Margræðar myndir

Myndlist. Kyrralíf og Pleaser. Ýmsir, Harpa Björnsdóttir. Hafnarborg. Kyrralíf til 26. febrúar, Pleaser til 12. febrúar. Hafnarborg er opin 12-17 alla daga og til 21 á fimmtudögum. Lokað á þriðjudögum.



Tvær sýningar voru opnaðar í Hafnarborg um síðustu helgi, kyrralífsmyndir í sýningarstjórn þeirra Ólafar K. Sigurðardóttur og Þorbjargar Br. Gunnarsdóttur og einkasýning Hörpu Björnsdóttur, Pleaser.

Kyrralíf er eitt af hefðbundnum myndefnum málaralistarinnar ásamt sögulegum málverkum, landslagi og portrettum. Þáttur í grundvallarþjálfun akademískra málara var að ná tökum á að mála eftir fyrirmynd. Eins og fram kemur í texta með sýningunni í Hafnarborg nutu íslenskir málarar á fyrri hluta tuttugustu aldar akademískrar menntunar og skildu margir þeirra eftir sig fjölda kyrralífsmynda.

Dágott samansafn málverka með þessu myndefni má nú sjá í Hafnarborg, fallegt, fróðlegt og skemmtilegt úrval fyrir margra hluta sakir. Það er forvitnilegt að sjá hversu skýrt persónueinkenni ólíkra málara koma fram í verkunum.

Konur máluðu gjarnan kyrralíf og Kristín Jónsdóttir náði mjög góðum tökum á því en hún á einkar sterkar myndir í þessum flokki. Málaraeinkenni þeirra Gunnlaugs Scheving, Gunnlaugs Blöndal og Þorvalds Skúlasonar eru auðþekkt, og svo mætti áfram telja en hér eru verk eftir flesta þekkta málara þess tíma þegar kyrralíf var vinsælt í málaralistinni, fram eftir tuttugustu öldinni. Aðeins vottar fyrir uppbroti kúbisma en það er ekki mikið.

Myndefnið sýnir ekki aðeins persónueinkenni málaranna heldur líka daglegt umhverfi þeirra. Karl Kvaran hefur átt fallega mjólkurkönnu, Kristín Jónsdóttir var ákafur blómaræktandi og Louisa Matthíasdóttir eldaði án efa bæði kúrbít og eggaldin.

Í dag eigum við ekki sambærileg verk sem birta umhverfi myndlistarmanna, en hér eru líka nýrri myndir. Myndir Áslaugar Thorlacius úr eldhúsi sínu og stofu í anda Skagamálaranna dönsku eru fallegar og málverk Helga Þorgils líkjast helst heimspekilegum hugleiðingum um form og liti.

Áhugavert væri að leita uppi staðgengla kyrralífsmynda fyrri tíma í myndlist samtímans. Er þá kannski að finna í innsetningum Margrétar H. Blöndal, í verkum Kristins G. Harðarsonar eða Hildigunnar Birgisdóttur, svo einhverjir séu nefndir?

Pleaser, nefnir Harpa Björnsdóttir sýningu sína á neðri hæð. Verk Hörpu hér eru bæði íhugul og kyrrlát og ríma vel við sýninguna á efri hæðinni, og þótt viðfangsefnið sé annað endurspeglast kyrralífsmótífið innan sumra verka hennar. Stór ljósmynd þar sem orðið Pleaser liðast úr úr munni listakonunnar líkt og á málverki frá fjórtándu eða fimmtándu öld, leiðir áhorfandann inn í myndheim Hörpu þar sem táknmyndir eru ráðandi. Harpa vitnar jafnt til fyrri alda og til samtímans í verkum sínum þar sem hún birtir hugmyndir um eiginleika listamannsins og setur sjálfsmynd sína í samhengi við myndlist fyrr og nú. Margar hugmyndir búa að baki sýningunni þó verkin séu ekki mörg. Harpa kann þá list að stíga til baka og gefa áhorfandanum það rými sem þarf til þess að verk hennar nái að lifa áfram í hugarheimum.

Niðurstaða: Vandað val kyrralífsmynda skapar margræða og fallega sýningu og minnir á þá margvíslegu möguleika sem felast í íslenskri myndlistarsögu. Margræð sýning Hörpu Björnsdóttur gefur áhorfandanum rými til umhugsunar.