnki áfram Fær bætur 45 árum eftir föðurmissinn: „Varð eiginlega tíu ára aftur“ Sjá meira